(foto uit 'de trams uit Haacht, Leuven en Mechelen in beeld' - Stationsplein 1949)
Het is de tijd van het jaar om ons eens cocoonend over te geven aan nostalgische buien. Zeg nu zelf: het hoeft niet steeds te gaan over mobiliteit... Nee; alle gekheid op een stokje: ik grasduinde deze dagen in een paar fotoboeken van mijn grootvader, die ooit in lang vervlogen tijden, beroepsmatig tramde op de lijn Mechelen-Keerbergen. En in één van die boeken over deze rijdende vehikels, trof ik een foto aan uit 1949. Ik fronste hierbij toch even de wenkbrauwen. Waarschijnlijk is er wel een héél plausibele uitleg voor, maar ik..., ik kén hem niet. Lijn 1 - Station-Waterloo. Waterloo???
(foto uit 1949)
Hier zie je de foto nog wat groter. Kun je je voorstellen dat dit ons drukke Koning Albertplein is? De tram komt rustig gereden vanuit de richting Leopoldstraat. Lijn 1 dus. Station Waterloo...
Wie weet hier meer over te vertellen? Ik heb gezocht naar meer info, en..., ofwel kijk ik er over, ofwel zoek ik op een verkeerde plaats. Maar er zijn ongetwijfeld bloggers die meer licht kunnen werpen op 'de zaak'.
(foto uit 'Mechelen op wielen' - Antwerpsesteenweg 1951; lijn 1)
In het boek 'Mechelen op wielen', van Werner Devroey, ontdek ik deze foto, geschoten vanuit een tram op de Antwerpsesteenweg, uit 1951. De tram die voor rijdt is ook een '1'.... 'Station-Waterloo'...
(foto uit 'De trams uit...' - lijn Mechelen-Keerbergen 1948)
Terwijl ik andere, verstandiger bloggers verder laat zoeken, neem ik je verder mee op mijn nostalgisch ritje door de Dijlestad. Deze foto is toch ook puur heimwee naar tijden die voorgoed voorbij spoorden...
(foto uit 'Mechelen op wielen' - stationsplein 1938)
En moet je deze eens bekijken: het oude stationsgebouw met de wachtende taxi's en klaarstaande tramstellen. Wat een zondaagse rust straalt dit ouwe plaatje uit...
En om helemaal in de kadans van deze oude tijden te komen, tik ik hier 'het liedje van den tram' af, van ene Jozef van Rompay uit OLV-Waver, opgetekend in het boekje 'de trams uit Haacht, Leuven en Mechelen in beeld'.
Kijkt in 't rond
want den tram is groot aan 't komen
Kijk in 't rond
want den tram die komt.
In galop zullen we naar Mechelen rijden
in galop, vijftig centiemen per kop.
En dan rijden we met den tram op ne wagen,
en dan rijden we met de tram als men niet meer gaan en kan.
Den tram is blijven steken, 't is van honger of van dorst.
Daar waren aan grote gebreken dat hij niet meer voort en kost.
Smeert zijn fluitjen met fijne olie, met petrol of met wat zeep,
dan zal hij wel voort marcheren en rijden dat hij zweet.
Aha, den tram die is verkoud, geef hem te drinken kalissenhout,
dan zal hij rijden scheef en krom van Mechelen naar Itegom.
Die van Waver kwamen kijken als zij den tram hadden horen fluiten.
Die zegden: wat voor ding is dat? Men ziet er aan noch wiel noch rad.
Toch wij mogen ons reis niet beklagen, 't is precies ne smoutebollewagen,
maar hij rijdt er snel vandeur, zowel als den vapeur.
Wilt gij naar de stad marcheren, pakt den tram op Katerveren.
't Is voor u een groot profijt, ge zijt toch weinig centen kwijt.
lijdt gij wat honger of wat dorst, ge zijt toch van den gang verlost.
Die van Pasbrug stonden op hopen als zij den tram zagen lopen,
en zeiden: dat is ons renuïen, hij zal benemen ons fortien.
Die van te voren in huis kwamen gelopen, hier en daar een glaasje kopen,
die pakt hij met de hand en rijdt er mee van kant.
Die aan de statie zullen wonen kan de tram nog iets belonen:
van den boer en voyesjeur, 't korrespondeert met den vapeur.
Wij mogen toch den tram niet verachten, want hij rijdt bij dagen en bij nachten,
voor alleman die betalen kan, arm en rijk, groot en klein,
Vivat den tram, hij mag er zijn!
Het 'liedje' mag dan al aan alle kanten 'wringen': het blijft toch een aardige hymne op dit Mechels vehicel van Lang Geleden.
En terwijl we ons vergaapten aan de foto's en al zingend meeschommelden van Katerveer tot aan 't station, wisten de wijze geesten van deze blog zéker te achterhalen wat tram 1 in Walerloo ging uitspoken? ...
Prachtige beelden van het openbaar vervoer destijds in Mechelen.Meer dan een halve eeuw geleden en nog fris in mijn geheugen ! Beelden die tot mijn verbeelding spreken.
Waterloo was een gehucht aan de Antwerpse stwg, ongeveer ter hoogte van de Vrouwvliet.
Roger,Waterloo aan Tivoli ? Heb ik nooit van gehoord maar belet niet dat ge gelijk hebt. Wat de bovenste foto betreft, de trams reden vroeger rechts en dus reed hij de Leopoldstraat in. En zoals Lewie zegt, deze fotos plakken op ons netvlies en gaan er nooit weg. En dan nog één ding, waarom moest dat prachtige stationsgebouw met vooraan rechts de post ooit afgebroken worden ?
@ G.L. Even je netvlies controleren, want wat de bovenste foto betreft: tram 1 reed NIET door de Leopoldstraat, noch in noch uit. Het waren de 3 en de doorstreepte 3 die door de Leopoldstraat reden.
Tram 1 reed via de statie naar de Grote Markt, vervolgens de Katelijnestraat in en dan via de M. Sabbestraat naar de Antwerpse stwg. In 1939-1940 werd lijn 1 verlengd tot Halte "Waterloo", tevens het eindpunt van deze lijn. Er was ook een wisselplaats om tram 52 door te laten. In de buurt van de halte was er een herberg die "Waterloo" heette, vandaar wellicht de naam van het gehuchtje (en de halte).
Roger ?
Aan allen,
Waterloo was geen gehucht in de buurt van Tivoli, hoor.
De reden dat de tramhalte op de Antwerpse Steenweg in de buurt van de Galgestraat "Waterloo" genoemd werd was doodgewoon omdat ..... er aan de overkant een café/herberg was die "Waterloo" heette.
Dat waren nog eens simpele tijden, nietwaar.
na enige gegoogle en wat gewikkipedia:
Lijn 52 (buurtspoorwegen regio Antwerpen) reed inderdaad: Antwerpen (Noorderplaats) – Kiel - Wilrijk - Aartselaar - Boom - Terhagen - Rumst - Steenweg Waarloos - Walem - Mechelen
Tegelijk vind ik dat de buurtspoorwegen regio Mechelen de lijn "1" die ging inderdaad van het station naar dat "Waterloo" ...en dat die lijn "richting Antwerpen" ging kunnen we opmaken aan de hand van een foto uit de regionale beeldbank Mechelen waar ik een foto vond van tramlijn 1 in de Maurits Sabbestraat.
Roger, Tram 1 ( eerste rit op 25 juni 1913 ) staat daar te wachten om te vertrekken richting " Waterloo ". In feite reed hij vanaf het station door de Conciencestraat richting Bruul, grote markt, Kathelijnestraat, Maurits Sabbestraat, aan de Racing voorbij tot aan den TIR ( oefenplein ). Vanaf 1919 noemde men hem de Racing. De laatste halte was inderdaad aan cafe Waterloo, daar waar nu de tuinbouwschool is. Den " ien " rijd nog steeds maar dan met busen naar Kretenborg .
Ook de kiosk aan het toenmalige station was uniek. Ze verkochten er kranten en boekskes.
G.L. Diezelfde route beschreef ik wat hoger als antwoord op jouw bewering dat de tram de Leopoldstraat inreed...
Klopt Roger, ik zal het niet meer doen. Ik had het terug gevonden in " de Mechelse kerjeuze " van onze vriend Jan Somers.
@ Jan Smets
De twee foto's: die van de de tram naar Keerbergen en die van het zicht op het station roepen bij mij schitterende en minder prettige jeugdherinneringen op.
Het zicht op het station kon gemaakt geweest zijn vanuit het venster van op de tweede verdieping van het café van mijn grootouders; later dat van mijn ouders. De tramwagons die tijdens de daluren aan de stationsmuur afgehaakt werden, dienden ons bengels van de Staasepleuts tijdens onze vrije tijd menigmaal als speelgelegenheid om wat kinderen toen 'loonverstoppers' noemden, te spelen. Let wel! Wij vandaliseerden die wagonnetjes niet. We liepen er gewoon door of stopten ons erin weg. Natuurlijk zagen onze ouders die dingen niet graag gebeuren met menig standje als gevolg. Maar toch bleven die stilstaande trammekes ons steeds bekoren om er verstoppertje in te spelen. Zeker die met een balkonnetje aan voor- en achterkant.
Het zal in het jaar 1951 geweest zijn dat ik op een vooravond door ma naar de Bruul werd gestuurd om vermaakte schoenen te gaan ophalen bij schoenwinkel Van Ussel enkele huizen voorbij de ingang van de Kruidtuin. Op de hoek van de Egmontstraat en de Vijfhoek was er een tramhalte. Toen ik op de hoogte van de vertrekkende tram met balkonwagonnetje gekomen was vertrok die zachtjes richting Bruul en een wat telaatkomende jonge twintiger wou nog op het achterbalkon springen maar miste zijn sprong en kwam terecht onder het achterste van het tramstel. Hij bleef met zijn jas haken aan de onderkant van de wagon. Gelukkig voor hem waren de wielen al voorbij en werd hij meegesleurd in de beraf van de Vijfhoek en over de Fonteinbrug tot aan het Atheneum waar de door omstaanders verwittigde wattman het gevaarte tot stilstand kon brengen. De jongeman krabbelde totaal beduusd na de rolbeurt van ongeveer 60 meter terug recht. Hij werd door de opgeluchte omstaanders wat afgeborsteld en op de zachte aanmaning van de politieagent die ook getuige was van het incident, om toch maar in een kliniek naar zijn mogelijke kwetsuren te laten kijken, was hij niet geneigd in te gaan. Hij kroop in dat balkonwagonnetje dat in eerste instantie zijn doel was geweest en de tram spoorde rustg verder de Bruul door naar Keerbergen. Thuisgekomen geloofde geen klant in het café wat ik met eigen ogen had gezien. Toen ze twee dagen later in de Mechelse Frut het nieuws lazen zijn ze me toch voor halfvol gaan beschouwen.
Minder goed verging het de jonge huismeid van wisselagent Leemans uit de Leopoldstraat. De veertien dagen tevoren geopende tramlijn M die van Mechelen naar de kerk Sainte-Marie in Brussel spoorde vertrok op die stralende zonovergoten zondagmorgen voor onze deur om zijn reis over Keerbergen en Haacht naar Brussel aan te vatten.
In het midden van de Koning Albertplaats stond toen nog die kiosk van de foto en die bocht om de kiosk werd steeds tegen een matige snelheid gerond door de trambestuurders. De telaatgekomen jongedame wou langs de voorste zijdeur van de wagon nog op de reeds rijdende tram springen maar raakte in de knoei met haar draagtas en klein valiesje en belandde onder het rijtuig. Zij werd door de wielen gegrepen.
Vermits het een warme dag was stonden de vensters van de kamer waar wij ons net gewassen hadden open en de afschuwelijke doodskreet van dat meisje zal ik wel altijd blijven horen.
In onze jeugdige onwetendheid zijn mijn broer en ik, vader gevolgd naar de plek waar de tram was kunnen afremmen; juist tegenover het derde huis in de Consciencestraat: café "ba 't Pluimeke en zijn zus Marieke". Op die kleine veertig meter afstand hadden de wielen van de M alle tijd gehad om hun dodelijk werk te doen. De meeste ledematen van het meisje waren op meerdere plaatsen doormidden gesneden. Alles werd in afwachting van de komst van politie- en parketdiensten die toen nog niet zo gemotoriseerd waren als nu, door buurtbewoners afgedekt. Die gebruikten wat ze voorhanden hadden. Maar witte lakens zijn niet van die aard dat ze bloedplekken kunnen verdoezelen. Het beeld van cafébaas Alphonse Van der Pluym die, nadat de hulpdiensten vertrokken waren en alles was opgeruimd, met véél emmers water de tramsporen stond te reinigen haal ik me nog voor de geest alsof het gisteren gebeurde.
Trams, ik ben steeds op mijn qui-vive als ik in hun buurt moet zijn.
Een aangrijpend verhaal en een mooie getuigenis bij deze topic... Bedankt Jef!