(foto's: Jan Smets: Lieve Wuyts - Joris Windey: de jeugdgroep in El Molino)
Mechelen heeft al enkele jaren een sterke band met Bolivia. Onze stad is gejumeleerd met de stad Sucre in dit Zuid-Amerikaanse land, en vorige maand ging een groep Mechelse leerlingen van het Ursulineninstituut, samen met een even grote groep van het Sint-Theresiacollege van Kapelle-op-den-Bos, op inleefreis naar ginds. Vijf jaar geleden zette de vroegere directrice van de Ursulinen, Lieve Wuyts zo'n eerste inleefreis met jonge mensen op poten... Mijn jongste dochter was er toen bij. Ze koestert er nog steeds fijne herinneringen aan...
Van 20 oktober tot 6 november verbleven veertien leerlingen en zes begeleiders van deze twee scholen in Bolivia. Het werd een beklijvende ervaring waarvan deze jongeren na afloop van de reis willen vertellen binnen en buiten de schoolmuren. Het lot van de Indianen laat hen niet meer los.
Hun kijk op de derde wereld is definitief gewijzigd, en deze reis zullen ze hun leven meedragen. Ze zijn nu net een maand terug van hun inleefreis. Maar de leerlingen van het Sint-Theresiacollege in Kapelle-op-den-Bos en de Ursulinen van Mechelen zijn nog zwaar onder de indruk. Ze kunnen niet zwijgen over de ervaringen die ze opdeden. Deze jonge mensen verbleven twee weken in het Zuid-Amerikaanse land, in de leefgemeenschap van Mia Meersman, de Vlaamse vrouw die er al sinds 1958 ontwikkelingshelpster is.
Lieve Wuyts, vroegere directrice van de Mechelse school, is al lang bevriend met deze Mia, die bijna 82 jaar, nog actief is in het vormingscentrum El Molino.
Lieve getuigt: "Mia is een sterke vrouw. Lang geleden begon ze met de ondersteuningvan dienstmeisjes, en later kwam ze op voor de mensen die werkten in de beruchte zilvermijnen. Nadien zette ze in El Molino cursussen en activiteiten op voor meisjes uit de dorpen van de Alto Plano. Nu werkt het centrum aan sociale en politieke bewustvorming. El Molino ligt in het bisdom Potosi - zo groot als een zesde van België. Het telt 53 boerengemeenschappen waarvan sommige 70 km ver liggen van El Molino. El Molino is tegelijkertijd een oase van rust en bedrijvigheid. Vijf jaar geleden hebben we een eerste inleefreis voor studenten georganiseerd. Het werd een onvergetelijke ervaring..."
Jan Vloebergh, leerkracht godsdienst in het Sint-Theresiacollege vervolgt: "Begin jaren tachtig zijn we Mia en El Molino beginnen steunen. Maar we wilden meer dan enkel financieel helpen. Onze motivatie was breed: we wilden de leerlingen kansen aanbieden om dit zelf mee te maken, hen tot rust te laten komen in de machtige natuur van de Andes, hen laten ontroeren en boos worden door de levensomstandigheden van de Indianen, maar ook hen laten kennismaken met hun wilskracht. Zo kunnen ze er later ook van getuigen. Wat me het meest aangreep was dat onze jongeren zo aandachtig en open stonden tegenover deze mensen. Het vertrouwen tussen hen, en onze leelringen, en tussen hen en de begeleiders groeide. Het was allemaal even intens aan menselijke indrukken. Het is belangrijk dat onze solidariteit met de Indianen blijft. Ze hebben het immers steeds moeilijker door de klimaatwijzigingen en de economische toestand."
Lieve Wuyts knikt. "Inderdaad. Maar anderzijds wijs ik ook graag op de wederkerigheid van ontwikkelingshulp. Ik heb het volle vertrouwen dat onze jongeren deze boodschap kunnen overbrengen aan hun omgeving."
Twee weken lang hebben deze jonge mensen rondgetrokken door de Andes, en hebben ze ondervonden in welke armoede mensen leven op een hoogte van vierduizend meter. Deze ervaringsreis heeft hen geleerd hoe de leefgemeenschap El Molino van Mia Meersman de plaatselijke boeren ondersteunt. Van hieruit hebben ze verschillende basisgemeenschappen, dorpen en projecten in de omgeving van Potosi bezocht.
"Het heeft me zeker leren relativeren", zegt Elien Lavreys, één van hen. "De reis heeft mijn derdewereld-blik gewijzigd. We hebben de Indianen in perfecte harmonie zien leven. Iedereen doet zijn deel van het werk, en niemand klaagt, want samen gaat het sneller en beter. Dat staat toch in schril contrast met ons leven hier..."
(foto: Joris Windey)
Lieve Wuyts was al ontelbare keren in Bolivia, en was dan ook een uitstekende gids om de leerlingen rond te leiden. De reis startte in Sucre, een stad die gejumeleerd is met Mechelen:
"Het was een beetje thuiskomen. We werden ontvangen door de Vlaming René Thielemans en Marcelo Cortez, een Boliviaan die actief is in het kader van de stedenband en die in januari naar Mechelen komt. Vandaar vlogen we recht naar Potosi, waar de zilvermijn El Cero in zijn grauwe werkelijkheid onuitwisbare indrukken naliet. Vanuit El Molino bezochten we dorpjes op de Alto Plano, waar we enthousiast werden ontvangen door de Indianenbevolking. Maar daarbuiten hebben we ook prachtige landschappen kunnen bewonderen in het Andesgebergte en in de onvergelijkbare zoutwoestijn, El Salar... Maar vooral El Molino blijft bij bij idereen die er verbleef. We werden getroffen door de bezieling en enthousiasme van Mia Meersman en de kracht van de Indianen en hun waarden - zoals gastvrijheid, het streven naar harmonie met de natuur en de Pachamama, hun gemeenschapszin... het nodigt ons uit tot vechten voor meer rechtvaardigheid in deze wereld..."
Herinneringen van Charlotte Brettar:
"...WC, die je moest doortrekken met een emmer water, ijskoude douches die uitvielen als je net ingezeept was, een ritueel met 'patchamama' (moeder aarde), het eten van lama, voetballen met de mensen daar, vriendschapsbandjes maken, samen het Vormselfeest voorbereiden... We leefden ons zeker en vast in! Deze reis was echt een ervaring die ik mijn hele leven zal meedragen..."
Elias Van Bruyssel zegt het zo:
"Het waren twee intense weken die voorbij zijn gevlogen. Het was meer dan de moeite waard. Vooral omdat de dingen die we daar gedaan hebben, dingen zijn die je als normale toerist niet echt doet. De mensen wisten dat we daar waren om hen te laten zien dat er jongeren zijn aan de andere kant van de wereld die wel degelijk aan hen denken. Onvoorstelbaar hoe blij en vriendelijk ze waren. Gewoon geweldig hoeveel liefde die mensen kunnen gegen - oprecht en met heel hun hart. Ik zal nooit de stevige, warme knuffel vergeten bij het afscheid: "Que te vaya bien!". En dan begonnen de tranen te rollen, bij hen en bij ons. Ik hou niet echt van de individualistische maatschappij in België, waar we ons steeds maar moeten bewijzen. Mensen zijn ginds, ondanks hun armoede, misschien wel gelukkiger dan wij..."
Dageraad Somers:
"...Ik heb het mooiste land ter wereld gezien. Ik heb Mia, echt een prachtige vrouw, ontmoet. De allerliefste mensen op aarde en dat ik toch iets heb kunnen doen voor de mensen door acties te voeren in België..."
(foto: Jan Smets: Mia Meersman - foto : Joris Windey)
Een herinnering van Tine De Reys:
"Ik zal nooit vergeten hoe dankbaar die mensen wel waren als we in een dorpje aankwamen waar we ontvangen werden als koningen. De mensen kregen het gevoel dat ze er niet alleen voor stonden. Wat ik ook heel aangrijpend vond, was wanneer we aankwamen in El Molino, hoe een vrouw een kus gooide. Het was zo mooi om te zien hoe welkom we waren. Ik voelde me er thuis..."
Hannelore De Mayer vervolgt:
"Je hoort wel van de derde wereld, maar omdat je er hier niet mee geconfronteerd wordt, doen we er vaak niets mee. Ik was ervan overtuigd dat je eerst moet zien hoe het daar is. Deze inleefreis wou ik dan ook erg graag meemaken. Voordien hebben we ons intens voorbereid om niet met lege handen te komen. Na deze reis zie ik nog steeds veel egocentrische mensen die zeuren om de kleine dingen, terwijl wij nu veel meer kunnen verdragen. Ik ben van plan om acties te blijven doen om El Molino te steunen. Het gaat er op sommige plaatsen in de wereld nog erger aan toe dan we ons ooit konden voorstellen. Ik heb een overgetelijke ervaring opgedaan en Bolivia blijft voor altijd in mijn hart. Ik wil er zeker nog terugkeren!"
Marjan Van Humbeeck:
"Ik had het even moeilijk toen we het eerste dorp bezochten en de mensen een liedje voor ons zongen om ons te verwelkomen. Ik keek rond mij en zag wel meerdere reisgenoten met tranen in hun ogen..."
Sofie Goossens:
"Er waren een aantal kinderen aan het knutselen en we begonnen met een paar Spaanse woorden, maar vooral veel gebaren, met hen te praten. De kinderenleerden ons in het Spaans de verschillende kleuren, en ook wij leerden hen deze benoemen in het Nederlands. Het heeft me enorm aangegrepen toen het me doordrong dat de jeugd niet noveel kansen krijgen asl wij. Maar met talent en doorzettingsvermogen én samenhorigheidsgevoel vormen ze één volk, helpen ze mekaar vooruit..."
Even enthousiast is Saren Vanmeerbeeck:
"Ik wist wel dat de kloof met de derde wereld groot was, maar zo groot had ik nooit verwacht. Ik probeer nu zo veel mogelijk mensen aan te sporen om toch eens na te denken hierover, en ik probeer zelf ook om meer te relativeren als er iets tegen valt op school of thuis. Er zijn mensen die het veel erger hebben, en niet klagen. Ik tracht mijn broer er ook op te wijzen dat hij het water van de kraan niet onnodig moet laten lopen. Dat helpt misschien niets aan de armoede en de onrechtvaardigheid van de wereld, maar zo hoop ik dat hij wel gaat nadenken over het feit dat er mensen zijn die helemaal geen water hebben. Vroeger wist ik helemaal niet welk beroep ik later zou willen uitoefenen, maar door deze reis heb ik beslist dat ik heel graag iets in de richting van ontwikkelingshulp wil gaan doen, om mensen te helpen. Het was een superervaring om nooit meer te vergeten!"
(foto: Joris Windey)
... Heel sterke getuigenissen van jonge mensen. Dit zijn fragmenten uit de verhalen die ze me vertelden. Hoopvol... niet? De jeugd van tegenwoordig: chapeau!!
Een bende jongeren op vakantie die effe schrikken dat niet overal ter wereld een warme douche normaal is. Om armoede te zien ('aapjes kijken' zeiden m'n docenten) moet ge echt niet naar Bolivia gaan. Brussel-Zuid gaat volstaan.
Wout ???
@Wout: .... en dan? Stopt je wereldvisie in Brussel?
Natuurlijk moet je om armoe te ervaren niet naar Bolivia trekken. Dat zie je inderdaad ook in Brussel-Zuid... Maar het ene hoeft niet naast het andere te staan. Het zijn twee vormen van dezelfde armoede. In armoe worden geen grenzen getrokken.
Bovendien was het absoluut véél meer dan 'aapjes-kijken'. De jongeren hebben hier maanden naar toe gewerkt, en ter plaatse hebben ze veel meer gedaan dan gewoonweg gekeken. Ook achteraf willen ze hiervan getuigen, en acties opzetten. Het is mooi dat de enge wereldvisie wordt opengetrokken. Lovend project volgens mij.
Nee, ik kan hier écht niet cynisch rond doen.
@Jans: wat ook mijn bevinding was / is.
Mmmmm. Teruglezend heb ik het precies wat cru gesteld. En ik ben zeker niet cynisch.
Iemand als Lieve Wuyts ligt omwille van haar levenslang engagement voor Bolivia bij mij qua respect in de hoogste la.
Maar ik blijf een fundamenteel probleem hebben (ik zeg duidelijk 'ik') met de zin van dit soort inleefreizen.
Nee, dit weet ik wel Wout. ;-) Het kwam alleen vrij cynisch over. Ik kon me ook niet indenken dat je het engagement van Lieve in vraag zou stellen. Maar jouw mening is jouw mening natuurlijk. Kan best. Ik geloof er wél in, maar ik begrijp heus wel waar ergens je bezwaar zou kunnen liggen.
Een mooi initiatief !