(foto's: Jan Smets)

Frans Croes overleed in maart....  De godfather van de Mechelse subcultuur in de jaren zestig en zeventig stierf verbitterd een eenzaam in zijn geliefde Zennegat.  Hij wou in strikte intimiteit begraven worden, en dat had misschien meer te maken met rancune dan met bescheidenheid of sereniteit.  Dit vertellen alleszins zijn vrienden van toen...  Maar ze lapten de gevraagde discretie aan hun laars, en bezorgden Frans vandaag een bonte uitvaart: een prachtig eerbetoon aan de Kabouter van weleer, de cafébaas van den Herten Aas...

Frans is een mythe geworden, tegen wil en dank.  Was hij een groot kunstenaar?  Velen betwijfelen het.  Maar hij was alleszins een geëngageerd man - en een Mechels icoon waar men niet omheen kan...

In de roerige jaren zestig en zeventig trok Croes stevig van leer tegen de verloedering van het milieu en de oorlog in Viëtnam en de Koude Oorlog met zijn daarmee gepaard gaande bewapeningswedloop.  Voor de armoede en de honger in de wereld was er weinig of geen oog.  Met deze scheefgetrokken wereldorde kon de jonge idealist uit Heffen niet leven.

In Mechelen mochten de stadsbestuurders het alvast ontgelden.  Het milieu was ook geen prioriteit in deze stad aan de inktzwarte bezoedelde Dijle.  En bovendien lieten ze zich liever in met geldverslindende tentoonstellingen dan jonge beloftevolle kunstenaars te ondersteunen...

Vol van onvrede nam Frans Croes in 1970 deel aan de gemeenteraadsverkiezingen met zijn Kabouterpartij.  Roze handje vielen op in het straatbeeld, en konden op veel bijval rekenen van de voorbijgangers.  De vroede vaadren waren er niet gerust in.  Croes geraakte zelfs op de lijst van de Staatsveiligheid...

Kabouter Croes werd niet verkozen, maar hij had deze vergeten generatie een stem gegeven, én een café!  Café Herten Aas werd het politieke, artistieke, logistieke en vooral ludieke hoofdkwartier van de beweging.

Het pand aan de Haverwerf werd binnen de kortste tijd de place-to-be van het jonge rebelse volkje.  Haast alles wat naam en faam had in Vlaanderen kwam er over de vloer: de zogenaamde BV's avant la lettre.

En Frans Croes werd waanzinnig populair.  Maar midden de jaren zeventig was de rek eruit bij de ondertussen veertig geworden Croes.  Hij besloot het over een andere boeg te gooien, trok zich terug aan het Zennegat en probeerde als kunstenaar aan de bak te komen...  Dit ging met wisselend succes.

Dat stak... De vroeger zo vrolijke  Frans had het er moeilijk mee, en de vrolijke man werd stilaan een wat zeurende, klagende man.  Hij voelde zich miskend en verkeerd begrepen.  Hij begon zich af te zetten tegen de samenleving, en ook vrienden en kennissen moesten eraan geloven.  Hij werd oud en ziek..., en stierf een paar maanden geleden...

Vandaag was er echter geen plaats voor rancune.  Integendeel.  De vrienden van vroeger waren er.  Ze hebben Frans op deze zonnige Hemelvaartsdag muzikaal en met woorden geknuffeld.  Eerlijk spraken ze over de man die ze zo graag zagen.  De moeilijk geworden contacten werden niet uit de weg gegaan...  Het werd géén Heiligenverering, maar een mooi, warm en sereen eerbetoon aan een man die boegbeeld was van een generatie - een cafébaas met een luisterend oor, en een voortrekker die hen een podium gaf...

De kabouters van weleer gingen in optocht door het stadscentrum, van het eertijds beroemde café den Herten Aas, over de IJzerenleen, naar de Grote Markt, en via Cultuurcentrum en Melaan terug naar de startplaats...

Het evenement was spontaan gegroeid - vanuit een buikgevoel...  Met een zalig amateurisme maar met vooral veel authenticiteit.  En van zoiets krijg je kippenvel.  Misschien heeft vandaag, misschien..., Frans Croes eerst wat grimmig toegekeken van 'ergens' ver weg van hier - maar zijn langzaamaan zijn mondhoeken wat naar bovengekruld..., als een glimlach... 

Frans Croes was deze namiddag terug aan de Haverwerf.  Hij zal er voor altijd mee verbonden blijven...

De intiatiefnemers brachten hem terug.   En dat siert hen.  Croes verdiende deze bonte uitvaart.  De pestkoppen van toen legden de discretie naast zich neer.  En gelijk hadden ze!