Bij het bekijken van oude prenten en foto's van onze Sint-Romboutskathedraal is me iets opgevallen in verband met het spitse vieringtorentje, de zogenaamde Schellekenstoren.
Op sommige afbeeldingen zie je dit torentje (hierboven afb. uit 1821), maar op andere ontbreekt het (hieronder afb. 1840).
En na een tijdje wordt het weer opgebouwd (foto 1876).
Met andere woorden : in de loop van de 19de eeuw is het torentje blijkbaar afgebroken of vernield en later terug opgetrokken. Wellicht is er een eenvoudige verklaring voor dit tijdelijk verdwijnen, maar ik kén ze niet. Kan iemand klaarheid brengen?
Overigens is het huidige torentje nog een recentere versie, nl. van na de brand van 1972, maar da's weer een andere verhaal.
Op de door mij ingekleurde foto van 1875 was men blijkbaar bezig met het torentje opnieuw te bouwen of te herstellen.
Op De Noter's aquarel met de oude St. Romboutskerk (toestand in 1450 en dus net voor de aanvang van de bouw van de huidige toren en in zover die aquarel uiteraard betrouwbaar is) staat er ook een schellekenstoren.
Op de plattegrond van van Blaeu uit 1649 staat er ook een schellekenstoren.
Het torentje heeft er m.i. dan ook altijd gestaan sinds de bouw van de nieuwe toren en het werd in de loop der tijden wellicht vervangen wegens dringend onderhoud (houtrot bvb??).
bedankt Koen, ik ga er morgen mijn vals gebit in zetten!
Binnen een paar 100 jaar bloggen ze misschien over het raadsel van de wijzerplaat ;-)
Roger, ik heb zo mijn twijfesl over die aquarel van De Noter. Ik vrees dat dit een soort reconstructietekening (ofte artists impression ) is, gebaseerd op het feit dat de oude toren zijn spits nu op de Sint Janskerk staat en die toren dus ongeveer dezelfde moet geweest zijn.Meer niet. Inderdaad oppassen met De Noter
Is het nog niemand opgevallen dat het torentje kleiner is dan voor den brand?(1972)
Voor den brand was het 26mt(van op het dak gemeten) nu nog 16mt.
Nog wat prentjes en foto's zonder het schellekenstorentje...
voor wat hebben ze daar en torentje op geplaatst ???? vroeger was dat toch niet zie naar de oude foto's
Neen, er heeft altijd een klein klokkentorentje gestaan vanaf de bouw van de kerk. Dat bewijzen oude prenten. Het is alleen enkele tientallen jaren wég geweest tussen pakweg 1830 en 1875. En dat is nu net het raadsel: waarom?
Volgens Wiki:
Een vieringtoren of kruisingtoren is een kerktoren midden op de kruising van een kerk. Indien de vieringtoren vrij klein is uitgevoerd noemt men het ook wel een dakruiter.
Vieringtorens kunnen gemaakt zijn van steen, maar vaak is dit te zwaar voor de kruispijlers. Daarom worden vieringtorens ook vaak van hout gemaakt met een - bijvoorbeeld - loden bekleding. Soms dient de vieringtoren als klokkentoren.
Het is toch heel simpel. Met grote zekerheid zijn er in Mechelen voor 1900 geen foto 's getrokken en al wat ervoor komt is dus koffiedik kijken en gissen. Dat het in 1972 afgebrand is, daar hebben we geen foto 's voor nodig.
@g.l.: vooraleer ge met grote zekerheid iets verkondigt, zou ik toch maar eerst wat nakijken. ;-)
@ Luc.
Hebt gij dan voor 1900 foto's getrokken of hebt ge dat gedroomd.
De fotografie is inderdaad ouder dan sommigen op de blog durven stellen. GL tik eens in op Wikipedia en er gaat een nieuwe wereld open. Wat dat torentje nu betreft: dat is een vraag die misschien kan gesteld worden aan de familie Schellekens:-))
De eerste foto 's ( die bewaard zijn gebleven ) over Mechelen werden genomen door meneer Talbot in 1843.
Het was wel niet de vraag maar ik vind hier in een werk van F. Steurs ' De toren van Sint-Rombautskerk ' op pag. 38 dat bij de afbraak van de oude St. Romboutstoren in 1458 (??) een aantal klokken ( uur- en stormklok? ) verhuisden naar het torreken ofte schellekenstoren.
Hieronder is een detail van paneeltje nr. 24 van de St. Romboutslegende, dat de situatie rond 1500 ( dus de periode van ons Magriet ) weergeeft. Voor alle duidelijkheid: het is géén foto!
Hier ook geen foto's en geen Schellekenstorens...
Gevonden bij Berlemont ' Mechelse kronieken: ' In december 1806 werd de Schellekenstoren afgebroken daar dit tijdens de Franse overheersing alhier veel geleden had en dreigde omlaag te komen '.
En nu wordt het leuk: ' In 1873 werd een nieuwe Schellekenstoren geplaatst en op 3 januari 1874 valt dat omver.' Wanneer het ding terug werd opgebouwd heb ik niet kunnen terugvinden.
Wat de naam ' schellekenstoren ' zelf betreft, ben ik er nog niet uit. Ik twijfel tussen de verbastering van het woord schaliëntoren ( toren bedekt met schalies ) of een verwijzing naar het schelle geluid van de klokjes die er hingen. Wie weet meer?
De drie laatste tekeningen tonen allemaal een situatie in de periode dat het toenmalige stadhuis ( nu de post dus) helemaal getransformeerd was in classicistische stijl om mee te doen met de mode van toen. Die transformatie gebeurde in 1715 en in 1908-1910 probeerde van Boxmeer de situatie van voorheen te herstellen. Dus kan men daaruit afleiden dat ongeveer in die periode er wat loos was met het schellekenstorentje. Zou wat opzoekwerk in die periode in de archieven van Sint Rombouts niet meer duidelijkheid verschaffen.?
Nu ik de reactie van Roger herlees is dat torentje niet lang op de grond blijven liggen ( van 1874 tot 1875 ). Voorwaar een mooie foto van voor 1900. :-))
Het ‘Schellekenstorentje’ heeft zijn naam te danken aan het ‘schelleke’, een kleine luiklok die in het torentje hing en klepte voor de dagelijkse diensten van het kapittel.
In december 1805 had men het oorspronkelijk ‘Schellekenstorentje’ afgebroken wegens bouwvalligheid.
In juni 1849 berekenden ingenieurs - tijdens de restauratiewerken aan de Sint-Romboutskerk - de prijs van een nieuw torentje.
In 1873 vatte men de werkzaamheden aan voor het plaatsen van een nieuw ‘Schellekenstorentje’.
Op 3 januari 1874, toen het torentje in aanbouw reeds een hoogte van 32 m boven het dak had bereikt, stortte het naar beneden door een hevige stormwind. De schade was aanzienlijk.
De heropbouw werd spoedig herstart zodat in 1875 het ‘Schellekenstorentje’ opnieuw bewonderd kon worden.
Op 29 augustus 1972 werd het ‘Schellekenstorentje’ wederom vernield, ditmaal door brand.
Het ondertussen derde ‘Schellekenstorentje’ zal in 1974 worden afgewerkt.
Met dank aan KOCKEN, Gids voor Oud-Mechelen.
Zo een toren zetten op de kruising van twee zadeldaken is gewoon vragen om moeilijkheden. Als je op de zolder van de kathedraal wandelt dan zie je dat er een hele houten constructie is gemaakt om de toren te ondersteunen. Hetzelfde geldt ook voor de OLV-over-de-Dijle-kerk.
En wat de Sint-Janskerk betreft, op de voorlaatste monumentendag vertelde Bart Happaerts nog dat er een serieuse verzakking is van de vieringtoren aldaar. Als je daar tussen de balken kruipt op de zolder dan kan je dat ter plekke aanschouwen !
Geen wonder dat ons Schellekenstoreke zo instabiel is :-)
Is er enige reden waarom de drie door mij geposte afbeeldingen (Van den Eynde en De Noter) verdwenen zijn??
@Luckske.
Geloof dat nu toch eens van mij jongen. Voor 1900 werden nergens in Mechelen foto 's genomen. Gewoon omdat de technologie er niet was en evenmin fotografen. Luc, Luc toch.
@Roger: Ik zie geen reden om deze beeldjes te verwijderen, kan je ze opnieuw posten?
@G.L.: Wat u schrijft is gewoon onjuist. Er zijn heel wat foto's bekend van onze stad van voor 1900.
@g.l.: ge kunt natuurlijk niet alles weten hé, maar in uw geval zou ik het nog maar eens checken. Het is natuurlijk mogelijk dat het fototoestel reeds lang bestond maar dat men heeft moeten wachten tot na 1900 voordat de fotografen ontstonden..;-))
Het raadsel lijkt me opgelost: in 1805 is het originele torentje afgebroken wegens té bouwvallig, in 1873 heropgebouwd, maar al direct weer vernield wegens storm, pas voltooid in 1875 en nogmaals hersteld na de brand van 1972. Bedankt allemaal voor de inbreng.
@G.L. : Geloof dat nu toch eens, man. Voor 1900 werden er in Mechelen al wél foto's genomen. Gewoon omdat de technologie er wél was en er wél fotografen waren. G.L., G.L. toch... Raadpleeg Beeldbank Mechelen. Je vindt er tal van foto's van vóór 1900.
Als bewijs een foto van een bijeenkomst op de Grote Markt, ca. 1896.
(c) Beeldbank Mechelen
Wie het niet gelooft van een andere blogger, neemt het misschien (?) aan van iemand anders. Er werden in Mechelen in de negentiende eeuw héél zéker foto's genomen van onze stad. Dat kan je in veel boeken terugvinden. (Vorig jaar was er zelfs een hele avond aan gewijd in de reeks 'Soirée Lamot'...) Ondermeer Frans Vermoortel schreef in zijn boek 'Het Mechelen van toen' bij een grote afgedrukte zwart/wit-foto:
'In 1843 (...) maakte de Engelse natuurkundige en pionier van de fotografie William Henry Fox Talbot (1800-1877), tijdens eijn bezoek aan onze stad, deze allereerstefoto die ooit van Mechelen werd gemaakt: de Grote Markt tijdens één van de vele kermissen.'
En verder heb ik een grote bewondering voor allen die de wijsheid niet in pacht willen hebben, maar beetje bij beetje bijdragen tot 'de waarheid', in aanvullingen, door opzoekingswerk... Fijn! Dat zag je ook de vorige dagen op die post over het bruggetje in de Korte Maagdenstraat.
Da's toch wel echt één van de boeiende en leuke dingen van Mechelenblogt.
Wat baten kaars en bril als de uil niet lezen ( of geloven ) wil is hier voor sommigen zeker van toepassing. :-)
Bepaalde mensen een uil noemen is een belediging voor deze wijze nachtvogels :-)
Dank u. Dank u zoveel wijze mensen weer bij mekaar.
Wanneer gaat G.L. nu eens stoppen met altijd dwars te liggen.
Het is echt kleingeestig te denken dat gij de enige bent die het warm water heeft uitgevonden.
G.L. Kàn het warm water niet uitgevonden hebben ! IK deed het !
De oudste foto's in Mechelen genomen dateren van 1846 en zijn genomen door de Britse pionier van de fotografie Talbot. Het idee dat er voor 1900 geen foto's zouden genomen zijn in Mechelen is te gek om los te lopen. Er bestaan zelfs heel wat foto's van Mechelen voor 1900. Gelieve u te documenteren vooraleer dergelijke onzin te vertellen.
Speciaal veu den ôôtvinder van 't wèrrem water ôôt Oembèk :
Steenweg 1843
Haverwerf 1847
Kraan vóór 1886
Grote Markt 1843