(foto: Jan Smets)

Weinig vrouwen in de geschiedenis spreken zo tot de verbeelding als zij: een femme-fatale, die via het bed van de koning tot de hoogste regionen wist door te dringen.   Een vrouw met grote erotische aantrekkingskracht en een blik die betoverde (al spraken haar tegenstanders over haar als 'een hoer met uitpuilende ogen'...).  Zij was elegant en geraffineerd.  Zij kwam en ze overwon.  Ze schudde de politieke en kerkelijke wereld van die tijd duchtig door mekaar.  Van Norfolk tot de troon in Londen...  Maar haar roem is tijdelijk, en na kuiperijen en roddel aan het Hof, eindigt haar turbulente leven op het kapblok:  Anna Boleyn.  Waar zij kwam werd geschiedenis geschreven.  Ooit was zij één jaar in Mechelen...

In Mechelen?

jawel.  In 1513 verblijft Anna een klein jaar aan het Hof van Savoye, bij landvoogdes Margareta van Oostenrijk.  In dat jaar boekt 'tante Margriet' al één van haar grote successen.  Ze is dan ook een buitengewoon schrandere en politiek bedreven vrouw.  Maar wij, Mechelaars, wéten dat al langer.  Zij tekent in dat jaar een bondgenootschap tegen Frankrijk, samen met de jonge Hendrik VIII - de latere 'Blauwbaard' die van vrouw wisselde als van onderbroek, én met neefje Karel en één of andere Spaanse gezant.  In dat jaar vorderen de werken aan haar paleis in de Keizerstraat ook erg goed.  De bibliotheek die zij inricht naar eigen opvattingen en smaak, is volledig afgewerkt, en ze plaatst er het harnas in van haar Filibert, haar derde echtgenoot die ze verloor - de man die ze nooit kan vergeten...

Het Hof van Savoye is één van de belangrijkste politieke centra van de toenmalige wereld.  Aan het renaissancehof van de Habsburgse, is het een komen en gaan van de beau-monde van die tijd: politici, kunstenaars, wetenschapslui, humanisten:  Ze komen allemaal over de vloer bij Margareta.  De Bourgondische Hofcultuur die er heerst, is één van de meest verfijnde en beschaafde van de wereld... Thomas More is hier kind aan huis, én Erasmus, en...

(foto: Jan Smets)

Hoe komt de jonge Boleyn hier terecht?

Anna wordt in 1501 geboren in het Engesle Norfolk.  Haar vader is een tamelijk succesvol hoveling en verwant aan tal van belangrijke families.  In 1513 is de jonge Anna 12 jaar.  Haar ambitieuze vader slaagt er in om zijn dochter een plaats te bezorgen aan het Mechelse Hof  - bij Margareta van Oostenrijk.  En da's niet min.  Zoals ik hierboven reeds schetste: het Hof van de regentes van de Habsburgse Nederlanden is 'the place to be'.  Anna Boleyn verblijft een jaar in onze stad.  En hier worden de fundamenten gelegd van de trotse, verfijnde en sterke vrouw die ze worden zal.  Hier, in de Dijlestad oefent ze zich in hoofse sociale vaardigheden.  Ze leert er dansen - neemt deel aan praalvertoningen en spektakels; ze ontmoet er de Groten der Aarde...  Maar vooral ook: ze leert zelbewuste conversaties voeren en gevat reageren...  Ook leert ze Frans - want dit was de Hoftaal bij Margareta...

Het is het begin van haar openbare leven.  De Britse heeft véél geleerd in Mechelen.  Haar steile carrière kan beginnen. In Frankrijk zal ze zeven jaar verblijven.  Aan het Hof van de jonge koning Frans I wordt ze Hofdame.  En toen al is het duidelijk: ze laat géén man onberoerd: velen worden verliefd op haar.

Als zij naar Engeland keert, wordt ze opgemerkt.  Jawel. Haar in Mechelen en Frankrijk geleerde manieren kan ze nu ten volle benutten (of uitbuiten?).  Ze is een onafhankelijke, aantrekkelijke en elegante vrouw, en aan het wat provinciale Engelse Hof is dit nieuw...  Anna wordt opgemerkt door de koning...

(Katharina van Aragon en Hendrik de achtste...)

Hendrik VII heeft géén goed huwelijk.  Absoluut niet.  Hij is getrouwd met Kathrina van Aragon - die een pak ouder is dan hij, en ooit vijf maanden gehuwd was met zijn ouwere broer Arthur.  Maar die stierf, en Hendrik werd de nieuwe echtgenoot.  Zo ging dat in die dagen...

Katharina was géén droomvrouw.  Ze is oud gewoden, en ook wel - euh...lichtelijk lelijk. Bovendien is ze nog ultrareligieus.  Dat aspect zit haar ingebakken.  Ze is dan ook één van de dochters van de 'Katholieke Koningen', Ferdinand en Isabella, die regeren over het Spaanse schiereiland.  Haar oudere broer, kroonprins  Juan, is ooit gehuwd met 'onze' Margareta van Oostenrijk (maar stierf, uitgeput in het eerste huwelijksjaar...), en een zus van haar, Johanna van Castilie, werd in een zogenaamd dubbelhuwelijk verbonden met Margrietjes broer, Filips de Schone (maar ook dit huwelijk eindigde rampzalig.  Filips stierf jong, en Johanna werd waanzinnig...  De rest is bekend).

Enfin, deze schoonzus van Margareta van Oostenrijk, kent ook geen succesvol huwelijk.  Ze vervreemd van Hendrik, en ze slapen niet meer bij mekaar.  Hendrik huppelt dan ook al vrolijk van het ene bed naar het andere -en legt het onder andere aan met een andere Boleyn-zus (herinner je de nog niet zo oude film - 'the other Boleyn girl' dat deze geschiedenis wat geromantiseerd vertelt...).  Katharina kan Hendrik ook géén zoon geven.  Ze baart hem een dochter na heel wat miskramen. 

En dan verschijnt Anna.  De koning slaat tilt.  Hij begint aan een scheiding te denken.  Dat wil Anna ook.  Want ze wil méér dan een maitresse zijn  Ze slaagt er in ook.  In 1527 besluit Hendrik te scheiden van Katharina - en dat gaat niet van een leien dakje.  Zes jaar lang zou de zaak van de scheiding Europa in de ban houden: van koningshuis tot Vaticaan...

De Kerk van Engeland scheurt zich af van de moederkerk van Rome na het verzet van de Paus.  Maar Anna gaat zelfbewust en uitdagend verder: 'zo zal het gaan, laat morren wie wil!'.  In 1533 huwt ze met 'the king', en baart ze een dochter.  Anna draagt de kroon van Engeland.  En ze gebruikt de onderandere in Mechelen opgedane 'leerstof'.  Aan het Hof ontvangt ze kunstenaars, geleerden en humanisten - nét zoals ze het zag in het paleis van Margareta van Oostenrijk...

Maar...  Het tij keert.  Een nieuwe hofdame weet de aandacht van de koning te trekken: Jane Seymour...  Het is het begin van het einde.  Hofintriges en een onrechtvaardig proces leiden tot het kapblok van de beul.

In de Tower gaat ze zelfbewust naar het schavot: 'Ik heb gehoord dat de beul heel goed is, en ik heb maar een klein nekje'...  Toen zou ze zelfs in lachen uitgebarsten zijn...

1536: Anna Boleyn sterft - 23 jaar na haar 'Mechelse Jaar'...