Ik las in de wetenschapskatern dd 10/12/2009 van De Standaard een bijlage van Steven Stroeykens (ik citeer hem hier in schuine letters), en ik moest meteen aan onze Mechelse Toren denken.
Het is een bekend verhaal: een jonge, snel groeiende 'tijgereconomie' wil haar nieuw verworven status op het internationale toneel affirmeren door iets tastbaars te bouwen waar niemand naast kan kijken: de hoogste toren ter wereld.
En dat is wat wij in Mechelen in 1452 ook hebben willen doen. Zeshonderd Mechelse Voet ofte ca 167 meter zou deze hoogste toren ter wereld worden. Hoger dan de toren van Ulm die tot dan toe de hoogste moet zijn geweest.
Het Mechelen van 1452 had allicht een jonge snel groeiende tijgereconomie in het hippe rijk van de Bourgondiers onder de leiding van Filips de Goede, Heer van Mechelen.
Maar meer nog dan een deel van Bourgondie heeft Mechelen zijn toenmalige toestand van onafhankelijke staat uitgespeeld.
We hoorden niet tot Vlaanderen (ruwweg het gebied ten westen van de Schelde), we hoorden niet tot Brabant (ruwweg het gebied ten oosten van de Schelde), maar we waren een onafhankelijke Heerlijkheid.
Deze onafhankelijkheid zou ons later de installatie van Het Parlement van Mechelen opleveren. En wat doet een jonge snelgroeiend Mechelen ? Het bouwt de hoogste toren van de wereld om die wereld te laten zien tot wat ze in staat zijn.
Steven Stroeykens schrijft: Maar nog voor de toren helemaal klaar is, stuikt de economie in elkaar. Gedaan met de euforie en de hoogmoed. Uiteindelijk wordt het bouwsel in een wat bedrukte stemming in volle crisistijd ingehuldigd.
Onze toren is ook niet af, zoals u en zelfs de vorige paus weet. De echte reden hiervan kennen we niet. Maar er gebeurden in de 16e eeuw ernstige dingen.
- De ontploffing vande zandpoort in 1546 legt zowat de halve stad in puin. Een ramp van Enschede avant la lettre.
- Godsdienstoorlogen uit de 16e eeuw, beelden- en andere stormen zorgen voor een burgeroorlog in de Nederlanden. Onze elite vlucht weg aar het Noorden. Dan heb je wel andere dingen aan het hoofd dan het afwerken van de toren.
Hoe dan ook, het verhaaltje is bekend: Maria van Hongarije, de opvolgster van Margareta van Oostenrijk verplaatst haar Hof naar Brussel, en Mechelen gaat in een lange diepe winterslaap ... gedaan met torens bouwen ...
En dit verhaaltje herhaalt zich in de USA
Tussen 1928 en 1931 werden in New York drie torens gebouwd die elk door hun ontwerpers als de hoogste ter wereld bedoeld waren (...) en ze zouden ook echt alledrie in snelle opeenvolging die titel voeren. Begin 1930 werd aan alle drie tegelijk druk gebouwd. Het eerst klaar was de Bank of Manhattan Trust Building (...). Met zijn hoogte van 283 meter bezat die toren het record van april tot mei 1930. Toen kwam de Chrysler Building gereed, met 318,9 meter. En in 1931 volgde dan de Empire State Building, 381 meter hoog. Wat waren de Verenigde Staten in de jaren twintig anders dan een ambitieuze tijgereconomie die het oude Europa naar de kroon wou steken ? (...)
Maar natuurlijk, zoveel overmoed kon niet onbestraft blijven en nog voor de eerste toren gereed was, sloeg het economische noodlot toe, in de vorm van de beurscrash van oktober 1929, gevolgd door de Grote Depressie.
Of het verhaal van de Petronas Towers:
Die tweelingtorens in Kuala Lumpur in Maleisië waren met hun hoogte van 451 meter van 1998 tot 2004 de hoogste ter wereld. Kan het toeval zijn? Aan de Petronas Towers werd gebouwd van 1991 tot 1998. Met andere woorden grotendeels in volle glorietijd van de Aziatische 'tijgers'. Grotendeels, want toen de torens bijna klaar waren, in juli 1997, barstte, jawel, de Aziatische kredietcrisis los.
En ook vandaag nog:
Het verhaal zou over de Burj Dubai kunnen gaan, de 818 meter hoge wolkenkrabber waaraan momenteel in Dubai de laatste hand wordt gelegd. Het is het hoogste gebouw ter wereld, en geen klein beetje: de Burj (Arabisch voor toren) is meer dan driehonderd meter hoger dan de vorige recordwolkenkrabber (de Taipei 101 in Taiwan)
(...)
Ondanks aanslepende arbeidsconflicten (...) is de bouw, sinds het begin van de werken in 2004, behoorlijk snel gegaan. Maar net niet snel genoeg om de financiële crisis in Dubai vóór te blijven, die eind vorige maand losbarstte (DS 26 november).
U ziet het ... Hubris is van alle tijden, en wedden dat de volgende hoogste toren in China staat ?
Of zoals Steven Stroeykens schrijft: de hoogmoed en de val ...
De alomgekende zeepbelconstructie.
In oa Dubai kocht men appartementen, in die toren, niet om erin te gaan wonen maar om ze asap met dikke winst door te verkopen en dat terwijl appartementen en toren nog maar in de steigers stonden.
Maar of dit vergelijkbaar is met het Mechels verhaal ?
Mooi verhaal peter, en dat hoogmoed voor de val komt, heeft ook Ikaros mogen ervaren... letterlijk... (om even bij de Griekse mythologie te blijven). Een tijdje later (rond 1505, toen ze in Mechelen nog volop bezig waren met de bouw) probeerde ook Leuven met Joost Metsys een gooi naar de hoogste toren ter wereld te doen. Niet toevallig 3m hoger (170m) dan die van de Mechelse buren, die groen moeten gelachen hebben :-) ... op dat moment tenminste, want de werken in Leuven werden al in 1541 stopgezet, toen bleek dat ondergrond en constructie het qua stabiliteit nooit zouden halen. Van hubris gesproken.... willen maar niet kunnen, dat lijkt mij nog een stuk erger dan de externe mogelijke oorzaken die worden aangehaald als reden voor de niet-voltooiing van Sint-Rombouts : godsdienstoorlogen en ontploffing van de Zandpoort.
@anoniem : jezelf een cassandrasyndroom toedichten, is misschien een verdoken vorm van hubris ( :-) ) . In elk geval, zo zwart als jij het stelt (de rijkaard verheerlijkt zichzelf in steen, de arme stumperd draait ervoor op in het zweet zijns aanschijns) is het niet hoor. Dergelijke grote publieke bouwwerken als de Sint-Romboutstoren betekenden werk en brood op de plank voor velen gedurende tientallen jaren. Om al die ambachtelingen te kunnen blijven betalen, werd er aan eigentijdse fund raising gedaan in de vorm van aflatenverkoopcampagnes, en daarbij zal het vooral de rijkere en middenklasse geweest zijn die bijdroeg. Misschien is dat trouwens ook een reden waarom het toentertijd stilviel : aflaten als fund raising kregen een kwalijke reputatie, precies in die periode van beginnend protestantisme. Ik vind het wel intrigerend dat er blijkbaar nog geen sluitend onderzoek is gebeurd naar de precieze omstandigheden waarin de bouw van de toren stilviel.
@ Jansenius : Inderdaad, de aflatenhandel was iets waartegen oa Luther protesteerde...
Maar jouw bewering dat “de rijkaard zichzelf verheerlijkt in steen en dat de arme stumperd ervoor opdraait in het zweet zijns aanschijns" is / was vandaag den dag wel een waarheid in oa Dubai (arme Filipijnen en Indonesiërs, die in erbarmelijke omstandigheden die torens in Dubai bouwen)
De “fundamenten” zijn / waren dus blijkbaar niet erg stabiel, want niet alleen waait er tegenwoordig enkel wind door hun torens, maar ook hun palmeilanden verdwijnen in zee.
:-)
Wat is dat toch met die torens ... alweer een artikel in de pers.
We reiken allemaal zo graag naar de wolken....
en we bouwen onze 'torens van Babel'... Leuke topic. Mooie doordenker.
Met als klap op de vuurpijl de nieuwe parking in het St Romboutskerkhof
branden in de hel Mr Somers.
recht naar beneden dan maar persoonlijk loopt ie toch geen risico he ..enkel reclame