Héél onlangs maakte ik een boeiende rondleiding mee: 'Kunst in de Senaat'.  En groot was mijn verbazing, en nog trotster was mijn Mechels eergevoel, als ik in de zogenaamde 'Rookkamer' van deze Brusselse stulp, de zwierige handtekening van Maneblusser Willem Geets ontwaarde op één van de wandtapijten... (énne, wandtapijten in binnen-en buitenland bekijk ik altijd met een spiedend oog om er de afkomst van te ontdekken...)  En...na grondiger rondkijken, merkte ik dat de hele zaal was 'behangen' met tappiserie van de Mechelse grootmeester!  De tapijten werden geweven in het al even Mechelse atelier Braquenié (voorloper van de manufactuur De Wit). 

Een volledig Mechelse salon dus.  Dat kan tellen.

(foto: Jan Smets)

Maar laat ons even op onze stappen terugkeren, en voorlopig het rode pluche en bladgoud van het 'Paleis van de Verkozenen des Volks'  in de hoofdstad achter ons liggen, om ons te begeven naar de vertrouwde Dijleboorden...

Willem Geets?  Willem Geets zegt U?

Ja, de man is inderdaad meer dan een naam op een bordje van een fraaie straat met interbellumwoningen, tussen Leopoldstraat en Vaartdijk...

Willem Geets, van wie ons aller Nelly, zijn borstbeeld fotografeerde, verscholen in het groen van de Schuttersvest, werd in onze stad geboren in 1838, en zou er ook sterven, de tachtig levensjaren overschreden, in 1919.

En dat Wimmetje tekentalent had, was al snel overduidelijk.  Die richting zou de jonge Geets dan ook inslaan: hij zou kunstenaar worden!  En niet zo maar één van de zovelen... Neenee, Willem zou één van de grootste romantische schilders van zijn tijd worden.  En dat wordt hoe langer hoe meer gewaardeerd, nu de kunst uit de negentiende eeuw opnieuw wat in de verdiende aandacht komt.

Geets studeerde aan de academie van Mechelen, en ook aan die van Antwerpen.  En over de landsgrenzen volgde hij ook les in Parijs.  Van de eerste academie - die-van-ons dus, werd hij later nog directeur.

En Willem Geets was een creatieve duizendpoot, die kwistig was met zijn talenten.  Hij schilderde op doek en maakte aquarellen - Hij ontwierp meubels (tja, we zijn dan ook de meubelstad bij uitstek geweest), maar ook juwelen!  Enne: hij tekende praalstoeten uit, en borstelde met verve de knapste portretten.  Bovendien stond Willem graag op de planken én schreef hij zelfs toneelstukken!  Waar haalde hij de tijd nog vandaan...

Willem schilderde tradionalistisch en liet zich niet meezuigen in de stroom van artistieke veranderingen die zijn tijd kenmerkten.  Zo maakte hij schitterende werken die het leven aan het Hof van ons Margrietje uitbeelden.  Als een striptekenaar toonde hij 'zijn' historische werkelijkheid, met oog voor detail - een lust voor het oog!  Wie kent niet zijn grootse doeken in ons stadhuis, of het 'poppenkasttafereel' dat hangt in het Hof van Busleyden, en waarop tante Margriet met haar kleine Habsburgertjes beboeid naar het poppenspel kijken?

(foto: Jan Smets - in het Hof van Busleyden...)

(foto: Peter Meuris  -  in ons stadhuis...)

 (J.Smets - stadhuis)

(foto: Jan Smets - merk de mooie realistische weergave op in dit detail van een doek in het Hof van Busleyden....)

Niet alleen het grote Mechelse verleden met Margareta van Oostenrijke en Keizer Karel V zette Geets op doek, maar ook de Spaanse Bezetting nam hij graag als onderwerp voor zijn werken, en zélfs de Romeinse tijd kon op zijn interresse rekenen.

Willem Geets had veel contacten in het buitenland, maar bleef toch Mechelaar in hart en nieren, en woonde haast zijn hele leven uitsluitend in onze stad.

En in onze stad met zijn rijke traditie in het vervaardigen van wandtapijten, kon het natuurlijk ook niet anders, of hij ging kartons ontwerpen voor de tapijtweverij Braquenié.  En in die hoedanigheid kreeg hij ook de gelegenheid om tapijten te tekenen voor het Brusselse stadhuis!

(foto: Jan Smets)

En hiermee zitten we terug bij het beginpunt: in Brussel.

Het grote talent van de Maneblusser, was de vroede vadren niet ontaan.  En op 13 mei 1880 ondertekenden de Senaat en de manufactuur een contract waarin vermeld werd dat de Senaat bij hen vier wandtapijten bestelde, voor de prijs van 100 000 Belgische franken.  Deze tapijten zouden gemaakt worden in zijde en wol, en in onze stad geweven worden, naar een ontwerp van een schilder die de manufactuur zelf mocht kiezen.  Uiteraard koos men voor de voor de hand liggende Willem.  En Geets kon aan de slag.  En nu startte een uitvoerige briefwisseling tussen de griffier van de Senaat en de tapijtweverij over de mogelijke onderwerpen.  Mijnheer Braquenié stelde voor om te opteren voor: 'des faits, sinon glorieux du moins honorables pour notre histoire nationale et de nature à ne blesser aucune conviction, à ne froisser aucune opinion'.

De Senaat won advies in bij de Koninklijke Commissie voor Geschiedenis en na rijp beraad werd voor het eerste tapijt gekozen voor een moment uit het leven van de Bourgondische Hertog Filips de Goede, die wordt afgebeeld omringd door zijn hovelingen, een delegatie vorsten uit het Oosten ontvangend. Ze bieden de Hertog geschenken aan én de titel van 'Groothertog van het Oosten'.  Op de achtergrond is een schilderij te zien met de pasgeboren Jezus én...de Drie Koningen...  Aardig detail.  Filips werd door de 19de eeuwse geschiedschrijvers beschouwd als één van de grondleggers van de Belgische eenheid': dus: dat onderwerp paste dan ook volkomen in het plaatje.  En onze Willem borstelde het ontwerp voor het tapijt in pure Van Eyckstijl.

(foto: Jan Smets)

Een tweede tapijt stelt het bezoek van de aarsthertogen Albrecht en Isabella voor aan het atelier van Rubens.  Het adelijke paar en de grote Pieter-Paul werden altijd al beschouwd als grote 'nationale monumenten': dus, hun plaats werd dan ook uiteraard voorbehouden in de Senaat.

Een derde werk stelt 'het Eedverbond der Edelen' voor: hét keerpunt in de opstand van de Nederlanden tegen Filips II.  De edelen geven een smeekschrift aan landvoogdes Margareta van Parma (die Mechelen voor Brussel inruilde...), waarin ze o.a. de opheffing van de inquisitie vragen. Bij die gelegendheid zou één van de raadgevers van 'Madame Parma' de troep edellieden 'Geuzen' hebben genoemd...

(foto: Jan Smets)

Een vierde wandtapijt stelt de doop van Filips van Artevelde voor (zoon van Jacob-met-die-naam...).  Zijn doopmeter is Filippine van Henegouwen, echtgenote van de Engelse Koning.  Ze draagt de kleine Gentenaar naar de doopvont in Sint-Baafs.

De vier tapijten geven ons een mooi idee van hoe men in de 19de eeuw dacht over de nationale geschiedenis.  Door al deze historische figuren te verenigen in één ruimte, schiep men een soort van 'pantheon'- een perfecte 'pendant' van de figuren in het halfrond van de Senaat.

In 1891 mocht onze Mechelse Willem nog twee kleinere wandtapijten vervaardigen, want er waren nog wat 'lege plaatsen' in de salon.  Het stelt 'de Adel' voor, en de 'Kunst'.

(foto's: Jan Smets)

Willem Geets... méér dan een straat....

(bronnen: 'Kunst in de wandelgangen - het onbekende patrimonium van de Senaat' Lannoo/Senaat - Kris Vermeulen.     'Mechelen, kunst van de Middeleeuwen tot heden' Rudi De Mets)