Onlangs werd volgend boekje te koop aangeboden op één of andere verkoopswebsite.
Duidelijk een verhandeling over hongersnoden en Volksziekten in het Mechelen van Toen, bijeengepend door ene F.E. Delafaille.
Een interessant gegeven waar weinigen onder ons iets van afweten, alhoewel we natuurlijk wel het Ziekenliedenstraatje kennen, de Ziekebeemdenstraat, het verhaal over de Gasthuizen en de Gasthuiszusters.
In een vorig artikel over de Zoutwerf liet onze Luc een plan zien van ene Hamaide, ivm de omgeving van het Plein en de Zoutwerf. Wat mij toen opviel was dat de toen gangbare naam van het Ziekenliedenstraatje niet Rue des Malades of Rue des Persons Malade was maar Rue des Lèpres (Leprozenstraatje ?) was.
Dat de Pest, of de Zwarte Dood, ook in Mechelen slachtoffers heeft gemaakt, dat is een vaststaand feit, maar misschien is deze Geschiedenis nog niet volledig beschreven. Ratten en katten en open vlieten moeten toch hun tol geëist hebben.
Wie weet meer ?
Wij komen daarop terug. @gim: Zieke Lieden ... slecht gegeten?
@ Luc :
Het is nu 0h09 - Kerstmis is voorbij - Opnieuw een... Blog as usual !
:-)
De lepralijders werden traditioneel verzorgd door het Klooster Ter Zieken, alias het klooster van de Ziekelieden., aan de huidige Ziekeliedenstraat. Omdat lepra aan het einde van de Middeleeuwen verdween verloor deze instelling in de 16e eeuw haar nut. Desondanks bleef er een groot aantal geestelijken een inkomen genieten, en toen ze nog met zijn tienen waren kregen ze rond 1630 ongeveer 5000 gulden per jaar, of 500 gulden per non per jaar. Heel wat beter gesitueerden moesten het met minder stellen.
In 1632 besliste de aartsbisschop om het grootste deel van dit inkomen (3/5) werd overgeheveld naar het OLVgasthuis aan de overkant van de OVstraat, dat het geld goed kon gebruiken. Het klooster van de Ziekelieden was het er niet mee eens en bleef procederen, tot zelfs voor de Grote Raad.
(Installé, Historische stedenatlas van Mechelen, II)
@ Gymycko;
zie m'n blogje van 11 nov 2007 "Ziekte in middeleeuws Mechelen"
;-)
Zaten (of lagen) de Zieken hun ziekte uit te broeden (of uit te zieken) op de Beemden ? En werden er toen bloedzuigers gebruikt ?
Heeft Mechelen ook tijden gekend van Hongersnood en mislukte oogsten ?
En blijft de vraag welke ziekten er rondwaarden tijdens bv de Eerste Industriële Revolutie (het Daenstijdperk) met al die vervuilende industrieën in het midden van de Stad.
@ Leyander :
Na dit artikel te hebben geplaatst googlede ik nog effe rond op de naam van F.E. Delafaille en kwam ik jouw oude artikel tegen. Jouw uitleg was al een mooie invulling, behalve dat er toen weinig informatie is naar boven gekomen in de replies.
Misschien hier een tweede kans om nog meer te weten te komen want dat "Leprozen / Ziekenliedenstraatje" is vermoedelijk een nieuw gegeven.
:-)
Bedankt Ley voor je opmerking want ik ging net dezelfde passage uit dat boek hier herhalen. het verbaast mij nog altijd dat mensen in die middeleeuwen zich neerlegden bij zulk een totalitair kerkelijk regime: de dokter stelt vast en signaleert aan de kerk en die gooit de man uit het sociale leven. Hij kan zelfs niet meer gestraft worden, voor ev. misdaden, door een burgerlijke rechtbank want hij bestaat niet meer!! In dat verband vond ik daarnet een tekst die de stadsgeneesheer moest zweren in de 14e eeuw bij zijn aanstelling:
Tot den dienst daer dat ick gecozen ben om Doctor van de stadt ende Provincie van Mechelen te syne, daer sal ick wel ende getrouwelyck voortgaen den genadigen Heere tot syne rechte, ende eenenjegelycken tot synen rechte, de catholycke roomsche religie sal ick voorstaen, ende in alle cassen medicinael, waer toe ick van 's Heeren, oft van stadswegen sal versoecht worden, sal ick oordeelen naar myn beste verstaen, alsoo moet my Godt helpen ende alle syne Heyligen.
In dezelfde stijl hoor ik Bush zeggen ' and God, bless America '!
@ Luc :
Blijkbaar werd Eed van Hippocrates in België in 1994 nog eens aangepast.
Go figure !
@gim: bestaat er zo geen eed voor bloggers? ;-)
@ Luc : Ik doe een poging. Wat denk je hiervan ?
"Ik, ... , gezond van lijf en leden en bij mijn volle verstand, zweer plechtig Mechelen en het Mechels terug op een Hoger Niveau te tillen, zodat zowel De Stad als het Land van Mechelen terug de Eer en Glorie mag ontvangen uit de Tijden van de Heerlyckheit."
(Zo, uit het vuistje)
Op de puntjes gelieve je Blognaam in te vullen - Met dank.
:-D
@gimycko: voor mij staan er te weinig puntjes! ;-)))
@ Jokke : Hahaha...
:-D
Pest
Het 'besloten hofke' in de de hoek van het Sint Jans Kerkhof en het Klapgat zou een tafereel uitbeelden ivm de pest die Mechelen teisderde (of waaraan Mechelen kon ontsnappen ?).
Toen ik er laatst passeerde gaf het mij een erg verwaarloosde indruk, beetje beschaamd ook dit aan mijn gasten zo te moeten tonen. Heel anders dan in mijn jonge jaren, toen mijn grootouders er allerlei verhalen wisten aan vast te knopen, maar hoe het juist ging ben ik kwijt. Iemand ? Imo is het tafereel er gekomen uit dank dat de pest voorbij ging of zoiets.
Ik vond het wel altijd wat bizar, het daar aan het Klapgat aan te treffen. Maar daar het toendertijd het kerkhof zich aldaar bevond, en het Klapgat er toegang toe verleende, begrijp ik de situatie beter. Jammer dat zulke getuigen dreigen verloren te gaan.
Hallo Aossa: u bedoelt allicht Het Hofke van Olijven ?
Hier aan het einde van de Klapgat zien we een getraliede kooi, waar een houten beeldengroep staat, 'Christus in het hofje van Olijven'.
Dit werk is van de hand van Thomas Haesaert, een van de weinige Mechelse beeldhouwers van die tijd, wiens naam we nog kennen, en wiens werk is gemerkt met een zespuntige ster. We vinden ook werk van hem in het Schepenhuis en in de Kathedraal
Tot een eind in de 19e eeuw kwamen hier de gelovigen bij hogersnood, onheil of epidemie te bedevaart. Meestal waren het vrouwen, die dan 1 of 2 centiemen in de offerblok staken, een gebedje prevelden, en daarna een babbeltje sloegen.
Tijdens de godsdiensttroebelen, in de 16e eeuw, had men hier een muur rond het hofke gebouwd om het uit het zicht te nemen van de Beeldenstormers en Calvinisten.
DE METS (R.), Mechelen, kunst van Middeleeuwen tot heden, pp 123.
Awel dat ze er dan maar rap opnieuw een muur rondzetten !
Dank voor de informatie.
@aossa: en waarom zou die muur er terug moeten komen? Schrik?