Luc Perdieus (links) samen met zijn kameraad Luc Vis (rechts) - Foto: Gil Plaquet

In de ban van mensen en hun smoel, zo kan je Luc Perdieus het best beschrijven. Gefascineerd door de menselijke expressie trekt hij met zijn bank door de Dijlestad op zoek naar gezichten voor zijn Mechels Smoelenboek. Minder bekend bij het grote publiek is dat de fotograaf ook zowat elk continent wel al eens door de lens bekeken heeft.

Luc Perdieus (59) is een Mechelaar in hart en nieren. Aan het Nationaal Radio- en Filmtechnisch Instituut te Brussel behaalde hij zijn diploma van gegradueerde in de fotografie. In zijn atelier aan de Leermarkt maakt hij sinds de vroege jaren 80 portretten van Mechelse karakterkoppen.

De menselijke expressie, wat is dat juist ?

“Mijn specialiteit is het portret en daarmee probeer ik eigenlijk de ziel van de mensen er uit te halen tijdens de opname. Dat gaat niet meteen, dat kan ook niet, je moet er eerst even mee communiceren. Ik doe dat tussen pot en pint, ik geef de mensen iets te drinken en dan praten we over om het even welk onderwerp, maar dan weet ik toch iets over hen. Vervolgens begin ik aan de opname, die 5 à 10 minuten duurt, en weet ik al wat ik moet vragen zodat hun aandacht wat afgeleid is en hun innerlijke, hun ziel naar boven komt.”

Hoe is het Smoelenboek ontstaan ?

“Ik had al een reeks van 500 portretten uit de jaren 80. Tussen 80 en 85 heb ik heel veel portretten gemaakt. Onder andere in de muziekwereld, vooral Jazz, in het toneel, maar ook van schrijvers en schilders uit de streek. Bij de muzikanten waren het vooral foto’s voor platenhoezen, welke ik pro deo maakte. Ik begon die dan te verzamelen en op een bepaald moment zei een vriend van me dat ik daar maar eens een boek van zou moeten maken. Dat heb ik dan ook gedaan, maar ik besloot wel om ze aan te vullen met hedendaagse portretten. Momenteel ben ik aan het tweede bezig dat op 2 oktober volgend jaar uitkomt.”

Zoveel mensen om uit te kiezen, dat zal niet makkelijk zijn.

“Er zijn nu eenmaal mensen met een karakterkop. Er staan er hier met de afbraak van de euroshopping altijd wel een paar voor de deur. Ik heb er zelfs al een paar naar binnen gesleurd *lacht*. Ik zet me bijvoorbeeld ergens met mijn groene bank en spreek iedereen aan die ik kan. Ik vraag dan of ze in Mechelen wonen, iets met de stad te maken hebben of hier misschien geboren zijn. Als ze in Putte of in Zichem wonen, dan ben ik er niet veel mee, maar als ze in Mechelen gewoond hebben of zo, dan mag dat allemaal. Dat is de eerste vereiste. Daarna houd ik een klein gesprek en neem ik een digitale foto zodat ik weet met wie ik gesproken heb. Dat is alles. Later nodig ik ze dan uit hier in de studio. Over het algemeen komt 90% altijd wel opdagen. Vrouwen niet, ik heb altijd een gebrek aan vrouwen. Daarom ga ik volgende maand op stap, op zoek naar vrouwen.”

Digitaal of analoog ?

“Ik werk nog steeds op analoog met mijn Hasselblad. Dat is een kostelijke zaak, maar ik ben niet tevreden van het direct digitaal opnemen. Voor wat ik hier in de studio wil doen vind ik dat niet goed. Met de digitale fotografie kost het filmke praktisch niks. Wanneer je echter zoals ik foto’s maakt op kleinbeeld kan je 36 foto’s nemen. Op is op en de volgende kost geld. De meeste mensen fotograferen er dezer dagen zelf maar op los. Ik voel dat ook hier in de studio, mensen komen minder en minder om hun portret te laten nemen. Ik hou me nu voornamelijk bezig met industriële fotografie, dat is ook deels in portret. Bijvoorbeeld als een groot bedrijf of een bank foto’s nodig heeft van zijn werknemers voor op badges of iets dergelijks. Dat is wel weer allemaal digitaal werk.”

Heb je alleen maar de Mechelaars in kaart gebracht ?

“Ik heb ook immens veel foto’s van Mechelen uit de jaren 70-80-90, vaak van zaken die ondertussen al verdwenen zijn. Momenteel ben ik bezig met het 2de smoelenboek, maar daarnaast ben ik ook nog eens bezig met Smoelen van Vlaanderen en een boek over Cuba samen met een Cubakenner. Het zal iets voor binnen een viertal jaar zijn. Ik ben ook bezig met selecteren van mijn beste reisimpressies. Ik heb 1,2 miljoen dia’s liggen, waarvan 400.000 ingekaderd, dat is een hoop. Van 1988 tot 2002 was ik permanent actief in de toeristische sector. Met de aanslagen in New York lag dat allemaal plat. Voor het Midden-Oosten, Verre Oosten en Amerika had ik zo goed als geen opdrachten meer. Mijn klanten waren touroperators die die locaties aanboden en dat stortte dus allemaal in. Daarnaast heeft ook de digitale fotografie in die sector voor een grote verandering gezorgd. Vandaag de dag mailen ze naar een hotel en zeggen “stuur eens een paar foto’s door”, terwijl ze vroeger een fotograaf naar ginder stuurden. De tijden zijn veranderd. Op dit momenteel ben ik wel met een paar projecten bezig, zoals bijvoorbeeld de Zuidpool en het gebied van de Papoea’s.”

Welke reis zal je nooit vergeten ?

“Ik ben bijvoorbeeld eens overvallen geweest in Mogul City in Agra, India. Het was misschien ook wel een beetje mijn fout, daar moet je eigenlijk niet komen. Maar ja, je doet het dan toch en vraagt de portier van het hotel naar een driewieler en een gids. Dat kostte voor een hele namiddag slechts honderd frank. Ik had tegen die gids gezegd: “Wandel 2 à 3 meter achter me”, zodanig dat ik met niemand aan het praten was en los kan lopen. Mogul City, dat is echt Indië, en ik loop ergens een steegje in en kom op een plaats waar een katoenweverij was. Ik dacht een foto te maken van die mensen, een man of 15, en ineens vielen ze mij aan. Ik heb daar een paar motten gekregen, maar zij ook. Ik had als toestel mijn Leica M3 mee, dat is een blok staal, en ik ben er gewoon mee beginnen slingeren. Het was een bloedbad en ik ben snel gevlucht. De gids was enorm kwaad maar ik zei “Trek het u niet aan, ik leef nog, we zijn weg.” Van dan af eiste hij wel dat ik naast hem liep. Met dergelijke anekdotes wil ik dus ook weeral een boek maken. Ik ga het wel in het Engels doen, dat is internationaler. Voor het smoelenboek hebben ze me ook al aangeboden om vertalingen te maken, maar dat is een plaatselijk product. “

Je eigen smoel was ook op de buis te zien in “Het leven zoals het is”.

“Mijn rol in Het leven zoals het is: Maneblussers heeft het boek veel aandacht gegeven, maar de verkoop was toch niet zoals ik het had gehoopt. Vorig jaar ben ik ook dertien weken lang een keer in de week in Duizend Zonnen en Garnalen geweest en ik merk het wel, de mensen kennen me in Vlaanderen. Het is best frappant. Als ik aan de kust op de dijk aan het wandelen ben dan herkennen ze mij en zeggen ze: “Dat is die met zijn bank”. Ik heb zo met Luc Vis, een vriend van mij die een vishandel heeft, ook het idee om Smoelen van Vlaanderen te doen. Op maandag en dinsdag is de vrachtwagen van zijn bedrijf niet in gebruik en dan zouden we die achterin aankleden als studio en er op uit trekken naar bijvoorbeeld Brugge of Gent en ons daar opstellen. Dat is weer zo een idee, maar wanneer moet ik het allemaal doen ? Ik ben het meeste van de tijd bezig achter de computers hier boven mijn atelier om alles in te scannen. Ik ben al die oude dia’s in aan het scannen en dat neemt enorm veel tijd in beslag. “

Al die dia’s, is dat nog een idee voor een boek ?

“Ik doe dat allemaal zodat het bewaard blijft voor het nageslacht. Ik zet mijn dia’s daarnaast ook op het internet te koop. Een Amerikaanse collega-fotograaf baat een systeem uit op het internet dat toelaat uit een digitale diatheek dia’s voor een bepaald onderwerp te zoeken, te betalen en die worden dan automatisch doorgestuurd in de resolutie die de klant wil. Dat is dan weer een voordeel van het digitale tijdperk. Het is een soort van spaarpot, anders staan die dia’s hier maar. Er vraagt bijvoorbeeld iemand een foto van 5th avenue in New York vanuit een specifieke hoek of de vismarkt in San Francisco ... ik heb dat allemaal. Ik heb een visueel geheugen en die dia’s zitten, verdeeld over 2 kamers, in mappen per land of per staat. Op reis schoot ik meestal 50 films vol per week, dat geeft je een idee van de hoeveelheid.”

Wat was je laatste reis ?

“Ik ben net naar Afrika geweest voor een project van mijn zus. Ze is daar een school aan het zetten in het midden van de brousse, op 2000 meter hoog in de bergen in Kenia. Ze had me gevraagd om mee te gaan en wat fotografisch materiaal te maken om het een beetje te kunnen promoten en zo sponsors te vinden. Ze heeft momenteel al 4 klassen gezet en er moeten nog even veel komen, dat is nog een pak geld. Ik heb 3540 foto’s gemaakt op 14 dagen en weeral vooral van mensen, voor die expressie. Ik ben net bezig met de selecties, er zitten ferme beelden bij. Ik heb een week bij de echte Masaï gezeten, niet waar de toeristen gaan. Geen elektriciteit, niks. Ik ga er een verhaal over die school van maken. Ik heb zo bijvoorbeeld ‘s morgens een kindje gevolgd om dat 6 uur ‘s morgens naar school vertrok. Ze werd wakker in haar hut, dronk een tas thee en vertrok op haar blote voeten. Het was nog niet zo ver in dit geval, “maar” 7,5 kilometer. Ik ben haar dan door de brousse gevolgd, prachtig gewoon, de mooie zichten en de dauw, ongelooflijk.”

Het eerste smoelenboek is onder andere verkrijgbaar bij boekhandel Forum in de Désiré Boucherystraat.

Gil Plaquet