(foto: Jan Smets)

Met grote trots omklemt Margareta het document dat haar voor eeuwig tot topdiplomate in de geschiedenisboeken zal brengen: De Damesvrede is een trofee die haar bevestigt in haar rol van grote staatsvrouw.  Eén jaar voor haar dood verzilvert Margrietje hier haar politieke leven. 

Karel V zond in 1529 zijn tante naar Kamerijk, om onderhandelingen te voeren voor een vrede met Frankrijk.  De tegenspeelster op het politieke schaakbord was de Franse Koningin-moeder: Louise Van Savoye (ooit samen opgevoed met de kleine Margreet, én bovendien 'n vroegere schoonzus van haar....).  Het wordt een bloedstollend treffen met stevig en sluw onderhandelen - een bikkelharde psychologische strijd tussen twee stevige tantes...

Beide blauwbloedige madammen arriveren met groot  en schitterend gevolg in de bisschoppelijke stad. Drie weken lang ligt het lot van Europa in de handen van de twee schoonzussen.  Als de ontwerptekst op 24 juli eindelijk klaar is, maakt ons Margrietje als een 'Madame Non' avant la lettre, nog enig bezwaar.  Het werkt Louise danig op de zenuwen, en deze pakt haar boeltje om terug naar Parijs te vertrekken.  Een ijlbode kan haar nog nét op tijd bereiken met de boodschap dat Margareta van Oostenrijk alsnog bereid is om verder te onderhandelen.  Op 29 juli zit de vrede dan toch in de 'sjakos', en Frans I komt persoonlijk naar Kamerijk om de twee Dames met Klasse te bedanken voor het bereikte resultaat.  De 'Paix des Dames' is een feit.  Oef...

Maar...het is niet hélemaal dat wat neefje Karel wou.  Er is vrede - ja goed - maar Vlaanderen wordt definitief losgemaakt van 't grote Franse Rijk - én, en dat bedroeft ons Kareltje wél: Bourgondië, het stamland van zijn voorvaderen, is hij definitief kwijt!  De Bourgondische droom gaat op in zijn wereldmacht...  De tol voor vrede was hoog voor de machtigste man van zijn tijd... Maar, ja je kan niet alles hebben.  Zélfs 'ons' Mechelse Kareltje beseft dat.

(aan het Hof van Margareta in Mechelen...  Karel zit aan de rechterhand van z'n tante...)

In 1530 ligt de Bourgondische droom aan scherven.  De Bourgondische droom was een meeslepend verhaal met intriges, macht, verraad, liefde...  Het leest als een roman...  'Mooi en Meedogenloos', geschreven met bloed en tranen.

Laten we een paar eeuwen terugkeren in de tijd.  De Bourgondische Hertog was de hoogste edelman van Frankrijk.  Dat staat als een paal boven water.  Maar als in 1361 Hertog Filips van Rouvres sterft gaat het prestigieuze leen terug naar de Franse koning - die het op zijn beurt cadeau doet aan zijn lievelingszoon Filips de Stoute.  Als deze laatste den ook nog slim huwt met de erfgename van het steenrijke Vlaanderen, Margareta van Male, zijn de eerste fundamenten gelegd van een nieuwe supermacht.  Enne...in stilte droomt Filips ook nog eens om ooit de Franse troon te kunnen inpikken voor één van zijn opvolgelingen.  Zijn zoon, de 'geweldenaar' Jan Zonder Vrees, laat in 1407, zijn neef, Lodewijk van Orléans (de broer van de koning) om het hoekje brengen.  Maar in 1419 wordt hij zélf vermoord...  Boontje komt om zijn loontje.

Zoon Filips de Goede keert zich door deze moord hélemaal af van Frankrijk.  Eigengereid volgt hij zijn sluwe koers, berekenend.  Mét resultaat!  dat moet gezegd!  Bourgondië wordt steeds machtiger: een Staat om 'U' tegen te zeggen. 

Zijn zoon, Karel de Stoute (1467-1477) is knap (en dat waren zijn voorgangers nu bepaald niet), begaafd, ijdel en een heethoofd.  En...hij is blind voor de tactische politiek van de nieuwe Franse koning Lodewijk XI én de groeiende macht van de steden.  Toch brengt hij het Bourgondische Rijk tot zijn grootste uitbreiding.  Hij vestigt het hoogste gerechtshof in Mechelen, en onze stad wordt hiermee de feitelijke hoofdstad der Nederlanden.  Karel huwt de Engelse koningsdochter, Margareta van York, en als hij uiteindelijk sneuvelt op het slagveld in Nancy, zal deze Margareta zich vestigen in de Mechelse Keizerstraat...

(Karel de Stoute en Margareta van York - Hanswijkprocessie...)

(Karel de Stoute en zijn Grote Raad - Schepenhuis...)

Met de plotse dood van Karel lijkt het Bourgondische sprookje aan diggelen geslagen.  Kan zijn enige dochter, de jonge en frèle Maria van Bourgondië het wel aan om het Bourgondische Rijk bij mekaar te houden?  De Franse koning knabbelt ondertussen gretig aan de Vlaamse gewesten, en de steden roeren zich.  Gelukkig kiest Maria een huwelijkskandidaat van stevig kaliber: Maximiliaan van Oostenrijk zal haar voortaan helpen bij deze 'ambetante' staatszaken.  Als Maria niet veel jaren later ongelukkig ten val komt bij een ritje te paard, en daarbij ook sterft, zal Maximiliaan verder regeren.  Hun twee kinderen, Margareta (van Oostenrijk) en Filips (de Schone) huwelijkt hij handig uit met de Spaanse koningskinderen...  Maar da's een andere, bekende geschiedenis...

In 1530, een jaar na de Damesvrede, is de circel rond...

(foto's: Jan Smets)

'De Bourgondische hertogen werden geboren als prinsen, leefden als vorsten en hoopten als koningen te sterven...'

Zopas werd een bijzonder knap, goed geschreven en mooi geïlustreerd boek uitgegeven over de hertogen van Bourgondië.  Historicus Edward De Maesschalck levert met dit prachtige werk een boeiend relaas over dit intrigerend stuk geschiedenis.

Deze morgen heb ik er al naarstig ingebladerd in mijn favoriete Mechelse boekenhandel, Salvator.  En ik wéét heel zeker dat ik het boek op mijn 'geschenken-verlanglijstje' zal zetten voor de volgende feestdagen.  Voor elke geschiedenisliefhebber is het werk zéker een must.  De prijs is vrij stevig - maar de uitgave is dan ook uiterst verzorgd: dus zijn prijs zeker waard)

Ik noteerde voor jullie de volgende gegevens:

'De Bourgondische vorsten 1315-1530'  - Edward De Maesschalck - Davidsfonds, 247p.;  59,95 euro