IK zat zaterdagavond een beetje knikkebollend naar de tv serie
Stellenbosch te kijken en plots schoot ik klaar wakker. De eigenaar van de
wijnmakerij besluit zijn arbeiders in wijn te betalen en voert terug het
"dopstelsel" in. Dit dopstelsel, nefast voor de arbeiders die
snel aan de drank geraakten was schering en inslag in de
Zuidafrikaanse wijnbouw en werd na het
apartheidsregime afgeschaft. Het steekt echter af en toe de kop weer op.
En na de discussie over de wel of niet Arabische oorsprong van de naam Mechelen bekroop mij de lust om eens uit te zoeken waar dat fameuze typisch Belgische woord voor
stempelen zou kunnen vandaan komen. Voor zover ik weet, weet niemand dat. Maar dat "dopstelsel" is misschien een
hint.
Opzoekingen op
Wikipedia en Google hebben voorlopig geen tipje van de sluier kunnen oplichten.
Wie weet meer ? Laat je dan maar eens goed gaan!
Wordt (werd) een stempel niet in inkt "gedopt", alvorens men een afdruk kon maken op papier ?
Of het een Mechels woord is, daar twijfel ik aan.
Misschien een Brabants of zelfs een Vlaamsch woord.
En heeft vroeger Jef Burm ook niet eens een stuk gespeeld voor den BRT over "Chareltje, den dopper".
Vraag me echter niet wie het boek geschreven heeft...
In Van Daele wordt "doppen" aangeduid als zuidnederlands. Uiteraard is het geen Mechels woord.
http://www.africaserver.nl/...
"Niets is bewezen
Bosman’s vader was een van de duizenden arbeiders op de wijnboerderijen van Zuid-Afrika die deels in wijn werden uitbetaald. Onder dit ‘dopstelsel’ kregen arbeiders zeven bekers wijn per dag om ze harder te laten werken, zonder dat zij voelden hoe zwaar het werk was. Betaling in alcohol werd al tientallen jaren geleden verboden, maar bleef op sommige wijnboerderijen nog tot het begin van de jaren negentig bestaan. De controle op het verbod was moeilijk, omdat de arbeiders op het landgoed van de wijnboer wonen.
De discussie is nu of het dopstelsel arbeiders afhankelijk heeft gemaakt van alcohol. Volgens sommige onderzoekers leidde het tot veel alcoholmisbruik, dat vervolgens de reden is voor de hoge FASD-niveaus op de boerderijen in de Westkaap. Leigh-Anne Fourie, onderzoekscoördinator bij FARR, een Zuid-Afrikaanse stichting ter voorkoming van FASD, stelt echter dat de relatie tussen het dopstelsel en FASD niet duidelijk is. “Er zijn ook veel FASD-gevallen gemeld in streken waar het dopstelsel nooit heeft bestaan”, zegt ze. Deskundigen van de wijnindustrie benadrukken eveneens dat er nog niets bewezen is. André Morgenthal, woordvoerder van Wines of South Africa, een organisatie ter stimulering van wijnexporten, voert aan dat er ook buiten de Kaapse wijngebieden zwangere vrouwen drinken; de oorzaken moet je volgens hem zoeken in sociaal-economische problemen en lage opleiding. Hij waarschuwt dat beschuldigingen dat de wijnbranche verantwoordelijk zou zijn voor FASD, kunnen leiden tot dalende verkopen en banenverlies.
“Wij dachten dat als het dopstelsel ophield, er minder gedronken zou worden. Maar in plaats daarvan werd er alleen maar méér gedronken, in grote hoeveelheden ineens”, vertelt Rubin Adams, werkzaam als onderwijspsycholoog in de streek rond Wellington. “Toen het dopstelsel werd afgeschaft, kregen de arbeiders geen enkele voorlichting over hoe zij hun alcoholconsumptie binnen de perken konden houden”, zegt hij. “Alles wat er gebeurde, was dat er geld werd gegeven in plaats van wijn.” De arbeiders wilden nog steeds wijn drinken en keken uit naar het weekeinde, wanneer er gedronken kon worden. De zeven dagelijkse bekers werden verruild voor een hoger loon; en daarmee kochten veel arbeiders aan het einde van week vijf liter papsak, om die vervolgens in één keer op te zuipen. “Het was hun doel dronken te worden; het ging om de kwantiteit, niet de kwaliteit van de wijn.” De drankgelagen leidden tot moreel verval - mishandeling en knokpartijen - en een lage levensstandaard."
Enne... oep een fles limonaat staot oek nen dop.
Een fles waon hee ne kurk...
En om effe terug te komen op het Zuudafrikaans :
Ne Moltrein... is gewoen ne Metro !
Geweldig woord !
:-D
het echt België dus.....
<a href="http://allyoucanupload.webs..."><img border="0" src="http://aycu06.webshots.com/..." alt="Free Image Hosting at allyoucanupload.com"/></a>
Is er een link ?
Wie aan den dop is (was), heeft (had) het niet breed.
Daar waar de anderen vlees konden bakken in de pan, moest den dopper het met afgebakken vet, uit betere tijden, doen, waarin hij een stuk oud brood kon soppen (doppen).
Het is maar een denkpiste hé mannen.
Een stempel die voorzien wordt van inkt om een afdruk te maken op een kaart als bewijs dat je een tijdje werkloos bent.
Om deze tijd te overbruggen krijg je een "overlevingsbedrag in geld". Of je daarmee aan de boemel gaat en in de wijn vliegt, dat is vermoedelijk een andere (en zuudafrikaans) verhaal...
Hoewel in NL de term doppen in die zin van werkloos zijn niet bekend is, volgens mij is dit toch weer iets typisch vlaams.
Mijn moeder maakte vroeger ook regelmatig patatten met melksaus en spek of worst.
Melksaus was gewoon een beetje boter in de pan met melk, zout, peper en muskaatnoot.
Het was spotgoedkoop, maar reuzelekker.
Ondanks het feit dat ze tot de beterverdieners hoorden, werd er toch zuinig omgesprongen met de centjes.
Zo werd er elke 14 dagen gebakken lever op het menu gezet en was er paardenbiefstuk ipv runds.
Het paardenvlees was toen, in tegenstelling tot nu, een pak goedkoper dan het rundsvlees.
Enne.. is tegenwoordig Pjeirevlies/Pjeirenbiefstuk gien Rijkemenseneten ?
Is er dan niemand van het Groothertogdom Stuivenberg zoals ik ? ;-))
..maar ik kan jan Goovaerts bijtreden : paardenbiefstuk was vroeger goedkoper én (nog steeds) lekkerder dan rundsvlees..
Met excuus aan de paarden.
Het krioelt hier op den Blog van de Hanswijkhoekers !
Ik heb er ook 17 jaar graag gewoond en kom er nog altijd graag terug...
:-)
Ik heb zelf een paar jaar beenhouwersgast geweest in de paardenbeenhouwerij in het Geitenstraatje en ik kan je verzekeren dat paardenvlees een stuk gezonder is dan runds- of varkenvlees.
Doe mij maar ne goeie pjeirenbufstek mè frut of ne goeie roeie pjererosbuf.
Al woon ik maar in een klein huisje in één van de zijstraatjes, mogen we dan een bekke nen dikke nek hebben.
('t is maar voor 't lachen zenne)
Ge moet het maar kunnen, zou ik zo zeggen...
Rare jongens, die Bloggers !
:-D
En ja, ook ik ben van Coloma, een goeie wei, toch? ;-)
:-D
dopworst
doperwt
dopsysteem
alles in een notendop