Home

Onder de IJzeren Leen

Door peter geplaatst op 26 oktober 2007
met categorie:  
Na wat heen en weer geblog over het openleggen van de vliet op de IJzeren Leen, kreeg ik een mailtje van Paul Temmerman, stadingenieur en Mechels Vlietenkenner. Hij stuurde me de volgende foto's zodat de bloggers zelf kunnen aanschouwen hoe het er onder de IJzeren Leen uit ziet !

1
(Foto Paul Temmerman- 1 April 2000)


Deze ruimte werd ooit gebruikt als schuilkelder.
Wie weet meer ?
2
(Foto Paul Temmerman - 3 April 2000)
3
(Foto Paul Temmerman)
4
(Foto Paul Temmerman - 2 April 2000)
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 07:49.
Eerst beek, daarna vliet. Overwelft in 1532 nadat de Mechelaars de bede van Margareta van Oostenrijk, 3 jaar eerder, om de vliet te dempen, hooghartig hadden afgewezen. Na de bombardementen van de 1ste wereldoorlog 2 (TWEE) schuilkelders aangelegd opdat, er in geval van een volgende oorlog, meer veiligheid zou zijn. De ganse linkerkant (met het gezicht naar de grote markt) van de Ijzerenleen was immers platgebombardeerd. De foto (die ik nog nooit eerder gezien had) toont 1 schuilkelder, maar die werd door een muur in tweeën gedeeld om het risico te minderen wanneer de kelder moest geraakt worden door een bom. Daarna overgeplaveid zoals wij dat nu kennen. De gekanaliseerde vliet en de kelder zijn er nog steeds, zoals wij op de foto hier duidelijk kunnen zien.
Geplaatst door DJ (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 09:35.
men maakte destijds met gewone bakstenen toch wel stevige constructies.

Hopelijk houdt het stand: het zou niet leuk zijn moest een marktkramer met kraam en al daar 's zaterdags de vliet inschieten.
Geplaatst door luc (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 09:50.
De eerste en de derde foto kende ik, de rest niet. Prachtig didactisch materiaal ( als er geen copyright op zit!)
Geplaatst door peter op vr, 26/10/2007 - 09:53.
- (c Paul Temmerman)
- Het is juist omdat men niet zo zeker was van de constructie dat de IJzeren Leuningen later zijn toegevoegd. Op die manier konden karren niet op de welfsels.
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 10:06.
Tiens, op zo'n segmentbogen hebben 'ze' kathedralen gebouwd. Ik ben dan ook geneigd om te denken dat die constructie ook wel een 'legume' kar zou kunnen houden.
PS: Ik ben géén architect zenne, dus ...
Geplaatst door Katrientje op vr, 26/10/2007 - 10:42.
gewelven zijn doorgaans wel een heel stuk steviger dan gewoon vlak.
(ben ook geen architect, maar grootgebracht met cement, stenen en hout bij wijze van spreken) ;-)
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 11:06.
Awel Katrientje, dat bedoel ik juist. Onze 'Mechelse bloemkoolwagens' (legumewagens) waren loodzware karren die, als ik mij niet vergis, zelfs ledig tot 1 ton konden wegen. Maar zelfs het gezamenlijke gewicht van zo'n ganse serie wagens, indien de 'markt' eventueel doorgegaan was op de IJzerenleen, zou volgens mij toch kunnen gedragen worden door zo'n gewelf. Om eventjes op een oud zeer terug te komen, de 'grote markt' zou ook het gewicht van onze 'Margareta' niet hebben kunnen dragen ... Dikke zever volgens mij. Hier speelde financieel gewin de hoofdrol. (Zoals het blijkbaar nog al wel eens meer gebeurt in Mechelen!)
Geplaatst door Stefan op vr, 26/10/2007 - 11:23.
De Grote Markt zoiets niet kunnen dragen? En wat dacht je van de springende massa tijdens Praga Khan op Maanrock?
Geplaatst door Jan Smets op vr, 26/10/2007 - 11:24.
Schitterende foto's Peter! Mooi dat je deze gepost hebt...
Geplaatst door koendv (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 11:37.
Eddy, de reden van de verplaatsing van Margriet had - denk ik - méér te maken met de organisatie van grote evenementen op de Grote Markt zoals Maanrock, waarbij het beeld eigenlijk serieus in de weg stond. Nu is het plein helemaal vrij, terwijl Margriet toch nog altijd een ereplaats heeft.
Geplaatst door Katrientje op vr, 26/10/2007 - 11:39.
koen, hoe later het werd, hoe welkomer Margrietje was voor mij zenne! Dat was tenminste een vrouw waar je op kon steunen in geval van nood!
Geplaatst door peter op vr, 26/10/2007 - 11:56.
@eddy: Zonder deze discussie opnieuw te starten, denk ik persoonlijk dat ons Margeretha nu wel een goed plaatske heeft. ;-).

Alleen de communicatie naar de Mechelse burger, als Margeretha te zwaar zijnde, heeft veel kwaad bloed gezet.
Geplaatst door Eddy Luyten (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:05.
Ons Margriet moest weg! En een reden was dat zij in de weg stond o.a. voor de technische toren... Die staat nu op de plaats waar ons Margriet stond. Dus die toren kon evengoed juist voor of achter Margerietje staan. Indien men hem erachter bouwde diende hij enkel wat hoger te zijn!
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:10.
Ik denk (met de klemtoon op 'DENK') dat de eerste reden om onze 'big M' op de schoenmarkt te zetten, gewoon was omdat er anders een steunsokkel, binnenin de ondergrondse parking, te betalen parkeerruimte zou innemen.
Na 1830 zochten de kersverse Belgische steden roemrijke figuren uit hun verleden om deze een eremonument te geven op hun grote markten; om er mee te stoefen snapt ge!
De beslissing om 'die van ons' op de Schoenmarkt te plaatsen breekt dus eigenlijk met die traditie. 'Ze' had evengoed op de 'pottanfere'markt kunnen blijven staan volgens mij!
Alhoewel ik moet bekennen dat 'Ze' op haar huidige plaats wel meer mogelijkheden schept om mooiere foto’s van te nemen.
Ondertussen weeral één Mechels dialect mysterie en een geografisch mysterie neergezet:
1) Waar was de ‘pottafeire mêt’
2) Wadis ne ‘pottafeir’?
Luc en rudi, laat onze vrienden eerst eens effkens fantaseren a.u.b. voor dat jullie komen vertellen. Ik ben eens benieuwd of de ‘studerende nieuwe gidsen’ hier ook al over ‘onderwezen’ zijn. Ik denk van niet …
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:12.
;-)
(Weeral vergeten begot!)
Geplaatst door peter op vr, 26/10/2007 - 12:12.
@eddy: Geen idee, waar die pot voor staat.
By the way: Ken jij de oorspong van Boejskamere? Allicht wel ?
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:14.
Nee peter, 'k heb er geen flauw idee van ...
Geplaatst door peter op vr, 26/10/2007 - 12:18.
Van onze Spaanse bezetters:
'busco a marearme' ofte 'ik zoek om duizelig te worden'
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:24.
Is dat uit de cursus of gewoon uit persoonlijke interesse dat ge dit weet?
En wat de Mechelse 'pottanfeir' betreft, de correcte naam is 'Ketellapper' afgeleid van het Franse 'Pot en fer' Hebt gij in de cursus daar nog niks over geleerd?
Geplaatst door nen echte Mecheleir (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:29.
POTTAFEIR = oorspronkelijk ter aanduiding van een rondtrekkende zigeuner-kettellaper.Die vreemde ketellapers hadden als straatroep : pot-à-fair?(=ketel te lappen?MWB deel 2 blz 140
Geplaatst door peter op vr, 26/10/2007 - 12:31.
@Eddy: Het uittesten van de kennis van een gids hoort er natuurlijk bij de sport ... :-)

Misschien heb jij er een andere mening over, getuige ervan je schampere opmerkingen, maar volgens mij moeten gidsen vooral goede vertellers zijn. De tijd dat een gidsencursus mensen alleen maar feiten van buiten deed leren is voorbij hoor.

Een gids kan niet alles weten, maar het grote voordeel is natuurlijk dat hij weet waar het te vinden is .... :-)
Geplaatst door nen echte Mecheleir (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:32.
"zoe zwet as ne potafeir" ik veronderstel dat die manne,na enkele ketels(potten)hersteld te hebben,er niet zo proper meer uitzagen.
Geplaatst door nen echte Mecheleir (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:38.
In veralgemeend Mechels gebruikt voor:knoeier,prutser,slordig manspersoon.Maae danwel geschreven als "potafer"
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:41.
Wat het ‘kleineren’ van gidsen betreft … Neem dat maar met een zak zout hoor, trouwens hoort gij de rudi daar over zagen??? Da’s eerder een ‘spelletje’ onder ons dat ik hier niet uit de doeken ga doen.
Zoals ik al een paar keer vermeld heb: ik reageer altijd vanuit parate kennis. Sommige blogger doen dat ook, anderen reageren met de naslagwerken naast zich. Dit heeft als voordeel dat de ‘paraten’ erop gewezen worden waar hun fouten liggen; ‘wij’ moeten dan niet de moeite doen om zelf gaan op te zoeken en/of te verifiëren. (hetgeen mij, omwille van mijn uitgesproken luie aard zéér goed van pas komt natuurlijk!) Maar ook voor de ‘anderen’ (de meer correcten onder ons) hebben een groot voordeel: de ‘petites histoires’ en anekdoten die ‘ze’ van ‘ons’ meekrijgen worden meestal niet op cursussen aangeleerd. Maar laat ons nooit vergeten dat liefst niemand van ons ‘de absolute waarheid’ zou claimen, want die is ALTIJD betwistbaar …
(En vergeet niet dat Luc voor 90% liegt; hij heeft dat zelf toegegeven!!! Ik, in alle nederigheid, lieg zelden, allee … nooit begot!!!)
;-)
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 12:45.
Ps: Als mijn vraag naar de huidige gidsencursus U stoort dan moet gij wel weten dat ik dat uit oprechte interesse vraag hoor, hier zit absoluut géén sarcasme, ironie of een ander soort -asme -onie achter. Ik wil alleen 'op de hoogte' blijven!
Geplaatst door peter op vr, 26/10/2007 - 12:50.
Zal er wel een keer een apart topixke aan geven.
Geplaatst door St Netels (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 13:41.
Dat lijkt mij klaar om terug opengelegd te worden he, die handel.
Is die dikke buis in het midden de riool?
Nu dat beeld daar op de schoenmarkt staat en mocht de vliet van de Yzerenleen terug opengelegd worden zou dat wel iets ironisch hebben, al die eeuwen nadat dat wijf daar heeft staan zagen om die vliet te dempen gaan ze de boel terug openleggen letterlijk (!) achter de standbeeldelijke evocatie van haar gat.
Als dat niet Mechels is (lacht)
Geplaatst door koendv (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 14:09.
@peter
Boejskameree? Van 't Spaans?
Ik heb altijd gedacht dat het een verbastering van 't Frans was: Pousse, camerade.
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 14:18.
... of misschien van 'Bush-kamare' (de peniskoker van Bush) ???
:-)
Geplaatst door peter op vr, 26/10/2007 - 14:20.
@koen: Dat zou ook kunnen he Koen, waarom niet ? Toch geef ik een lichte voorkeur aan de Spaanse versie. Dat verklaat de sj-klank in Boesjkameree.
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 14:35.
Sint Netels, nadat the big M 's rekwest geweigerd werd, hebben de Mechelaars in 1532 (2 jaar na haar dood) de beek toch overwelfd. Zolang ze leefde heeft dat mens in haar paleis de stank van de vis en ’t vlees uit sorssissenfabriekske St.Joris moeten verdragen. 475 jaar later hebben de germanen, door middel van wat bommen, aan haar tweede bede (nl. afbraak van het vleeskrommekenshuis) voldaan …
Geplaatst door koendv (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 14:36.
Tja, na enkele Gouden Carolussen spreek ik àlles uit met een sj-klank :-)

Burgemeesjter Sjomersj, Sjchepen Sjtevensj en Sjignalisjasjties Jansjsjensj...
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 14:47.
koendv, ook al 'nennollander'???
;-)
Geplaatst door Katrientje op vr, 26/10/2007 - 15:07.
koen, dat je dat laatste dán nog uit kan spreken ... k moet zeggen, das knap zenne! ;-)
Geplaatst door Katrientje op vr, 26/10/2007 - 15:08.
eddy, efkes terzijde, niet elke nederlander is een hollander. (hoewel 99,9% van de nederlanders volgens mij zelf niet weet waarom) ;-)
Geplaatst door Roger Kokken op vr, 26/10/2007 - 15:15.
@ Peter, "Het is juist omdat men niet zo zeker was van de constructie dat de IJzeren Leuningen later zijn toegevoegd. Op die manier konden karren niet op de welfsels."

Indien de tekeningen van De Noter de werkelijke toestand van toen weergeven, werden die leuningen er vermoedelijk gezet toen de Vismarkt nog op de IJzerenleen was om te beletten dat men in de vliet zou donderen.
<a href="http://allyoucanupload.webs..."><img border="0" src="http://aycu11.webshots.com/..." alt="Free Image Hosting at allyoucanupload.com"/></a>
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 15:33.
De uitloper van het oeroude koolwoud (boven de grote rivieren, de Rijn, de Maas en de Waal, ge weet wel!) werden in het zéér oud Nederlands ‘Holtzland’ (Houtland) genoemd. Dat is later verbasterd naar ‘Holland’
De Bourgondiërs hadden hun ‘hoge’ landen en hun ‘lage’ (lees ‘neder’) landen. Ik geloof dat het ‘de goede Filip’ was die in de 15de eeuw dus, het eerst de naam ‘Nederlanden’ gebruikt heeft.
Voorts moet g’U niet opwinden hoor Katrientje, ik haat d’ollanders niet in het bijzonder. Ik haat gewoon iedereen … Da’ omdat ik een filantroop van nature ben, maar ik vecht tegen die ziekte, ziet ge!
;-))
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 15:38.
leuningen ... om te beletten dat men in de vliet zou donderen.
dixit Roger Kokken
natuurlijk, en ook om er de visverkoopschuitjes aan vast te leggen hé Roger.
Geplaatst door luc (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 15:52.
Ik zal nog eens een gok lanceren: Als mensen met hunnen boot met vis naar Mechelen ( of naar waar dan ook ) komen, dan moet ge dien boot ook kunnen lossen. Dat wil zeggen dat ge geen stomme leuningen moet plaatsen omdat die dan in de weg staan. Toen Magriet deze Vismarkt heeft laten opdoeken heeft men leuningen geplaatst vermits er toch geen los- en laadoperaties mee gebeurden en men waarschijnlijk wou verhinderen dat paarden met kar in het water totterden.
Als men in 1675 het boeltje overwelfde, heeft men de leuningen maar laten staan. De volgorde is dus eerst leuningen en dan toegooien.
Geplaatst door Roger Kokken op vr, 26/10/2007 - 17:02.
Eddy, iemand die iedereen haat is een MISANTROOP....een filantroop is zowat het tegenovergestelde..

Luc, dat lijkt me nogal evident dat er eerst leuningen waren en dat de vliet daarna toegegooid werd.
Geplaatst door Roger Kokken op vr, 26/10/2007 - 17:07.
Hollander<>Nederlander: watta onder de Moordaok zit, zèn neiderlanders, dabouve zèn et ollanders.
Geplaatst door gimycko op vr, 26/10/2007 - 17:13.
@ koenDV :
Ben jij de zoon van MandusDV en ken jij ook LeoVR en ElsJ ?
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 17:49.
Wacht luc, de aangevoerde vis werd gelost en aangekocht door de vishandelaars op de zoutwerf! (stapelrechten ziede) Daar werd de vis van de kade op platte schuiten overgeladen om op de ijzerenleen aan de man (de gebruiker) gebracht te worden. En daar moete die schuitjes ook vastgemaakt worden nietwaar?
Roger, ik ben wel degelijk een filantroop (geloof mij of geloof mij niet, maar ik kende dat woordje al zenne). Vermits 'filantropie' meestal beloond wordt met nijd, ondankbaarheid, afgunst enz ... vind ik dat dus een ziekte. Om daar van te genezen gedraag ik mij als misantroop, snapte?

Ik haat niet alleen negers, ik haat dus iedereen !!!
Ben ik nu racist of niet, wadenkte gij daarvan?

:-)
Geplaatst door josv/dhoek (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 17:57.
Zal ik dan maar wat vertellen over de schuilkelders op/onder de Yzerenleen in WO II.
Wat je op de foto’s ziet, zo was het dus niet. Op de buizen was een houten vloer aangebracht
En de toegang kon men tot voor de vernieuwde leen nog zien, afgedekt met dikke planken.
Na het bombardement van 19 april 1944 kwamen de omwoners er slapen..
Er was ook een schuilkelder onder het Schepenhuis, met ingang langs dat lage deurtje, kant Yzerleen. Daar was ook een hulppost onder gebracht van de Territoriale Wacht. Wat mettertijd de PLB= Passieve Lucht Bescherming werd.
Zo, dat zat nog ergens in mijn geheugen.
Nog een toevoegingske over die gemetste gewelven. Bij gelegenheid rij je eens , met slalommen wegens de groene paaltjes, door de Geerdegemstraat en zet je wagen aan de kant tussen de twee spoorbruggen. Neem rustig de tijd om die metselconstructie der bogen te bestuderen. Bedenk dan dat hier dagelijks, dag en nacht, tientallen treinen over razen met ettelijke tonnen gewicht. Bewijs dat bogen enorm veel gewicht kunnen verdragen.
Bekijk dan nog maar eens de dikte van zo een boog op zijn hoogtepunt. Amper enkele stenen steunen heel dat gewicht, dragen dat over naar de zijkanten van de boog. Ik vind het een fantastische uitvinding van de ingenieurs. Ik denk niet dat de ‘leen’ zou inzakken met wat karren er op. Wat denkt u ervan als je de bruggen heb bestudeerd ?
Jos
Geplaatst door wide-o (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 18:01.
Straf. Dus dat is nog de oorspronkelijke overwelving ?
Geplaatst door eddy (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 18:03.
Ik ben wel jos niet, maar ik denk wel dat gij gelijk hebt.
Geplaatst door nen echte Mecheleir (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 19:17.
Da klopt Jos,ik weet daar zelf niet zo heel veel over(was nog geen 8jaar hé)Maar ik weet nogwel dat ik samen met ons moeder daar ben gaan schuilen, tijdens alarm ,toen we in de stad waren.
Geplaatst door Jos v/d hoek (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 19:25.
Zal ik dan maar wat vertellen over de schuilkelders op/onder de Yzerenleen in WO II.
Wat je op de foto’s ziet, zo was het dus niet. Op de buizen was een houten vloer aangebracht
En de toegang kon men tot voor de vernieuwde leen nog zien, afgedekt met dikke planken.
Na het bombardement van 19 april 1944 kwamen de omwoners er slapen..
Er was ook een schuilkelder onder het Schepenhuis, met ingang langs dat lage deurtje, kant Yzerleen. Daar was ook een hulppost onder gebracht van de Territoriale Wacht. Wat mettertijd de PLB= Passieve Lucht Bescherming werd.
Zo, dat zat nog ergens in mijn geheugen.
Nog een toevoegingske over die gemetste gewelven. Bij gelegenheid rij je eens , met slalommen wegens de groene paaltjes, door de Geerdegemstraat en zet je wagen aan de kant tussen de twee spoorbruggen. Neem rustig de tijd om die metselconstructie der bogen te bestuderen. Bedenk dan dat hier dagelijks, dag en nacht, tientallen treinen over razen met ettelijke tonnen gewicht. Bewijs dat bogen enorm veel gewicht kunnen verdragen.
Bekijk dan nog maar eens de dikte van zo een boog op zijn hoogtepunt. Amper enkele stenen steunen heel dat gewicht, dragen dat over naar de zijkanten van de boog. Ik vind het een fantastische uitvinding van de ingenieurs. Ik denk niet dat de ‘leen’ zou inzakken met wat karren er op. Wat denkt u ervan als je de bruggen heb bestudeerd ?
Jos
Geplaatst door luc (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 19:26.
@eddy, awel dat is een goei opmerking. Ik ben er altijd van uitgegaan dat die visboten rechtstreeks van de Dijle de Vliet opvaarden, zeker in de periode voor de bouw van de Hoogbrug. Waar ze voor de bouw van de leuningen hun bootjes aan vastmaakten, daar heb ik het raden naar, misschien de houten meerpalen? Wat dat overwelven betreft vind ik verschillende bouwdata, van 1532 naar 1675, zodat ik wat voorzichtiger word. Wat dat instortingsgevaar aangaat daar ben ik ook argwanig: We bouwen St. Romboutstoren en veel knappe constructies en dan zou de Ijzerenleen moeten gevrijwaard blijven van ' zwaar verkeer'? Het zwaarste verkeer op dat ogenblik waren karren met molenstenen en als ge daarmee al de Hoogbrug kunt overklauteren dan zie ik geen reden waarom men persé bovenop de Vliet wil gaan dokkeren. Heeft iemand andere argumenten?
Geplaatst door Jos v/d hoek (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 19:26.
Sorry voor het dubbelen
Jos
Geplaatst door peter op vr, 26/10/2007 - 20:19.
Zijn er ir.'s in de zaal ?
:-)
Geplaatst door dolfke (niet gecontroleerd) op vr, 26/10/2007 - 21:38.
Heeft Paul Temmerman of iemand anders ook van die foto's en zo van de Koolvliet/Botermarkt ? De historiek van huidig frituurke Bingles interesseert mij ook wel.
Mersiekes
Geplaatst door dtje (niet gecontroleerd) op za, 27/10/2007 - 00:54.
Dit zou perfect kunnen gebruikt worden als museum Mechelen onder de grond
Geplaatst door Nys Jos (niet gecontroleerd) op za, 27/10/2007 - 01:36.
@ dolfke.
Zie op Flickr "Jos Nys" dd. 3 mar 2007
Koolvliet 1,2 & 3.

http://www.flickr.com/searc...
Geplaatst door dolfke (niet gecontroleerd) op zo, 28/10/2007 - 21:10.
@ dolfke.
Zie op Flickr "Jos Nys" dd. 3 mar 2007
Koolvliet 1,2 & 3.

Merciekes @ Nys Jos