Het oudste gebouw van Mechelen?

met categorie:  
Eén van de oudste, zoniet hét oudste gebouw van onze stad bevindt zich in deelgemeente Muizen. Het is de onderbouw van de kerktoren van Sint-Lambertus, die zou teruggaan tot de Karolingische of vroege Ottoonse tijd, dus daterend uit de 9de-10de eeuw.

De Heilige Lambertus, bisschop van Maastricht en plusminus tijdgenoot van Sint-Rombouts, zou het initiatief genomen hebben omstreeks de helft van de 7de eeuw enkele kapellen op te richten op de hoge linkeroever van de Dijle. Eén van die kapellen stond in Muizen, op de plek waar later de Sint-Lambertuskerk zou verrijzen.

Sint-Lambertus
Opgravingen hebben resten aan het licht gebracht van een houten kerkje uit de 8ste-9de eeuw. Later werd er een stenen kapel opgetrokken, een achthoekige centraalbouw, blijkbaar geïnspireerd op de Paltskapel van Aken, gebouwd door Karel de Grote (9de eeuw). De onderbouw van huidige toren vormde de ingang van deze centraalbouw.

In de 9de eeuw is de kerk van Muizen mogelijk door de Noormannen verwoest.

De vierkante toegang tot deze centraalbouw werd later geïncorporeerd in de kerktoren van de gotische Sint-Lambertuskerk. Op 22 november ’44 werd de oude Sint-Lambertuskerk vernield door een Duitse V1, een vliegende bom. Alleen de toren bleef staan én dus ook die oudere kern. Daarmee is dit wellicht het oudste nog bestaande gebouw van Mechelen.

Waarom hier in Muizen zo’n belangrijke architectuurvorm aanwezig was, is onbekend. Muizen was toendertijd wellicht geen grote woonkern; zelfs Mechelen zal nog niet zoveel voorgesteld hebben in de Karolingische tijd. En toch was hier een bouwheer die een ‘keizerlijke’ kapel liet bouwen. Mijn professor architectuurgeschiedenis, wijlen prof. R. Lemaire van de KUL, werd lyrisch bij het bespreken van deze kapel: een ‘Paltskapel’ in Muizen!

Zijn er bloggers die meer details kennen over deze Karolingische kapel? Reconstructietekeningen? Andere theorieën? Of kennen jullie nòg oudere architecturale resten in Mechelen?
Weet er niets van. Maar ben blij dat een Limburger in de 9de eeuw al in Mechelen arriveerde.
Leuk artikel Koen, maar ik kan je er niet mee verder helpen. Ik heb altijd gedacht dat de H.Geestkapel aan het CC het oudste bouwwerk van Mechelen was. Of misschien enkel het oudste dat er nog (bijna) volledig staat.
De Heilige Geestkapel is mogelijk het oudste, complete gebouw van Mechelen stad. Muizen is wel een pak ouder, maar het gaat dan ook alleen om fragmentarische resten.
En de Hoogbrug is de oudste brug van Mechelen of ook van Vlaanderen ? Wie helpt ?
In principe is de kerk van Muizen Karolingisch, dus een pak ouder dan elk ander nog bestaand bouwwerk in Mechelen. Er zijn altijd theorieën geweet dat de eerste Mechelse nederzettingen mogelijk van Muizen komen. Maar echt bewijzen kan men dat niet natuurlijk. Maar ik denk persoonlijk dat er een Romeinse aanwezigheid was in dit gebied. Er zijn sporen gevonden in Elewijt van een Romeinse villa en men denkt dat de hoogstraat Ijzerenleen enerzijds en Adegemstraat- OLVr straat en verder oorspronkelijk heirbanen waren. De Nerviërs worden gesitueerd in Nekkerspoel waar paalwoningen en die fameuze kano van Greet Geypen gevonden werden. Er zou ook een soort Romeinse vlootbasis geweest zijn in Rumst.
Verder is de Hoogbrug inderdaad de ouste brug van Mechelen, maar niet van Vlaanderen denk ik. Maar ik ga dat eens opzoeken
Ik begrijp dat je op zoek bent naar de oudste 'architecturale resten' die momenteel nog gebruikt worden (als deel van een) gebouw. Maar ik zo vrij geweest om je term 'architecturale resten' bijzonder vrij te interpreteren, en dan kom ik op archeonet de volgende tekstjes tegen:

"De late ijzertijd duurt in onze gewesten van ca. 475 v.C. tot de verovering van Gallië door Julius Caesar in 57 v.C. ... achter kasteel De Borght, ter hoogte van de Lakenmakerstraat in de wijk Nekkerspoel ... eiland bood plaats aan een vijftal huizen, gebouwd met zware eikenhouten palen en dennenhouten planken."

"Zowel in Hombeek, Muizen als Leest zijn resten van Romeinse villa's aangetroffen, mét vloerverwarming. De huizen waren deels gebouwd in (bak)steen en deels in hout en leem."

"Tijdens de opgravingen op het terrein van de voormalige brouwerij Lamot zijn volmiddeleeuwse resten aangetroffen, daterend uit de 9de of 10de eeuw. Een boomstamwaterput, kuilen en sporen van houten palen wijzen op een nederzetting uit die periode."

> Is van al deze vondsten eigenlijk iets op de sites zelf bewaard gebleven?

En over de opgravingen op de Winketkaai: "Het bassin werd opgevuld tussen 1350 en 1400. Dat maakt het meteen het oudste spoor van de site. De verwachte 10de-eeuwse nederzetting zal ergens anders gezocht moeten worden."
dit vond ik op de site van radio twee. Ja misschien is onze hoogbrug nog wel Vlaanderen: in Wallonië liggen er echter oudere
Er is dus geen zekerheid over welke van de twee bruggen in Wallonië de oudste is. We zochten verder in Vlaanderen en stuurden reporter Wim Coenen naar de oudste brug in Vlaanderen. Wim ging naar de Hoogbrug in Mechelen. Deze brug dateert van in de middeleeuwen, en is nog in zijn oorspronkelijke staat. Ze is opgetrokken uit steen. De Hoogbrug in Mechelen dateert van het laatste kwart van de 13de eeuw.
Er rijden zelfs nog auto’s over, toch wel een sterke brug dus. De ijzeren leuning was oorspronkelijk in steen en is pas later vervangen door een ijzeren leuning. In 2000 werd de brug gerestaureerd.
En vanop http://radio2.be/detailpagi...

"De brug van Montigny-St-Christophe ligt op een oude Heirbaan en is een brug met meerdere bogen.
De brug in Vresse-sur-Semois heeft maar één boog en is niet gerestaureerd. Vlakbij hebben ze wel restanten gevonden van een Romeinse villa. In Vlaanderen zijn er geen Romeinse bruggen meer.
Er is dus geen zekerheid over welke van de twee bruggen in Wallonië de oudste is. Wim Coenen zocht naar de oudste brug in Vlaanderen en ging naar de Hoogbrug in Mechelen. Deze brug dateert van in de middeleeuwen, en is nog in zijn oorspronkelijke staat. Ze is opgetrokken uit steen. De Hoogbrug in Mechelen dateert van het laatste kwart van de 13de eeuw.
Er rijden zelfs nog auto’s over, toch wel een sterke brug dus. De ijzeren leuning was oorspronkelijk in steen en is pas later vervangen door een ijzeren leuning. In 2000 werd de brug gerestaureerd."
Bingo zeg, goed gezocht en gevonden Rudi ;-D
Ik weet alleen dat het er fijn verpozen is na een fietswandeling of na het skielewieleren.
De Fonteinbrug dateert van de 2e helft van de 13e eeuw en verving een houten exemplaar. Ze zal dus ongeveer zo oud zijn als de Hoogbrug. In het 2e decennium van de 18e eeuw werden de stenen borstweringen vervangen door ijzeren leuningen en wellicht is dat in diezelfde periode ook met de stenen borstwering van de Hoogbrug gebeurd.
Alleen werd de Fonteinbrug rond 1820 zwaar verminkt toen de middenboog werd verwijderd. De Hoogbrug daarentegen glorieert nog in haar volle pracht.
De Fonteinbrug werd inderdaad verminkt, omdat de trams de helling, veroorzaakt dooor de bogen niet konden nemen.

Men wou een tram, dus moest de XIIIe brug er aan geloven ...

Verminking van erfgoed is van alle tijden ...

Weet er iemand of er echt torentjes stonden op de Hoogbrug ?
Is er dan van al die opgravingen niks bewaard gebleven op de sites zelf? De paalwoningen op Nekkerspoel, romeinse villa's, nederzetting op de Lamot-site...
Helaas Kazamel, niet bij mijn weten !
@peter of roger: roger schrijft dat de Fonteinbrug in 1820 gebeurde! Ofwel is die 100 jaar mis ofwel klopt Peters tramverhaal niet!
1920 ??
Volgens mij moet dat ietsjes na 1835 geweest zijn; De toenmalige brug (met boog dus) kon het tramverkeer dat de verbinding centrum - (eerste) station verzekerde, niet dragen; Ook de tram zelf kon de 'boog' niet nemen. Daarom werd de boog vervangen door een plat stuk. Het juiste jaartal weet ik ook niet.
Van wanneer dateren de trams ?
Ook dat weet ik niet precies; Vermits het eerste treinstation over de vaart lag, moesten toekomende reizigers eerst met een bootje (overzet) oversteken, daarna konden ze de tram (die speciaal voor de verbinding station - centrum aangelegd werd) nemen. De eerste trein kwam in Mechelen aan op 5/5/1835. In 1887 was er al een treinverbinding tussen Mechelen en Heist op den Berg. Daarom zou ik schatten dat de datum waarop de eerste tram, die over de brug reed, tussen die twee data moet gezocht worden.
@ peter :
Dit heb ik een tijdje geleden gevonden ivm de tram tussen Heist en Mechelen...

http://mapt.stadmechelen.be...

Check de SubRubriek : De Tram in Mechelen...
@ gimycko.
Deeerste tram in België reed op het baanvak Oostende - Middelkerke.
Twee jaar later op 27/06/1887 werd het baanvak Mechelen - Itegem (Heist o/d Berg) vrijgegeven.
In 1890 was het de beurt aan het baanvak Rumst - Mechelen.
De eerste stadstram in Mechelen dateerd van 04/07/1913.
De allereerste stadsautobus (privé-uitbating MEchelse TRAm MAatschappij METRAMA)kwam in het stadsbeeld op 19/09/1925.
De stadslijnen van de tram werden vervangen door autobussen op 22/12/1952.
Dus is de heraanleg van de brug (wegnemen van de boog) maar eerst na 4/7/13 gebeurt?
In verband met de Fonteinbrug en het vervangen van een boog door een plat stuk, (het niet kunnen nemen van de helling)kan ik in mijn documentatie nergens iets van terugvinden.
Wel was er een " probleem Fonteinbrug" i.v.m. het dubbel spoor. Van het station tot aan de Vijfhoek lag er een dubbel spoor, ook in de Bruul, maar over de Fonteinbrug lag er maar één spoor en moest men dus werken met wissels aan de Vijfhoek en de Bruul. Achteraan in de jaren twintig (1928) ging de Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen akkoord om ook op de Fonteinbrug een dubbelspoor aan te leggen en konden de wissels opgebroken worden. Wel was er toen een probleem i.v.m. de stabilisatie van de brug en heeft men de brug moeten aanpassen.