Maar wat iedere bezoeker meteen opvalt, de bovenkant is 'zwart', de onderkant is 'wit'. Nu doen hierover wel heel wat urban legends de ronde, maar kan er iemand ons vertellen wat nu eigenlijk de ware reden is van dit kleurverschil.
Is het een verschil in restauratie-techniek, zijn er andere stenen gebruikt voor de restauratie, is er met D*sh witter dan wit gewassen, of was dit kleurverschil er ook al toen Napoleon de toren beklom in 1803 ?
Wie weet raad ? Wie verlost ons uit ons lijden ?
Foto: (c) Sint Netels
UPDATE :: 15 Februari 2007 :: UPDATE
Ondertussen heeft Rudi devolgende uitleg klaar:
Ik heb dus gebeld met de beste bron die we ons kunnen inbeelden en dat is de architect van de werken, de Heer Roosemont. Het resultaat geef ik in enkele zinnen weer, maar er zitten nog meer en veel ingewikkelder details in. Die vertel ik niet, ik wil niet te veel stommiteiten schrijven
De originele toren bestaat uit grotendeels twee steensoorten : Balegemsen zandsteen en Bentheimer zandsteen. Beide stenen zuigen vervuiling op en verdonkeren. Maar de Bentheimer zandsteen verkleurt uit zichzelf DIRECT en ziet er dus donker uit.
In het bovenste gedeelte werden door de toenmalige stand van de restauratie techniek geen siliconen gebruikt, dus kan vuil indringen in zowel de Bentheimer (donker van nature) als de Balegemsen (vervuiling verdonkerend). Vandaar de verdonkering van het bovenste deel en de twee kleurennuances daar boven.
Het onderste deel is echter behandeld met siliconen en de vervuiling stoot daar op af. Vermoedelijk is hier geen of weinig Bentheimer aanwezig.
Ik meen dat het kleurverschil van de toren te maken heeft met een verschillende zandsteensoort die gebruikt werd. Balegemse steen en een andere? Rudi of anderen weten hierover wellicht alle details.
Ik heb ook voor waar gehoord dat verschillende restauratietechnieken de oorzaak zouden zijn ... Dus ik ben momenteel geneigd om Metteko te geloven.
En uiteraard heeft superMarkT een hoge amusementswaarde, maar veel waarheid is er niet te vinden in zijn post. :-) Hij slaat de bal mis rond het tijdstip van het beeld en de functie van de zonnewijzer.
Wel goede reclame voor die producten.
Ik zit zelf met een kale oostgevel.
Net zoals die “vellen” waarop die toren zou staan is het verhaal van die zonnewijzer gewoon de opvatting van romantische zielen die hun eigen fantasie voor werkelijkheid nemen. De stenen rond de sokkel van MVO’s standbeeld vormden gewoon een kopie van het torenuurwerk. Metteko heeft het dus geen gelijk echte Mechelaar. De stelling van koendv is grotendeels correct wat betreft de “wijzerplaat” Wat betreft de kleurenverschillen van de toren is Metteko dan weer dicht bij de waarheid.
Ik heb dus gebeld met de beste bron die we ons kunnen inbeelden en dat is de architect van de werken, de Heer Roosemont. Het resultaat geef ik in enkele zinnen weer, maar er zitten nog meer en veel ingewikkelder details in. Die vertel ik niet, ik wil niet te veel stommiteiten schrijven
De originele toren bestaat uit grotendeels twee steensoorten : Balegemsen en Bentheimer steen, beiden zandsteen. Beide stenen zuigen vervuiling op en verdonkeren. Maar de Bentheimer verkleurt uit zichzelf DIRECT. In het bovenste gedeelte werden geen siliconen gebruikt, dus kan vuil indringen in zowel de Bentheimer ( donker van nature dus) als de Balegemer (door vervuiling verdonkerend, maar niet uit zichzelf). Van daar de verdonkering van het bovenste deel en de twee kleurennuances daar boven.
Het onderste deel is echter behandeld met siliconen en de vervuiling stoot daar op af. Vermoedelijk is hier geen of weinig Bentheimer aanwezig
Om het nog ingewikkelder te maken – er werden tijdens vorige restauraties nog andere zandsteensoorten gebruikt, zoals Euvillesteen, die echter ook slecht presteert.
De Heer Roosement wil ons gidsen eens exact toelichten over die kleurenverschillen en ik hoop met hem eens te kunnen afspreken over dit thema.
de werken aan de st ROMBOUTS toren werden gesponsord door koffie ROMBOUTS en die eisten wel een "lait-russe" (koffie verkeerd) als uithangbord en compensatie, vandaar de twee kleuren, koffie met melk!!
Vroeger stond het water in de straten van de vaart tot aan het seminarie. Aan de toren kun je zien hoe ver dat toen kwam sic)
Beide "legends" copyright de plezante wandeling :-)
Ik ken zowel de naam van de dader als de naam van de revueartiest die toen zwètte Margriet uitbeeldde. Gewoon omdat ik hun twee kleinzonen ken!
Enfin, de Beethovenbrug is niet voor 2007, las ik vandaag in GVA.
Ik vind dit een interessant thema en zou graag een verzameling aanleggen van zulke voorwerpen.
Ik zou die zonnewijzer toch eerder een beetje meer in de zon leggen. Juist knal in het het midden van de Grote MarkT. Daar zou ik hem leggen..
Maar die stenen terug op markt leggen lijkt me wel een goed idee.
Of the record. Schepen Nobels heeft op de jaarvergadering verteld dat die stenen inderdaad nog aanwezig zijn, maar dat de nummering er af is. Men zal dus moeten puzzelen!!
De vellen waarop de St.Romboutstoren zou staan
De fout van de architect van het stadhuis van Brussel ivm met de toren die niet in het midden staat.
De vele geheime gangen onder de Mechelse Grote Markt.
Anastasia, de zogenaamd enige overlevende van de fusillade van de Romanovs.
De mens zou nooit op de maan geland zijn
UFO’s
De Kaaimannen in de riolen van New York
De verschrikkelijke sneeuwman
De dood van Lady Di, nog steeds gelooft de familie Al Fayat niet dat het geen stom ongeluk was met een ladderzatte chauffeur als oorzaak.
Ja?
Wat Roosemont vertelde heb ik ook ooit horen uitleggen. Amen en uit
Wat heeft die familie een mooie naam, voor de dames om te zetten in Rozemond!
En wat die uurwerkstenen betreft mag de schepen is zeggen waar die liggen, kan ik die is gaan fotograferen. Mijn zoekwerk via....tot op heden heb nog altijd geen kat gevonden- mechelse kat -die weet waar die witte stenen liggen.
Misschien bij de aannemer die de markt mocht opbreken????? De kasseien zelf zijn allang vermalen ....
En Rudi die koeievellen . Als men nu fundaties maakt trekt men het water weg met pompen. Vroeger werd dat tegengehouden met vellen. Naturlijk dat die vergaan met den tijd. Als zoon van een metser heb ik vader dat horen uitleggen... Een blog is wel een goed forum om te discusiëren hé!
Dat van die vellen ... Jos is me voor, want inderdaad werden er huiden gebruikt om grondwater tegen te gaan. Zo bestaan er veel verhalen van gebouwen welke op vellen/huiden gebouwd zouden zijn (De Waag in Alkmaar onder andere). Die vellen waren er dus wel, maar niet als fundering.
Een hele tijd geleden waren er op de blog eens opmerkingen van twee broers bouwvakkers die meenden beter te weten via hun pa en daarover nog wat gefrusteerd waren ook omdat ik die fabels niet geloofde. Ik heb toen geprobeerd daar gefundeerd op te antwoorden, maar toen liet de blogsite het afweten, maar ik heb de tekst bewaard, ga die opzoeken en probeer deze keer hem wel te mailen.
Beste Jos en Hans
Ik heb nergens expliciet gezegd dat er geen huiden zouden gebruikt zijn in de bouw van de toren. Ik had het enkel over het ontzenuwen van de uitdrukking “ de toren staat op ossenvellen” die doet vermoeden dat de toren steunt op huiden. Dat is uiteraard larie en apekool.
Ik heb integendeel gesteld dat er wel huiden werden gebruikt om het grondwater te beletten in de funderingen te dringen.Maar dat wil dus niet zeggen dat de toren op huiden zou steunen. Jullie pa was duidelijk een vakman, dus dan moet dit toch duidelijk zijn.
Er werd verder naar het schijnt een diepe put ( dieper dan de funderingen – dieper dan 2.60 meter dus) gegraven tussen toren en kerk ( nu ligt daar dus de vloer over) om grondwater op te vangen. Die put werd met houten damplaten met daarop waterafstotende gelooide huiden afgezet en het water dat daar in kwam werd er uitgeheveld met een soort Archimedesschroef.
Tenslotte : de funderingen van de toren zijn in de vorm van een gewelf. Het oud Vlaams voor een gewelf is een VELTE ( vergelijk met Frans voute en het Engels VauLt).
De toren staat dus op VELTEN. Dat je na eeuwen van die VELTEN VELLEN maakt lijkt me ook niet onlogisch.
Enfin je gelooft wat je wil, jullie redenering sluit trouwens aan met de mijne. De toren steunt niet op vellen, maar er zitten er wel in.
Allez Rudi. Een toren op een gewelf zetten gaat u niet veel hoogte opleveren, eerder een brok miserie.
Een toren staat het best gewoon op de grond. Tussen de grond en een muur werd een vochtig vel opgespannen zodat het verse metselwerk niet direct kon wegzakken. That's it.
En toch was het een zonnewijzer, die wijzerplaat op de Grote MarkT.
Bentheimer zandsteen is een zuivere en relatief stevige zandsteen met een gelijkmatige structuur, die zich voor vele doeleinden leent. De steen heeft aanvankelijk een licht geelbruine kleur, die later door verwering steeds donkerder wordt. Bentheimer zandsteen werd gewonnen in steengroeves in de Graafschap Bentheim in Duitsland en werd daar aangeduid als 'Bentheimer Gold'.
(http://nl.wikipedia.org/wik...)
Reeds vanaf de 2de-3de eeuw ontgonnen de Romeinen de Balegemse steen. De ontginning gebeurde altijd op kleine schaal
In de 14de, maar vooral in de 15de eeuw, kwam de Ledische zandsteen of Balegemse steen zeer in trek. Dit omwille van zijn goede bewerkbaarheid. Echter, hier kwam een einde aan. De steen raakte immers uitgeput en er bleven alleen stenen van kleine afmeting en/of mindere kwalititeit over.
De Lediaanse steen werd behalve in Balegem ook nog ontgonnen in Aalst, Bambrugge, Oosterzele en Vlierzele. Nu blijft alleen nog de steengroeve in Balegem over. Daarom spreekt men nu van de Balegemse steen.
(http://www.balegemsesteen.be/)
Morgen eventueel?
vermits Margriet centraal in de 'zonnewijzer' stond en de uurcijfers helemaal rondom liepen, waren er een aantal cijfers die NOOIT schaduw kregen van het beeld. De zon loopt immers van oost over zuid naar west. Pakweg één vierde van de cirkel rond het beeld krijgt dus geen schaduw.
Bovendien is een zonnewijzer gebaseerd op de 24-uren-aanduiding, terwijl de wijzerplaat in steen maar 12 uren aanduidde.
Kan kloppen. Trouwens, toen functioneerde ons torenuurwerk toch ook nog, hé.
Een koffie met melk noemen de Maneblussers hun Sint-Romboutstoren weleens. Maar waarom Mechelens trots zwart-wit kleurt, is voor velen een mysterie. Zelfs op Mechelen blogt, een populair internetforum waarop Mechelaars zelf items posten, is er nu een discussie gestart.
Jos Roosemont (66) is zonder twijfel de man die het best geplaatst is om een verklaring te geven voor het fenomeen. Al sinds 1972 leidt de architect de restauratie van Sint-Rombouts. Hij ging donderdag graag op onze uitnodiging in om het mysterie aan de voet van de toren voorgoed bloot te leggen. "Over die zwart-witte kleur doen nogal wat indianenverhalen de ronde hoor", lacht Jos. "Nochtans is de verklaring heel simpel."
De restauratie van de toren startte in 1963 en verliep in acht fases. Vanaf 65 meter hoogte tot beneden, tijdens fasen 4 tot en met 8, is de toren behandeld met een vochtwerende laag. "Hydrofoberen noemen wij dat. De behandeling beschermt de toren tegen roetneerslag en vuil en zorgt ervoor dat de steen minder snel wordt aangetast." Om dat uit te leggen, haalt hij een fles Spa-water boven. "Kijk, als je water over de stenen van de toren giet, druipt het eraf. Maar de bescherming laat wel waterdamp door. Anders zou het vocht de steen zware schade berokkenen." Boven de 65 meter kreeg de toren die behandeling destijds niet. "Net zomin als de kathedraal zelf. Als daar water op komt, trekt het er gewoon in", stelt Jos.
In de beginjaren van de restauratie was er nochtans sprake om de toren volledig in een laag silicone te hullen. "Britten kwamen toen hun product Hydron voorstellen. Het kostte twee keer niks, maar in die tijd waren de geesten er nog niet rijp voor", vertelt Jos. Dat veranderde toen enkele politici vaststelden dat de Sint-Romboutstoren er vrij snel na de eerste fasen van de restauratie opnieuw vuil begon uit te zien. "De behandeling die het onderste gedeelte kreeg, gaat in principe twintig jaar mee. Ik hou daarbij wel rekening met het verbeterde leefmilieu." Voor de zwarte stenen bovenaan heeft de architect ook een verklaring. "De toren is bijna volledig opgetrokken uit Balegemse steen, maar hier en daar is Bentheimer gebruikt. Die kan je vinden op de grens van Duitsland, Nederland en België. Door contact met de lucht heeft hij de eigenschap sterk te verkleuren en zwart uit te slaan. Zo krijg je dat fameuze schaakbordeffect." Precies om die reden werd bij de restauratie Franse Massangis gebruikt. "Hij lijkt heel sterk op de Balegemse steen. Het klimaat in de steek waar hij vandaan komt, is bovendien vergelijkbaar met dat bij ons."
(Bron GVA)
Merci Jos Roosemont en ja, de blog heeft toch af en toe zijn gevolgen...
De groeve van Massangis levert een “roche jaune” die bij de grands crus – de wijnkastelen van de Bourgogne liggen niet ver – van de witte natuursteensoorten moet gerekend worden.
Voorbeelden van gebouwen in Massangis-steen zijn te Brussel het Ravenstein-hotel en in Antwerpen het Veiligheidsmuseum.
Massangis is hard gesteente met een weerstand die vijfmaal die van gewapend beton overtreft. Toch is de witte natuursteen, de “steen van de koning van Versailles”, een “zacht” materiaal waarvan op de meest verschillende manier in de bouwkunde gebruik gemaakt wordt. Steenhouwers maken er sierlijke ornamenten van .
Omdat de oude soorten, onder meer de Balegemse, niet zo duurzaam waren en niet onderhouden werden, leden vele gebouwen en monumenten aan steenkanker, veroorzaakt door luchtverontreiniging. De huidige soorten zijn daar wel tegen bestand.
Ik heb gelezen over jullie vellen onder de kerk.
Het zit zo:
Vellen zijn ook huiden, maar huiden zijn niet altijd vellen! Huiden zijn ook scheepshuiden en stukken van oude schepen werden vroeger op de bodem van de gegraven put, bv onder de toekomstige kerk gelegd. Het waren dus planken met daaraan spanten ed die een (toen) redelijke basis voor de fundering waren.Men kan dit nog zien bij opgravingen in Dordrecht.