In het najaar bezocht ik de aangrijpende tentoonstelling rond Emilie Fresco, in de Noker.
Dit Joodse meisje ontsnapte het transport naar de concentratiekampen, door de hulp van de Mechelse gasthuiszusters.
Voor haar was de Dossinkazerne niet de macabere halte voor de laatste reis...
Voor velen, helaas, was het dat wel.
Nu is deze voormalige kazerne het Joods Museum van Deportatie en Verzet.
Het museum toont de geschiedenis van de 'Endlösung' in ons land en Europa.
De Dossinkazerne was een wachtkamer van de dood...
Tussen 1942 en 1944 werden van hieruit 25.257 Belgische joden naar Auswitz gedeporteerd.
Tweederde van hen werd bij aankomst vergast.
Ontstellend gewoon...
Het museum belicht ondermeer de hulp en steun aan de SS'ers vanuit Belgische instellingen, de collaboratie van extreem-rechtse bewegingen, de moord op bijna de helft van de joden die aan de deportatie wisten te ontsnappen, en de hulp en de medewerking van een brede laag van de Belgische bevoking bij de redding van joodse kinderen.
(denk aan het verhaal van Emilie...).
Dit museum zal vijf tot zes keer zo groot worden!
Dit heeft onlangs Yves Leterme bekend gemaakt.
Midden 2007 starten de uitbreidingswerkzaamheden. Er komt extra ruimte in de kazerne zelf, en in een verlaten schoolgebouw aan de overzijde, in de Stassartstraat.
Nu reeds komen 25.000 scholieren per jaar langs (het is daarmee de grootste doelgroep) - maar de volgende jaren wil men dit aantal zelfs verdriedubbelen.
De plannen voor een groot Holocaustmuseum dateren al van een aantal jaar geleden. Maar nu komt er dus schot in de zaak.
Deze uitbreiding biedt tal van nieuwe mogelijkheden: Zo kan men bijvoorbeeld via hedendaagse kunst en cultuur het verhaal van 'toen' vertellen.
Nog voor de zomer zal de Vlaamse regering bekendmaken hoeveel geld voor dit project zal vrijgemaakt worden.
Daarna kunnen de architecten aan de slag, zodat midden volgend jaar de eerste steen zou kunnen gelegd worden.
Minister-President Leterme heeft de ambitie om met dit project een
internationaal gerenommeerd museum op te zetten.
Volgens hem mag deze realisatie best wat kosten, want het zal zo jaarlijks tienduizenden jongeren (en natuurlijk ook ouderen), kunnen leren over democratie en mensenrechten.
Dit biedt ook mogelijkheden tot een' goeie return' aan de samenleving.
Laat het ons hopen.
Vergeten mogen we deze zwarte episode uit de recente geschiedenis nooit...
(nu zondag, met de Erfgoeddag zal het museum open zijn tussen 10 u en 18 u, met rondleidingen om 11u30 en 14 u - reservatie nodig: JMDV@telenet.be - Goswin De Stassartstraat 153 - +32 15 29 06 60 of +32 15 29 08 76)
Goed om dit stukje Mechelen even in de schijnwerper te plaatsen. Het is geen mooi stukje geschiedenis, maar wel een heel belangrijk.
Ik heb het museum reeds enkele malen bezocht en steeds ben ik erg onder de indruk van de organisatie van de bezetter.
En dan de vraag: hoe is dit kunnen gebeuren ? Ik denk dat het van alle tijden is, en 'helaas' van alle tijden. Facisme en rassenhaat liggen steeds op de loer.
Ik heb zelf de ervaring gehad om in het toneelstuk 'De Golf' een leraar geschiedenis te mogen spelen, die zijn klas indoctrineert. De goede leerlingen kregen extra rechten en macht, en ze mochten de mindere goden controleren. Een experiment, om te zien of we heden ten dage nog steeds zo moeilijk omgaan met anders zijn en met macht. Het was een bijzondere ervaring ...
(onze 'Mechelse Gouden Eeeuw, met onze grote Margareta's laat zich prettiger lezen...) - maar het is enorm belangrijk dat jongeren dit hoofdstuk wel kennen - hedendaagse problemen als discriminatie en racisme, intollerantie naar anderdenkenden, haat in de samenleving, onverschilligheid...: met dit project worden uitsluitingsmechanismes misschien beter herkend en begrepen.
Heel belangrijk volgens mij...
(Jane Fresco is een 'contact' van mij op Flickr : ze post haar foto's onder de naam Just_Jane)
De Fresco's kwamen oorspronkelijk uit Venetië - en zakten in de 15de eeuw af naar Nederland.
De zes broers en moeder van haar man, kwamen allen om in de concentratiekampen. Zijn vader werd wegens verzet tegen Nazi-Duitsland, doodgeschoten in Kamp Vught in Noord-Brabant.
Dit is het verhaal dat Jane me doormailde...
Beleeft verzoekje: Ga eens een kijkje nemen op mijn blog.
"blog.seniorennet.be/hopmanekster/"
Ga daar naar het archief 11-2005, vervolgens 20/11 en 16/11.
Bedankt om "dat" eens te lezen....
Maar misschien moet je op deze blog ook maar eens een aantal boeiende weetjes posten over deze periode - over hoe Mechelse scouts hulp boden bij het onderbrengen van Joodse kinderen...
Hij stuurde me een mail - ik ga het (ook reeds voor de derde keer) proberen in zijn plaats...
In juni '47 verscheen er 'n verslag, opgemaakt door de stad Mechelen op vraag van het provinciebestuur, waarin de gebeurtenissen in Mechelen tijdens de oorlogsjaren worden beschreven. 'n beklijvend document. Uiteraard is hierin ook sprake van de Dossinkazerne. De trieste gebeurtenissen die zich afspeelden in de Dossinkazerne zin denk ik, voldoende gekend.
Maar 'de Mechelaar' werd ook slachtoffer (uiteraard in veel mindere mate) van het feit dat de Duitsers Mechelen uitgekozen hadden als verzamelplaats voor de Joden.
Ik citeer letterlijk uit het verslag:
...
a) van donderdag 10 febr; af, tot zat. 19-2-44 inbegrepen, moeten alle lokalen te 20 u. gesloten zijn en zijn alle vermakelijkheden verboden.
b)vijftig radio-ontvangposten uit anglofiele middens moeten woren ingeleverd.
c)de bewaking door burgers van het station Mechlen-Muizen vangt voortaan aan te 18 u. en eindigt te 8.30 u.
Tot daar deze reactie.
Verkeerdelijk wordt er door heelwat Mechelaars aangenomen dat de benaming Jodenstraat (in de onmiddelijke buurt van de Dossinkazerne) iets te maken heeft met de oorlogsgebeurtenissen.
Niets is echter minder waar.
Maar dat is misschien iets voor een volgnde reactie?
JaTo
De straat die de verbinding maakt tussen de Stassartstraat en de F.de Merodestraat is de Jodenstraat. Vele Mechelaars denken dat deze benaming er kwam als herinnering aan de gruwelijkheden van destijds. Maar dat is niet juist. Deze straat bestaat al veel langer. In een akte van 1322 komt de benaming 'Jodenstrate' al voor. Vroeger woonden daar 'de wisselaars' die allen Israëlieten of Joden waren.
Die Joodse wisselaars waren afkomstig uit Lombardije, en vestigden zich eerst in Frankrijk tijdens de regering van Lodewijk IX (1228-1270) om er het winstgevende stieltje van wisselagenten, of geldschieters op panden, uit te oefenen. Te Parijs nestelden zij zich in de rue de la Bufflerie die sedert 1322 Lombardstraat geheten is. Bij ons werden de pandjeshuizen 'Bergen van Barmhartigheid' genoemd. Maar ging men naar de minder officiële pandjeshuizen van de Joden, dan sprak men hier van 'ten Lombaerde gaan'.
Bron:Straten van Mechelen (Kan.W.van Caster)
Voor de eerste maal werd deze benaming al gebruikt in 1322 , in een akte.
J.Ryckmans-Van Deuren gaf al een boek uit over de Mechelse straatnamen in 1882. Men haalde de boter bij talrijke " Algemeynen Aenwijser, ende pampieren(geen tikfout), chronycken enz, enz..."
De beter bekende kanunnik Van Caster gaf in 1902 ook een boek uit over de herkomst der Mechelse straatnamen. De slimme had bijna maar over te schrijven....
De naam zal vermoedelijk voortkomen uit het feit dat de bevolking toen zelf straatnamen gaf volgens wie of wat er woonde of werkte enz.
In de Ieudenstraete woonden dus Joden. Het waren wisselaars(wisselagenten)en/of geldschieters(in pand geven van goederen)
Dus, inderdaad heeft deze straatnaam niets te maken met de trieste oorlogsfeiten op een boogscheut van deze straat. In mijn jeugd woonden er heel wat voddenmarchanten en semi-antiquaars. De meest bekend gebleven is wel Mile antiek.
Bron.Pampieren en geheugen...
Enfin nu hebben jullie twee 're-acteurs'
Ja, de jeugd is nog wat vlugger dan een ouwe pee!
mvg
In Amsterdam is er ook een straat die de Joden Breestraat heet, die is in de voormalige Joden Hoek. Waar de meeste Joden woonden. De naam bestaat tot op dag van vandaag. Het heeft dus niets te maken met de Oorlog.
Ik wens alle Belgische vrienden een fijn weekend, vanuit een zonnig Israel
Ik denk dat Kanunnik W.van Caster niet blij zou geweest zijn met uw 'beschuldiging' van (bijna) plagiaat. J.Ryckmans-Van Deuren waren de uitgevers van het boek in 1882, dat geschreven werd door...Kan. W.van Caster. Toen was dat nog in het Frans.
In 1902 herwerkte van Caster zijn boek in een Nederlandse (Nederduitsch) versie, aangevuld met nieuwe ontdekkingen en nieuwe straatnamen.
Een grappige zin die onmiddellijk gecounterd wordt.
Ben ik slecht? Of hebben de mensen geen greintje gevoel voor een schimpscheut?
Goed, ik zal me verwijderen in alle stilte, beladen met schuldgevoelens.
De bok die de woestijn wordt ingestuurd?
Grapjes hoor. Ik kan best wat terechte kritiek verdragen. Ik beloof plechtig mijn leven te beteren...als dat nog zal baten voor de resterende jaartjes...
Allez , ik ken een klein beetje Frans, staat zo chic ...: sans rancune JaTo!
Ps.: Scouts en de Joodse kinderen, is voor volgende week.
Door 'n actie van 3 jonge studenten moest hetkonvooi er stoppen, vertragen, en konden alzo 231 mensen aan het kamp ontsnappen. In de trein zaten ook 262 kinderen. Enkele gevangenen slaagden erin om de wagondeur van binnenuit open te maken. Yoen de trein stopte, waagden ze de sprong...
(de tentoonstelling rond de vervolging van Joodse kinderen, het XXste konvooi, én de ontsnapping, is alle dagen open tijdens de openingsuren van het gemeentehuis van Boortmeerbeek - tot en met 28 april)
(Bron: 'De Zondag)
;-)
Kan.W.van Caster schreef in de inleiding van zijn boek:"Jaren lang waren wij er op bedacht dit verslag in sommige punten eens te kunnen tegenspreken en volledigen."
Hij verweet zijn voorganger onzorgvuldig werk en te weinig bron-onderzoek. Vandaar zijn nieuwe studie met als resultaat het (1ste) boek van 1882.
Op 26 juni 1952 stelde de gemeenteraad de benaming vast "Jef Denynstraat" voor het gedeelte der Melaan vanaf A-B-straat tot Arme Clarenstraat.
Merk "straat", hoe en wanneer het een "plein" is geworden...over naar familie?
Waar ze geen engels kennen en niet weten hoe je een glimlach in PC taal toverd.
Heb zo juist een opleiding gekregen van een kleindochter: Gebruik leestekens!
Probeersel: :-), voila...Jos kan het!
:-), "t is nie moeilijk , 't makkelijk!! Zou Spiessens zeggen.
Ik heb Emilie persoonlijk gekend toen ze in Waver directrice was. Zuster Andrea. Mijn moeder verbleef er in het rusthuis.
Heb daar veel lol aan beleefd omdat zij niet wist dat ik wist enz...enz...
Bij die onderduiking waren twee politieagenten betrokken, die de aandacht van de 'portier', die de inschrijvingen deed, wisten af ten leiden. Toen die vroeg "En waar is dat meiske, wisten onze dapperen van niets. Zij was al opgehaald door de gasthuisnonnen en verdwenen ermee in hun klooster." Die is percies gaan lopen!" was hun antwoord.
Is me verteld door 'Olifant'(scoutstotem), de zoon van een van die agenten .Voor die het niet weten, de scouts waren vroeger niet gekend onder hun eigennaam maar met hun Totemnaam.
Ze straalde steeds een zekere 'waardigheid' uit - Haar levensgeschiedenis boeide me wel - de tentoonstelling van het najaar heb ik dan met grote interesse bekeken.
Zélf heeft ze deze niet meer gezien, want niet zo héél lang voordien is ze op hoge leeftijd overleden...
Vermoedelijk zal dat de Baron Michelkazerne geweest zijn,Liersesteenweg. Daar werden vanaf 4 september 1944 alle collaborateurs naar toe gebracht. Die de juiste kazerne kent mag nu rechtstaan en het zeggen! Ik weet het niet.
Ik zal nu trachten een stukje ware geschiedenis te vertellen over de scouts en hun aandeel in het verstoppen van Joodse kinderen. Om niemand te gaan vervelen ga ik dat in 'stukjes'bekend maken.
Vandaag over de aanloop en de stuwende kracht achter het netwerk.
Groepsaalmoezenier (GA) René Ceuppens,van een Bornemse scoutsgroep, tevens secretaris op het bisdom te Mechelen was de man achter tal van hulpbiedingen. Het begon al bij het onderbrengen van Baskische kinderen gedurende de Spaanse burgeroorlog. Ook zigeuners en foorkramers konden op zijn inzet rekenen.In Mechelen kon priester Ivo Cornelis op de hulp van de GA rekenen. René Ceuppens woonde op het kasteeltje Dijkstein achter DE GOEDE HERDER, even voorbij de Vrouwevliet. In dat kasteeltje verbleven ook enkele Bornemse scouts die in Mechelen studeerden.
Vanaf de meimaand 1940, was het kasteeltje een doorgangsverblijf voor militairen die naar Engeland wilden, later kwamen er piloten en ondergedoken werkweigeraars terecht. Allen werden geholpen. Door zijn functie op het bisdom: contactpersoon tussen de weerstand, het Geheim Leger en het JVC-Joods verdedigings comiteit-, en Kardinaal Van Roey, was hij de man die feitelijk van alle zaken op de hoogte was en velen kon helpen. Zijn medeleven met allen die leden onder de bezettingsdaden was enorm. Toen de jacht op de Joden catastrofale vormen aan nam startte hij de hulp aan Joodse kinderen. Hiervoor verkreeg hij de hulp van het JVC en mensen uit de adelijke & begoede kringen. Zo'n organisatie koste hopen geld: transportkosten, voeding, vergoeding aan mensen die Joodse kinderen wilden verstoppen, maar onvoldoende middelen hadden om die te voeden en te kleden. Niemand heeft nu enig gedacht wat dat allemaal meebracht; materieel en voortdurende alertheid om die kinderen te beschermen!
Het is niet mijn bedoeling hier een boek te schrijven, daarom ben ik nogal 'kort' in de omschrijving.
Vanuit een kasteel 'Beau Séjour,'in LINDEN- ergens voorbij Kessel-lo, kreeg hij heel veel hulp. Daar verbleven een tiental Joodse kinderen en toch schonk Mevrouw SOREL, hulp voor de kinderen van onze GA.
Tot slot van deze bijdrage: In augustus 1942 verkreeg het bisdom de 'gunst' van de bezetter dat Joodse kinderen beneden 17 jaar niet zouden weggevoerd worden. Waar moesten die naar toe als hun ouders weggevoerd werden? Later zou blijken dat het de zoveelste loze belofte was van de bezetter
Tot volgende bijdrage.
Je hebt gelijk Louis, het was de Lobbekazerne waar 10 van de 16 terdoodveroordeelden werden doodgeschoten. Dit werd op 12 april 1947, tussen 6u10 en 6u30 's morgens, op het binnenplein van de kazerne gedaan door vijf pelotons van twaalf rijkswachters. Behalve jij waren er nog 499 andere toeschouwers.
Zijn we 60 jaar later nog steeds in dat debat? Over id-fix gesproken.
De ene zijde wordt belicht en terecht maar moet je ook de andere zijde niet bezien om een eerlijk licht op het geheel te werpen. Niet iedereen die als collaborateur bestempeld werd (en nog wordt) heeft die arme Joden naar het kamp gestuurd.
Afhankelijk van de bron wil het aantal terechtgestelden in de 'de Lobbe Kazerne' wel verschillen: 10 of 13.
Alle bronnen zijn het wel eens dat de op 12 april 1947 terechtgestelden (uitvoering van vonnis door de Krijgsraad van Mechelen dd.7 mei 1946 en een arrest van het Militair Gerechtshof Brussel dd.14 november 1946) 'Beulen van Breendonk' waren.
Collaborateurs?
Ik wil alleen met alle respect voor gelijk welke kant stipuleren dat het grote leen niet alleen aan een kant is gelegen.
Ik voel mijnheer Wijckmans dat u nog steeds erg getekend bent door die tijd en verontschuldig me als ik met mijn opmerking enig leed heb veroorzaakt.
Er zijn echter nog mensen die door de repressie na de feiten nooit geen eerherstel hebben gehad en met hun leed in de dood verdwenen zijn.
Niemand was 's morgens verdwenen.
Waren diezelfde gendarmes die executies uitvoerden dan ook geen collaborateurs tijdens de oorlog? Belgie¨had zich overgegeven aan de duitsers, zij waren dus de legitieme orde.
Mijn grootmoeder had een groot risico genomen voor haar zelf en haar gezin.
Het is een in "mensentaal" en objectief geschreven relaas en iedereen zou het moeten gelezen hebben om zich een idee te kunnen vormen van wat er zich ooit in Breendonk heeft afgespeeld.
Een andere kennis van mijn vader, Frans Rosseels (broer van oud-schepen Polleke Rosseels)zei in de jaren 70!!! dat hij soms nog pijn in het hoofd had van de klappen die hij dertig jaar voordien in Breendonk had gekregen.
Onder de geexecuteerden bevonden zich wellicht ook de beulen Weiss en Prauss en ik denk dat die beesten hun terechtstelling dan ook niet meer dan verdiend hadden.
Over Arthur Prauss is er wel zekerheid. Hij was niet onder de terechtgestelden. Prauss, geboren op 18 november te Charlottenburg (Berlijn)was verantwoordelijk voor de bewaking van de gevangenen in Breendonk. Na de oorlog verdween hij spoorloos. Hij werd nooit gevonden...
Zulke wreedheden zijn bijna menselijk te noemen (in de zin van inherent aan het mens-dom), ze zijn van alle tijden en van alle volkeren. Lees het oude testament. Zie vrij recent de A-Bommen wie klaagt over die massamoorden die door de goeden (goed omdat zij gewonnen zijn) werden uitgevoerd? Heiligt het doel de middelen?
Mogen we dan binnenkort een N-bom op Iran gooien om de wereld van meer ellende te sparen? Misschien wel, misschien ook niet een moeilijke keuze waarvan de toekomst zal uitwijzen of de keuze, welke ook, de juiste zal geweest zijn.
Vriendelijke groeten,
En nu finish...........!!!!!!
Ik wil hier niet ingaan op deze pijnlijke geschiedenis, over schuld of onschuld, of wat dan ook. Ik heb begrip voor ieders gevoelens rond deze periode.
Alleen dit:
ik bezocht een paar dagen geleden Mostar, dat z'n recente oorlogsverleden ('93!) met moeite verwerkt... De wonden zijn diep, en genezen traag. Het oude centrum is mooi hersteld - maar daarbuiten liggen troosteloze straten met kapotgeschoten huizen....
Twee bevolkingsgroepen stonden lijnrecht tegenover elkaar.
De gerestaureerde historische brug, met z'n grote symboolwaarde, is hopelijk een uitdaging om onverzoenlijke standpunten te 'overbruggen' met wederzijds begrip, luisterbereidheid en toekomst-denken...
Misschien moet er nog véél water door de Neretva-rivier vloeien om, misschien niet te vergeten, maar om een aanvang te maken met de dag van morgen...
Een brug om een kloof te overspannen -
een brug als symbool van stappen zetten naar mekaar. (zonder de spons te willen vegen over barbaarsheid en échte oorlogsmisdaden).
(Een kanttekening bij al die reacties van de vorige dagen - maar Mostar maakte een diepe indruk op mij. Ik kon niet anders dan deze reactie hier bij te voegen...)
De twee smerigste SS-ers waren WEISS en DE BODT. Sadisten in de overtreffenste trap!. Die laatste was er ene "van bij ons!" Op 8 mei 1946 werden er in het Mechels stadhuis, omgetoverd tot gerechtszaal, 16 doodsvonnisssn uitgesproken, 4 levenslang en nog een hoop tot maximum 20 jaar gevangenis.
Slechts één vrijspraak van een lid van 'Organisation Todt'. Zoek zelf maar op op het web, wat dat was.
En nu "Slûss."
Ja Jans, ik was het niet vergeten, de belofte om over de oorlogsscouts en de Joodse kinderen wat te vertellen.
Maar er kwam altijd wat tussen. Dus nu is het moment.
Je zal al wel gelezen en geweten hebben van de inzet van René Ceuppens, groepsaalmoezenier (GA).
Iedereen die wat nadenkt moet zich wel afvragen, wie bracht al die kinderen naar de onderduik adressen?
Op Dijkstein –zie vorige bijdrage ergens hier boven – logeerden enkele Bornemse scouts als kotstudenten. Zij studeerden te Mechelen.
GA, die een enorm vertrouwen had in de scouts hun dienstvaardigheid en vooral in hun trouw aan Koning en België, besloot hun in vertrouwen te nemen. Hij legde hun het probleem uit: Joodse kinderen in alle geheim overbrengen van hun tijdelijke schuilplaats naar een vast verblijf in een gezin, meestal op den buiten.
Na wijs beraad en het onderkennen van de gevaren daaraan verboden, besloten ze JA te zeggen. Men zocht nog enkele scouts uit het Mechelse en richtte een Patrouille op +/- 8 jongeren, die kreeg de veelzeggende naam van HAZEWINDEN. Hond gekend om zijn schranderheid en snelheid!
En de bal ging aan het rollen. GA kreeg in het bisdom via weerstanders en JVC adressen toegespeeld waar kinderen wachten op een onderduikplaats.
Onze scouts gingen die ophalen en na een korte training van de Joodse kinderen, hoe ze zich moesten gedragen en handelen ingeval van controle, vertrok men met het kind naar het toegewezen adres.
Wie de Gestapo, Feldgendarmen en collaborateurs niet heeft gekend, kan niet begrijpen aan welke gevaren men zich bloot stelde.
Nog wat details die men soms vergeet: Uiterlijk, kleding en spraak van die kinderen. De Moffen waren ook niet van gisteren en letten op die dingen.
Dus, haarsnit veranderen en soms haarkleuren. ‘Belgische’ kleding zoeken en hun spraak werd ook in spoedcursus bijgeschaafd. Valse naam aanleren en niet reageren als iemand hen aansprak, dat overlaten aan de begeleidende scout. En dergelijke….
Zo kan het verhaal nog ettelijke bladzijden vullen.
Tot slot enkele anekdoten:
- Abraham werd in gepompt dat hij voortaan Jan hete. Na enkele dagen (training) waagt men de verplaatsing. OP de trein begint die snotneus toch met een medereiziger te praten. “Ik heet Jan ,” zegt hij,” maar feitelijk ben ik…” en ferme stamp tegen zijn benen deed hem inzien dat hij moest zwijgen.
- Nog ééntje om het af te leren. Ergens buiten Leuven moet men op een boerenerf een jongen gaan ophalen. De boerin geeft een grote zak appelen mee voor onderweg. De knaap werd moe van de zware zak en de scout nam hem over, tegen de goesting van dat kind, die dacht dat hij zijn appelen kwijt was! Onze scout zei toen, ik zal die wel dragen tot in Mechelen en dan krijg je hem terug. Het joodse kind liet vallen wat viel en stormde de velden in. Na lang zoeken wordt hij gevonden, wenend en bibberend van angst. Na een lange babbel komt het waarom er uit. De jongen dacht dat hij in een valstrik was gelopen en men hem naar de Dossin kazerne , in Mechelen, ging brengen! Hij was wel degelijk op de hoogte van wat dat inhield! Enfin einde goed al goed, de knaap is ter veilig ondergedoken.
- Waarom staan hier geen scoutsnamen vermeld? Zij wensten anoniem te blijven.Goede daden stellen hoeft geen persoonsnaam te hebben. Alleen: Ik ben een scout en dat volstaat!
Bedankt!
Boeken, zelfde mening houd ik er op na.
Hoe dikwijls zit ik niet hardop te sakkeren bij het lezen van "geschiedkundige teksten".
Mijn eega zegt dan altijd: JOs, lees dat dan niet, das slecht voor je bloeddruk!