Skeletten van zeshonderd jaar oud gevonden in Mechelen

Archeologen hebben bij opgravingen op het binnenplein van het Cultuurcentrum Mechelen skeletten van meer dan 600 jaar oud aangetroffen. Die zijn afkomstig van de Minderbroeders die er al in de middeleeuwen een enorm klooster hadden. Het onderzoek zal dus nog even duren want de wetenschappers hopen nog tientallen skeletten terug te vinden. "De beenderen die wij nu al hebben gevonden, lagen begraven in de kloostergang:netjes in lagen boven elkaar. Op die manier zijn hier wellicht tot in de 18de eeuw broeders begraven" zegt archeoloog Raf Ribbens. De vondsten moeten hem en zijn collega's helpen bij de reconstructie van de geschiedenis van het klooster. "De oudste geschriften maken melding van een herbouw in de 14de eeuw, maar vermoedelijk is het klooster nog ouder" vertelt Ribbens. Vanaf de jaren vijftig ruimde het complex stelselmatig plaats voor de gebouwen die er vandaag staan. Cultuurschepen Frank Nobels (CD&V) verklaart " Het cultuurcentrum dateert uit de jaren zestig maar nu gaan wij opnieuw verbouwen vandaar de opgravingen" . Het stadsbestuur maakt er een erezaak van om voor de aanvang van grote projecten een archeologisch onderzoek te organiseren. Nobels bouwde bij de stad zelfs een eigen dienst uit waar vijf mensen werken. Mechelen behoort daarmee tot een erg select clubje."Alleen grote steden zoals Antwerpen, Gent en Brugge gaan er prat op dat ze een eigen dienst hebben. Een stad als Leuven heeft er bijvoorbeeld geen" weet Bart Robberechts, sinds kort de nieuwe stadsarcheoloog. Zijn team is nog tot eind januari 2006 aan de slag op de site aan het Cultuurcentrum. Het is de bedoeling om de meeste skeletten grondig te onderzoeken. bron GvA Sven Van Haezendonck Tja, daarmee weten we natuurlijk ook dat de werken aan het Cultuurcentrum de nodige achterstand zullen hebben, maar hopelijk gaan de werken aan de Melaan toch gewoon verder, zodat we binnenkort gemakkelijker het Cultuurcentrum kunnen bereiken. Ik vind dit wel heel belangrijk nieuws, wat vinden jullie hiervan?
Ik begrijp dat sommige mensen liever NIET zien dat beenderen opgegraven worden - en in zakken of dozen gestoken. Maar omdat men dit doet, weten we meer over ons verleden, over de geschiedenis van de mens an sich! Persoonlijk had ik er geen problemen mee die mensen in zakken te steken ;) het was interessant er bij aanwezig te zijn en te helpen. Wat mij vooral bezighield is of er effectief naar gekeken zal worden na de opgraving. Wees gerust, deze mensen hun eeuwige leven is hierdoor niet 'onderbroken' - rusten doen ze nu toch, en ze worden met het nodige respect behandeld (aangezien ze ook voorzichtig opgegraven moeten worden) - of zo zie ik het toch tenminste.
Ik kan enkel maar beamen dat Mechelen van 'het beieroet van de archeologie' (zoals een kleine 10 jaar geleden in een Mechelse krant te lezen stond) opgeklommen is naar een stad met een goed draaiende archeologische dienst en dito archeologische vereniging. We hebben heel wat steden links laten liggen, zelfs Leuven betekend ondertussen archeologisch gezien niet veel. En dat er interesse is voor de archeologie, getuigt gewoon de belangstelling bij opgravingen, opendeurdagen, e.d. Proficiat aan de Mechelse archeologen. Proficiat aan Mechelen.
@Raf: tijdens onze diavoordracht over IJsland dinsdag 17 januari in het Cultuurcentrum vernamen we dat er ook nog bijzondere zilverstukken werden gevonden bij de opgravingen. Mogelijk hebben jullie dan toch wel meer tijd nodig om grondig onderzoek te doen, hé.
@raf: ook bedankt voor uw duidelijk informatie en nog veel succes bij de verdere opgravingen en onderzoeken!
@raf: dank voor je reactie en proficiat met jullie werk, dat door veel Mechelaars wordt geapprecieerd (met uitz van de projectontwikkelaars en aannemers, haha). @raf en peter: bloggen is in mijn ogen journalistiek en geniet derhalve van de persvrijheid. Het auteursrecht dat de stad zich voorbehoudt, kan niet beletten dat men over de werkzaamheden mag rapporteren in een vrij persmedium. Niet om daarover een juridische controverse uit te lokken, hoor - gewoon even mijn gedacht. De oplossing die Raf voorstelt, lijkt me trouwens zeer billijk.
@raf: bedankt voor de heldere uiteenzetting !
@allen: wie meer wil weten over de eerste vaststellingen van het onderzoek kan altijd een bezoekje brengen aan http://www.archeonet.be, en daar aan de rechterzijde op "opgravingen" klikken (onder het kopje "thematisch"). http://www.archeonet.be is trouwens dé website voor wie zich interesseert in de vlaamse archeologie!
@garda: wel, de werken zullen absoluut geen vertraging oplopen door ons onderzoek. De opgraving is immers in de werfplanning tussen de afbraakwerken en de nieuwbouw geplaatst. Een periode waarin sowieso niet gewerkt zou worden door de aannemer (vrieskou en betonnen funderingen gaan niet zo goed samen). De voorziene termijn van 2,5 maand is inderdaad nogal aan de krappe kant, maar we doen ons best...
@roger: wat betreft het nemen van foto's en het publiceren ervan. Tja, wij zijn nu eenmaal zelf gebonden door een reglement dat stipuleert dat het recht op publicatie van de foto's is voorbehouden aan de stad mechelen. Zo mag ook ikzelf bv. geen foto's van de opgraving publiceren op mijn eigen homepage. Uiteraard, als de foto's die zouden verschijnen eerst worden voorgelegd aan de dienst archeologie en daar "goedgekeurd" worden is het een andere zaak. Best eens contact opnemen via archeologie@mechelen.be Wat betreft het tolereren van je aanwezigheid: wel, een opgraving is eigenlijk een bouwwerf en daarmee "verboden toegang voor onbevoegden". Een verzekeringskwestie eigenlijk (mocht jou iets overkomen als je rondliep op de site zijn wij aansprakelijk). Als je de opgravingen in actie wil zien kan je best het cultuurcentrum even binnenspringen (ingang via melaan). Je hebt een perfect zicht vanuit de glazen gang aan de foyer, waar ook een infopaneel over het onderzoek staat... En uiteraard, we zijn eigenlijk wel blij dat de mechelaar geïnteresseerd is.
@kris: we trachten de skeletten met het grootste respect te behandelen, maar het is nu eenmaal noodzakelijk om ze ook te lichten voor verder wetenschappelijk onderzoek. De opbergwijze in vuilzakken is slechts een zeer tijdelijke oplossing: de skeletten worden na transport immers netjes in plastic bakken opgeslagen in onze depot om te drogen en gereinigd te worden. Aan dat lichten gaat trouwens een hele registratieprocedure vooraf met foto's, plannen, beschrijvingen, enz. Het alternatief is, zoals wouter de maeyer reeds opmerkte, dat de massieve betonnen palen van de nieuwbouw dwars doorheen de begravingen geboord worden...
Zie meer over auteursrechten: http://mineco.fgov.be/infor...
Goh auteursrechten zitten soms vreemd ineen. Enkele elementen: - Zodra iemand een werk maakt, rust daar in die landen auteursrecht op. Je hoeft dus niet een tekstje bij of in je werk op te nemen dat luidt 'copyright © 2002 Zus en zo' (maar het kan handig zijn om dat wel te doen, want dan is meteen duidelijk wie de auteursrechten op het werk bezit). - Iedereen die een creatief werk maakt, heeft daar auteursrecht op. Een onderbelichte, slecht samengestelde foto van de Eiffeltoren op een persoonlijke homepage is net zo zeer beschermd als de twee meter hoge afdruk van een perfecte foto van diezelfde toren door een professionele fotograaf. - Auteursrecht duurt tijdelijk (bijvoorbeeld 70 jaar na overlijden van de maker), daarna komt een werk in het publiek domein. - Hoe het zit met foto's van opgravingen ? Dat weet ik niet, maar van levende zielen is er zeker portretrecht. Je mag niet zomaar fotos met (levende) mensen op tentoonstellen. Nogmaals hoe het oude Broederkes zit, weet ik niet ...
@Roger: ja, dat is natuurlijk wel jammer, anderzijds zouden ze eigenlijk blij moeten zijn dat je zo'n interesse hebt voor hun werk, en door de foto's op den blog te zetten krijgen ook weer meer geïnteresseerden kennis van hun opgravingen.
@roger: wat een nonsens, gij hebt zeker het recht hun activiteiten te fotograferen. Er bestaat nog zoiets als persvrijheid !
Vandaag ben ik er voor de derde keer foto's gaan nemen van de opgravingen naast de Minderbroederskerk en mijn aanwezigheid werd er eerder getolereerd en zeker niet op prijs gesteld. Er werd me tevens gezegd dat het nemen van foto's voor persoonlijk gebruik kon, maar dat het publiceren van deze foto's op dit blog (of elders) niet is toegelaten omdat ze in feite het eigendom zijn van de opgravers. Men weze gewaarschuwd.
Ik vind dat de archeologische dienst van de stad toch wel prachtig werk verricht. Vandaag kreeg ik hun 'nieuwsbrief 8' in de bus, en ik kon erin allemaal lezen waarmee men zich het voorbije jaar bezig gehouden heeft. En da's beslist niet weinig! De eerst helft van 2OO5 had de dienst de handen vol met vondst-en dataverwerking van al het materiaal dat bovenkwam bij de opgravingen op de Grote Markt. Maar ook dit jaar werden tevens de resultaten bekend gemaakt van het recente onderzoek op de relieken vn Sint-Rombout. (met grote authenticiteit van de beenderen als besluit...). Op de site Begijnenstraat doet men nog steeds onderzoek naar de overblijfselen van het middeleeuwse Spijker, 'n gebouw dat op basis van z'n naam in verband wordt gebracht met graanopslag. Het zou me te ver leiden om hier op in te gaan - maar zoektocht en voorlopige resultaten lijken me zéér boeiend! De werken aan de Melaan en de Minderbroedersbrug zijn beter bekend, en wat er gebeurt op de Minderbroederssite weten we nu ook wel... Maar al deze archeologische werkzaamheden op diverse plekken in de stad, eens grondiger kunnen doornemen in een verhelderend brochuurtje is best boeiend... Voor de geïnteresseerden: archeologie@mechelen.be
@garda- het was mischien wel van een bekeerd hoertje of zo, die ze bij wijze van voorbeeld bij de adel hadden begraven, of de favoriete maitresse van kareltje!
Op het RTVnieuws gisterenavond hebben ze beelden getoond van de beenderen en ook stukjes gekleurd haar die bewaard bleven als zijnde van Margareta van York. Na het onderzoek is men nu wel zeker dat het geen botten van Margareta waren...maar van wie dan wel, dat zullen we waarschijnlijk nooit te weten komen. Men vermoedt wel dat het ook iemand van adel moet geweest zijn, vermits het gevonden haar gekleurd was, volgens Wim Hüskens werd alleen bij personen van adel het haar reeds gekleurd destijds!
@jans: Tja, dat wil dus zeggen, dat er heel waarschijnlijk niets meer is behouden van de beenderen van Margareta van York...
Van oude botten gesproken: de beenderen in vier kartonnen dozen in het stadsarchief van Mechelen zouden niet van Margareta van York zijn... Tot die bevinding komt de stad na een DNA-onderzoek van de Leuvense prof Cassiman. Het officiële rapport wordt binnenkort verwacht, volgens Wim Hüsken, conservator. De voorbije maanden vergeleek men het DNA met dat van een Canadese dame, afstammelinge van Anne van York, de zus van Margareta. Het DNA van 3 skeletten werd vergeleken met het Canadese DNA. Van 2 skeletten is men héél zeker dat het niet over Margareta gaat - over het derde is men niet heel zeker, ook al twijfelt men sterk. Met deze resultaten komt 'n eind aan jarenlange onzekerheid. Margareta werd begraven in de Minderbroederskerk, maar tijdens de godsdiensoorlogen werden alle grafstenen vernield...
Fotos staan links ... of op http://www.flickr.com/photo...
@Roger Kokken: de beste manier om je foto's te delen, is ze posten op http://www.flickr.com, als je met je foto's de tag "Mechelen" hangt, komen ze de volgende dag op de homepagina van de blog. Maar je kan ook steeds het adres van het flickr-album posten in de reacties. Of als je zelf blogger wil worden en je foto's een prominenter plaatsje wil geven kan je je gegevens mailen naar mechelenblogt@gmail.com
Ik heb een deel foto's van de opgravingen genomen (ook twee in 3D). Welk is de procedure om die op deze site te zetten?
@wouter-laten rusten en met hun poten afblijven is ook nog een optie hé?
Groot gelijk. Laten rusten en eraf blijven zou beter zijn. Maar archeologen hebben nauwelijks of geen respect voor de doden, afgevoerd in een vuilniszak naar een kartonnen doos in een depot.    Grafheuvels zijn ook heilige plaatsen, maar zo gaan de archeo's er niet mee om. Ze graven toch alles weg. Als het hun eigen moeder zou zijn, ja dan zouden de klokken wel luiden. 
Beste Kris, Een archeoloog behandelt een skelet zeker respectvol. Het wordt gewassen en bestudeerd door een antropoloog en dan in een doos opgeborgen in een depot. Dat is volgens mij toch nog altijd beter dan met de bulldozer weggegraven te worden en afgevoerd te worden naar een stort.
ben gisteren eens een kijkje gaan nemen , ze liggen daar in een vredige pose te slapen, zo lijkt het wel. op dat moment waren ze der eentje aan het uitpeuteren, en die kwam dan in een grijze vuilzak terecht... vind ik toch maar een vreemd gedrag hoor.De afrikaan en zen marrokaanse maat-de helpers van de archeoloog, die het klusje mochten klaren- vonden het absoluut niet gepast, en dienden de omstaanders met kommentaar, dan ook met een vinnige repliek, waar ik het alleen maar eens kon mee zijn.
en toch vind ik dat het weer allemaal snel snel moet gaan, ik vind het gewoon de moeite om er de plannen voor te wijzigen, niet meer of minder, en vind het erg dat onder het motto"the show must go on", de archeologen zich weer uit de naad moeten werken en waarschijnlijk onder tijdsdruk, weer de helft moeten in het ongewisse laten. terwijl een simpele clausule in het contract met de aannemer bvb, ervoor zou kunnen zorgen dat de site"tot op het bot" kan uitgevlooid worden. Met de werken op de grote markt is hetzelfde gebeurd toch? snel snel wat blootgraven, en dan de graafbak erin.Terwijl ze de markt toen beter nog een jaar hadden laten openliggen en toeristen laten van genieten.wie weet wat waren we nog allemaal te weten gekomen over onze mooie stad.Apropoo, wie weet hoeveel van die broederkes hebben die knal van de zandpoort niet overleefd,of zijn gestorven van de pest, of gekeeld in de franse revolutie, en der liggen der mischien nog wel bij die stiekem den hagepreek hielden op den battelsen berg!Ik vind dat ze het waard zijn,om ze braafkes terug onder te stoppen!
Kris... rustig maar... Ik heb toch nergens gesteld dat de broeders daar niet mogen blijven liggen??? Ook: Ik heb toch nergens laten blijken dat ik geen respect voor de opgravingen zou hechten of deze niet belangrijk vind? Heb alleen gesteld dat hopelijk binnenkort het CC weer vlot bereikbaar is voor activiteiten... Hopelijk vindt men idd. een goede manier om de vondsten op - UITERAARD - respectvolle en waardevolle manier te bewaren EN toch ook het CC verder af te werken volgens plan, al dan niet aangepast aan de nu gedane vondsten.. Hopelijk stelt dit je enigszins gerust, en wens je me nu niet meer toe dat "de broederkes mij uit mijn slaap gaan komen houden"????
@markec&leo stevens: hopelijk komen die broederkes u s'nachts uit jullie slaap houden. ik mag hopen dat die mensen daar op een of andere manier kunnen blijven liggen?wat moeten we anders met de minderbroedersgang, minderbroederskerk, minderbroeders.....
Tja, da's waar Bart - zo heeft men - vergeef me de oneerbiedige uitspraak over onze gewaardeerde landvoogdes - ooit een deel van haar stoffelijke resten, per vergissing, bij het 'Groot Huisvuil' gezet... pijnlijk nietwaar... ;)
Een klein geheugensteuntje:Foto R. Kokken (14.12.2005) 
Ik ben al lang blij dat Mechelen de laatste jaren heeft ingezien dat er verantwoordelijk en voorzichtig moet omgesprongen worden met zulke vondsten; er zijn immers andere tijden geweest... Elke vondst geeft ons toch weer een beetje meer (in)zicht op hoe onze sta er moet hebben uitgezien en hoe het alledaagse leven er moet geweest zijn, door de eeuwen heen. ...en het geeft alvast mooie beelden voor toekomstige tentoonstellingen in de Lamotsite of elders :)
De skeletten zijn gevonden op de binnenkoer van het CC. Het archeologisch onderzoek zal de werken aan de Melaan dus niet in het gedrang brengen. Wie het CC bezoekt ziet de geraamtes en beenderen trouwens liggen. Ik was er vorige zondag en nogal wat mensen keken raar op bij de aanblik van al die skeletten op een rijtje. Het zijn niet zomaar wat beenderen, maar duidelijk herkenbare menselijke figuren, met de handen gevouwen op de borst. Ik stoor me daar niet aan, maar ik kan me voorstellen dat sommige bezoekers van het CC er anders over denken. Een dekzeil zou misschien aangewezen zijn.
Ik denk dat je vrees ongegrond is, JanS. Tijdens de opgravingen op de Grote markt en de Veemarkt was er toch een duidelijke dead-line en ik mag veronderstellen dat dit hier ook wel het geval zal zijn.
Ja, ook al lopen de werken nu wat vertraging op door dit onderzoek: ik vind het belangrijk dat ook een kleine stad als Mechelen voldoende aandacht wil besteden aan archeologie. Maar ik deel uw bezorgdheid voor de bereikbaarheid van het cultuurcentrum aan de Melaan. Hopelijk duurt het gegraaf daar niet ellenlang...
Ik heb gekeken op de regionale TV. Maar ik weet nog niet of die mensen in vrede verder mogen rusten tot het einde der tijden. Ik veronderstel dat ze in dozen gestoken worden om later eventueel met betere methodes onderzocht te worden. Ik heb ooit de Antwerpse rijke middeleeuwers in plastiekzakken voorlopig opgeslagen gezien.
Ah.. Dat is goed nieuws, he Leo Stevens! Dan zullen de meeste Culturele evenementen in het CC zonder al te veel problemen kunnen plaatsvinden...
Het archeologisch onderzoek aan het CC is eerder van beperkte omvang en zal maar enkele weken duren. Daarna starten de werken onmiddellijk.