Deze week werden er in Mechelen enkele scenes opgenomen voor de verfilming van de roman ‘WIL’ van studiemakker Jeroen Olyslaegers. We deelden in een ver verleden al de passie voor het woord en literatuur in de aula’s van de UFSIA Antwerpen waar we ons trachtten te bekwamen in de Germaanse Filologie. De één al met beter resultaat dan de andere …

© Aberkane Brahim 

(foto: Jan Smets)

...

(foto's: Jan Smets)

Ik leerde haar kennen rond 1980 toen ik verpleegkunde studeerde en stage liep in het rust-en verzorgingstehuis 'Heilige Familie' in het dorp van OLV-Waver.  Het werd beheerd door de Mechelse gasthuiszusters. De laatste zusters hebben onze stad al lang verlaten en verhuisden naar hier .  Het rustoord draagt nu de naam 'Huize De Pauw'.  Zuster Myriam die ondertussen ook reeds meer dan tachtig levensjaren telt, is overste van deze laatste Mechelse nonnen die zich meer dan 800 jaar hebben ingezet in de gezondheidszorg. 

Zuster Andrea, directrice van het rustoord -  was een sterke, rustige persoonlijkheid met een enigszins streng voorkomen - brilletje aan een ketting...., een bedaarde stap.  Haar levensverhaal kende ik in grote lijnen.  Ik wist dat ze Joodse roots had, en zich later bekeerde tot het katholicisme.... Pas later kreeg ik méér details over haar te horen.  En haar geschiedenis werd voor een groter publiek bekend door een expo in De Noker, in het kader van het cultuurjaar 2005 'Stad in Vrouwenhanden'.  Deze tentoonstelling heeft ze zélf niet meer kunnen bezoeken.  Even voordien overleed ze.  Ze werd 91 jaar...

(foto's: Jan Smets)

Zopas de laatste regels gelezen van deze meesterlijke historische thriller.  608 bladzijden lang wist deze turf me te boeien.  'Het complot van Laken' is dan ook een meesterlijke vertelling dat heel meeslepend de avonturen uit de doeken doet van een Mechelse kapper die spion was tijdens de Tweede Wereldoorlog.  Jef Van Hoof - zo is de naam van de man - heeft écht bestaan, net zoals het gros van de figuren die hier de revue passeren.  Natuurlijk is een historische roman géén historische studie.  Dat weet de auteur - Mechelaar Johan Op de Beeck (°1957) - ook wel.  Maar de gebeurtenissen die hij beschrijft in het boek zijn wel geschiedkundig correct.  Alleen heeft de schrijver een aantal feiten lichtelijk aangepast wat datering betreft.  En dit alleen om de vaart in het verhaal te houden.  Ook zijn sommige passages wat gedramatiseerd en zijn er enkele verhaallijnen verzonnen.  Toch wordt de historische waarheid nooit geweld aangedaan.  Om alles zonder fout weer te geven is Op de Beeck niet over één nacht ijs gegaan.  Talloze boeken, artikels en werken heeft hij hiervoor uitgevlooid.  De lijst van dit alles is achteraan opgenomen in het boek.  Hiermee bewijst Johan Op de Beeck weerom dat hij een perfectionist is.  Ik wist dit al langer.  De vroegere ankerman van het VRT-journaal die een flink deel van zijn carrière doorbracht binnen de media en de journalistiek en vandaag zelfstandig communicatie-adviseur is, kon me eerder al bekoren met zijn boeken over Napoleon of de Belgische Revolutie.  Uitermate geboeid door geschiedenis is Johan bovendien een rasverteller.  Binnenkort begin ik aan 'zijn' 'Zonnekoning' - ook al zo'n pil van een boek...

Maar laat ik het over 'het Beleg van Laken' hebben...  Schaf dit boek zéker aan als je interesse hebt in de tweede wereldoorlog en fan bent van wervelende spionageverhalen.  Het verhaal leest als een trein.  De hoofdstukken zijn relatief kort en hapklaar, en dat bepaalt voor een groot deel het ritme van het boek.  Laat je meeslepen met de spannende en onwaarschijnlijke avonturen van Jef Van Hooff die ooit woonde aan de Schuttersvest 15.  Johan Op de Beeck heeft hem zelf nog gekend.  Hij was immers de kapper van zijn vorig jaar overleden moeder...

Het is een diep-tragisch verhaal.  Schuld en boete, verzoening...  Het zijn begrippen als uit een zwaarwichtige Russische roman of Griekse mythen.  Maar het is ook oer-Vlaams.  Het Verdriet van België in een Mechelse versie. 

Jouw familie of Léon Degrelle!...

Albert had de keuze.  Maar hij was jong - én koppig.  Net zoals zijn vader dat was: de stijfburgerlijke meester Robert Olbrechts, gewaardeerd advocaat en stafhouder aan de Mechelse balie, voorzitter van de Bond voor Grote Gezinnen en de Vlaamse Toneelstrijders.  Meester Olbrechts: streng en conservatief Katholiek en samen met zijn echtgenote Marie Ryckmans die afkomstig was uit een Mechelse franstalige bourgeoisfamilie en opgevoed bij de Dames de Marie, wonend in een grote woning - 'Het Hof van Duffel' - met paardenstallen, koetshuis en mooie tuin in de Augustijnenstraat.

Albert was vijftien jaar en begeesterd door de vlammende retoriek en politieke standpunten van de Waal Léon Degrelle.  Hij koos... Het betekende de breuk met zijn vader en zijn héle familie.  Moeder Marie volgde de banvloek van haar man.  Nooit mocht iemand nog de naam van Albert vernoemen in zijn nabijzijn.

Op het sterfbed was het laatste woord dat op de lippen van meester Olbrechts was: "Albert..."  Nooit hebben vader en zoon mekaar nog gezien.  Nooit werd alles bijgelegd.  Nooit kwam er verzoening.  Pas vele, vele  jaren later zouden de wonden helen en werd de 'verloren zoon' weer in de familie opgenomen.  Toen was Albert al achteraan de negentig.  Gisteren overleed hij in het Duitse Ettlingen, in Landkreis Karlsruhe, waar hij woonde met zijn 30 jaar jongere echtgenote Hildegard.  Op 4 februari zou hij 104 jaar geworden zijn... Elk jaar was er wel een familiereünie, maar het was pas enkele jaren geleden op een bijeenkomst die  neef Etienne Mylemans organiseerde in reiscafé ViaVia dat hij  zonder rancune en zonder het zoeken naar excuses zijn verhaal vertelde en hoe en waarom hij tot zijn keuze kwam die zijn leven voorgoed veranderde. 

  (foto: Jan Smets)

Heerlijk is het om te mogen luisteren naar verhalenvertellers zoals Gaston Van Doorslaer.  Het werd dan ook een méér dan gezellige ontmoeting met deze bescheiden en aimabele man.  Een onwaarschijnlijk geheugen heeft hij.  Deze 86-jarige Mechelaar tref ik in Lam'eau waar hij na een gezellig etentje met zijn dochter Els met mij heel wat mijmeringen wil delen.  Met al die verhalen zou je een encyclopedie kunnen vullen.  Met ongelooflijk veel zin voor details surft hij met mij door zijn herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog en door zijn jarenlange carrière als brandweerman.  We genieten er beiden van.  Gaston omdat hij zijn verhalen kwijt kan - ik omdat ik ze mag aanhoren.  En dan moet je snoeien in al dat aangereikte 'materiaal'.  Best moeilijk.  Maar toch wil ik een poging wagen. 

Gaston werd op 22 oktober 1932 geboren in het Rupeldorp Boom.  Hij was het kakenestje.  Zijn zussen Louisa en Mit waren niet minder dan 11 en 8 jaar ouder.   Als de kleine Gaston 7 jaar oud is verhuist het gezin naar Mechelen.  Naar den Hanswijkenhoek.  Zo werd hij Maneblusser nog voor hij veel later 'pompier' zou worden.  En toch: in zijn hart heeft Gaston nog altijd een heel speciaal hoekje waar hij de herinneringen aan zijn geboortedorp koestert.  Nu woont Gaston Van Doorslaer die ondertussen al enkele jaren weduwnaar geworden is in een serviceflat in Bonheiden: Ter Bleuk.  Hij is er erg tevreden.

Gaston: een man om graag te zien...

V-Dag of Victory Day wordt ieder jaar herdacht op 8 mei. Ook onze stad Mechelen laat dit niet zomaar voorbijgaan, en herdenkt dit met plechtigheden aan monumenten. Het in gedachten houden van het einde van de gruwel tijdens de Tweede Wereldoorlog mag niet vergeten worden.

(foto's: Jan Smets)

93 is ze ondertussen geworden.  Maar dat is haar helemaal niet aan te zien.  Ze oogt vitaal ondanks wat kleine ongemakken en ze is nog altijd de rusteloze bezige bij die ze altijd was.  Zitten lijkt voor haar een straf en ze veert maar wat graag recht om koffie te zetten voor het hele gezelschap.  In haar gastvrije huis aan de Battelsesteenweg is het steeds de zoete inval en kinderen en kleinkinderen komen er vaak en met plezier over de vloer.  Een paar dagen geleden werd ze voor de tiende keer overgrootmoeder.  Bij dit alles beschikt ze over een fenomenaal geheugen en sinds kort is ook het internet geen onbekend terrein meer.  Ze kreeg immers een tablet cadeau van de kinderen.

Lisette Jacobs.  Ze is één van de bekendste en markantste inwoners van Battel.  Hier stond haar wieg en generaties lang woonde haar familie langs moederskant in deze Mechelse uithoek. Lisette studeerde voor onderwijzeres - géén unicum, maar anderzijds ook niet dé meest evidente keuze voor een meisje van haar generatie.  Maar een paar vrouwen in haar familie waren er haar in voorgegaan.  Jarenlang gaf ze ondermeer les aan de Sint-Janschool in onze stad.  Samen met haar al even ondernemingsgezinde vriendin Jeanne De Rooster, die trouwens een achternicht was van haar, en eveneens afstamde van Frans - 'Sooi' Van der Poel - stichte ze nu 70 jaar geleden de Battelse meisjeschiro. (Bert De Smedt, haar echtgenoot, was dan weer één van de pioniers van de jongenschiro).  Vier dochters kreeg ze samen met Bert: Marijke, Geert, Veerle en Goedele.  Een levendig huis met inwonende moeder Lies, die weduwe was geworden... ;dat was het hier altijd.  En of dat niet genoeg was, was het echtpaar méér dan bijzonder actief in het parochieleven van Battel.  Bert was zelfs jarenlang diaken in de Sint-Jozefkerk van Battel...

(foto's: Jan Smets)

Er is haast niemand die Marc De Bel niet kent.  Hij is dan ook de bekendste jeugdauteur van Vlaanderen, en dit al 30 jaar lang.   Een paar generaties groeiden op met Blinker en de Boeboeks, en zoveel andere figuren die zijn boeken bevolkten.  Sedert enkele jaren legt de populaire ateur zich toe op zogenaamde 'young adult' romans.  Of om het in mooi Nederlands uit te drukken: historische romans voor jongeren vanaf 15 jaar.  Maar niet alleen jongelui vinden er hun gading in.  Ook volwassenen weten deze boeken te smaken.  Vanavond werd in Museum Kazerne Dossin het sluitstuk van zijn 'Pauwels-trilogie' voorgesteld.  'Marie - codenaam Jeanne' is het boeiende, ontroerende en erg beklijvende verhaal van een 15-jarig meisje in het laatste jaar van WO II.  Meeslepend vertelt De Bel een fictief verhaal over ware gebeurtenissen. 'De waarheid liegen' noemt hij het zelf.  De meeste personages in het boek bestaan of zijn ze een mix van verschillende personen.  Zo is hoofdfiguur Marie een mengvorm van Paula Pypen en barones Lily de Gerlache de Gomery.  Nog maar enkele weken geleden stierf Paula.  Maar vanavond zijn familieleden aanwezig op de boekpresentatie.  Lily de Gerlache is er niet bij wegens haar hoge leeftijd.  Maar haar zoon is er in haar plaats. Voor deze boekvoorstelling kon geen betere plaats gekozen worden dan de beladen en memorabele Dossinkazerne...

Vorig jaar verscheen de roman ‘WIL’ van Jeroen Olyslaegers, 333 pagina’s over bezet Antwerpen in de oorlog, vol van geweld en ambiguïteit.

Hoe overleef je in een dergelijke vreemde situatie? Ineens wordt je leven overhoop gegooid … blijf je neutraal of neem je positie in? Welke keuzes zijn moreel goed? Of verzand je in lafheid in deze gruwelijke omstandigheden?

Hoofdpersonage Wilfried Wils vertelt zijn verhaal aan één van zijn nakomelingen … en natuurlijk ook aan ons, de lezer.

(foto: © Tricky Troostie)