(foto's S.Van der Fraenen-J.Smets. O: Sven Van der Fraenen&Hilde Lauwers)

Door God en goegemeente vergeten ligt ze er bemost, beschadigd en eenzaam bij, haar welp in bescherming nemend - in een drassig en verwilderd groen perceel - gelegen tussen Zennegatvaart en Baron Empainlaan.  Terwijl heeft  haar identieke evenbeeld - haar 'tweelingzus' - zich neergevleid, blinkend aan de noordzijde van de vijver in het Leopoldpark in Oostende - schitterend goudglanzend.  In 2003 werd deze leeuwin gerestaureerd in de originele kleurstelling.  De Oostendse leeuwin is trouwens het oudste beeld van dit park, en werd er reeds in 1888 geplaatst...

1888... Het was in dat jaar dat baron Edouard Empain - steenrijk industrieel - zijn zes jaar eerder gekocht landhuis in Battel verbouwde tot een imposant kasteel.  Zelf zou deze illustere Belg maar twee jaar resideren in deze Mechelse uithoek, maar zijn moeder en zussen woonden jarenlang in dit kasteel dat onlosmakelijk verbonden is met de geschiedenis van Battel.  Da's allemaal voltooid verleden tijd.  Zus Florence verkocht het kasteel in de jaren vijftig van vorige eeuw, en het werd nadien met de grond gelijk gemaakt.  Het uitgebreide terrein werd nadien verkaveld.  De jongste zuster van de beroemde baron - madame Louise Denis-Empain, zou later - tot haar honderdste levensjaar wonen in een nabijgelegen villa in de Vijverstraat.

Het kasteel is verdwenen.  Voorgoed.  Toch resten nog wel wat herinneringen aan de familie Empain.  Oudere Battelaars kunnen je tal van verhalen en anecdotes vertellen.  En ook zijn er hier en daar nog wat schaarse materiële overblijfselen te vinden in deze Mechelse wijk tussen Leuvense vaart en Dijle.  Zoals dus: die leeuwin...

Het is Sven Van der Fraenen uit de Battelse Bergen die de kat (what's in a name?) de bel aanbond en de leeuwin terug voor het voetlicht bracht.  Die leeuwin zou best in ere worden hersteld dacht hij zo.  Daar zijn wel meerdere Battelaars voor te vinden.  Gisteren, op die doorregende herstige zondag, had ik een afspraak met Sven, en Hilde Lauwers uit de Wolverbosstraat vervoegde zich bij ons.  Ook zij wil dat de leeuwin terug in de aandacht wordt geplaatst.

(foto boven: Guy Foqué. foto's onder: Jan Smets)

Zeggen dat KV-Mechelen uiterste hectische tijden meemaakt is een open deur instampen.  Amper bekomen van de euforie na een glansrijk jaar én de roes van de overwinning, is het nu nagelbijtend afwachten hoe het de club van geel en rood zal vergaan in het juridische steekspel dat nu wordt gevoerd.  Malinwa beseft maar al te goed dat het cruciale dagen zijn voor de voetbalclub.  En toch blijven de hondstrouwe supporters pal achter KV-Mechelen staan.  Als één blok.  Dat doet ook Bertrand Peeters - die de liefde voor deze club met de paplepel meekreeg.  Fan van het eerste uur.  De liefde voor Malinwa is immens groot. Ze loopt als eern rode draad door zijn leven.  En toch blijft hij eveneens realistisch. 

De voetbalwereld is rot geworden.  Emoties en heel veel geld zorgen samen voor een explosieve coctail.  Wat er ook gebeurt mag zijn - ik spreek me daar niet over uit: het is verschrikkelijk.  Ik volg het nieuws op de voet, en ben er al ziek van geweest.  Ik zie een grote normvervaging.  Da' s het enige zinvolle dat ik er van kan zeggen.  De hele club wordt hierin meegesleurd.  Ook merk in een heuse haatcampagne. Maar ik hoop dat - wat de uitspraak ook mag zijn - onze club niet ten onder gaat en ze niet hélemaal gestraft wordt voor feiten die misschien door enkelingen zijn begaan.  Ik ben wel ongerust.  Het leeft enorm bij de fans...

Op de club heb ik een babbel met Bertrand die zich méér dan gewoon inzet voor 'zijn' Malinwa, en zich ontfermt over het immense archief van de club.  Want inderdaad: ook deze rijke collectie van al wat te maken heeft met de geschiedenis van KV-Mechelen is erfgoed.  En daarom is het belangrijk dat dit alles bewaard wordt voor het nageslacht.

  (foto's: Jan Smets)

In augustus verlaat de Mechelse brandweer haar vertrouwde, verouderde en té klein geworden kazerne in de Dageraadstraat.  Sinds 1951 opereerden onze 'spuitgasten' van hieruit (Voordien was hier een meubelfabriek gevestigd).  Niks blijft duren dus.  Een gloednieuwe brandweerkazerne aan de Nekker zal voortaan werkterrein en uitvalsbasis worden.  En de verhuis wordt volop voorbereid.  In de marge van deze operatie wordt nu ook het in de kazerne met veel liefde uitgebouwde brandweermuseum opgedoekt.  Wat er met de toch wel waardevolle collectie zal gebeuren is nog onzeker.  Maar het staat vast dat hier zorg voor gedragen zal worden.  Immers: wat hier verzamelde werd is belangrijk erfgoed...

(foto's: Jan Smets)

Vandaag ging er een boeiende studiedag door in de Sint-Jozef Colomakerk die de deuren gastvrij opende voor dit door het CRKC (Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw) georganiseerde evenement.  Thema was: 'Zorgen voor morgen. Religieus erfgoedbeheer in de praktijk'.  Centraal stond de vraag hoe we ons religieus erfgoed op een verantwoorde en efficiënte manier kunnen herbergen.  En da's best een actuele en grote uitdaging voor kerk-en gemeentebesturen.  En de Colomakerk is natuurlijk een gedroomde plek om hierrond van gedachten te wisselen.  Deze neogotische kerk in de Hanswijkenhoek stond sinds 2000 leeg wegens ernstige bouwproblemen die dringend dienden aangepakt.  Het hele dossier sleepte erg lang aan.  Soms leek het wel op een Processie van Echternach.  Tot alles in een stroomversnelling kwam dankzij constructief overleg tussen kerkfabriek, overheid, stad Mechelen, Agentschap Onroerend Erfgoed, architecten en parochieploeg.  Sinds vorig jaar werd  de grotendeels gerestaureerde kerk opnieuw  in gebruik genomen ...én werd ze 'bij de tijd gebracht'.  Naast de functie van gebedshuis wordt ze ook multifunctioneel ingezet.  Het knap verbouwde kerkgebouw verwelkomde vandaag een talrijk en heel gedifferencieerd publiek....

Fiere Mechelaars vind je tegenwoordig bij de vleet, maar als er één groep inwoners is in onze stad waarbij het chauvinisme nog net iéts dieper zit, dan zijn het wel de bewoners van het tussen Dijle, Leuvense Vaart en E19 geprangde gehucht Battel.  

Enkele van hen, Jef De Laet, Frans Teughels, Petra Van der Poel, Marc Van Nieuwenhove en Gilbert 'Julle' Peeters,  besloten vorig jaar onder impuls van dorpsconsulent Geert Laarmans om de liefde voor 'hun' Battel om te zetten in een mooi engagement.  Binnen de toen opgerichte werkgroep 'Battel in Beeld' verzamelen ze  - met de hulp van tal van inwoners  - volop  historische foto's van het Battel-van-vroeger.  Eind november komen ze daarmee voor de tweede keer naar buiten met een reeks (bijna uitverkochte) diavoorstellingen.  Tijd dus voor een gesprek!

Jef De Laet, Frans Teughels en Petra Van der Poel van 'Battel in Beeld' en Geert Laarmans van de afdeling Sociaal Beleid van de stad (foto: Kevin Polfliet)

Het op Facebook aangemaakte evenement zorgde voor wat verwarring: velen verwachtten op 13 oktober laatstleden een heuse reuzenstoet door de stad te zien dansen.  Dat was echter niet het opzet van de 'Mechelse Reuzendag' die die dag plaatsvond in het Hof van Busleyden.  Bedoeling was wél om er met kandidaat-vrijwilligers van gedachten te wisselen over de uitbouw van de eerder dit jaar gelanceerde reuzenvereniging 'ReuzenMechelen' en over de toekomst van het Mechelse Reuzenerfgoed.  Zo gebeurde ook en... mét resultaat.  Er werden immers niet alleen een pak toffe ideeën uitgewisseld maar ook een eerste activiteit afgesproken: op 11 november gaan de kinderreuzen voor de allereerste keer mee Sinte-Mette zingen.

Normaal kan je ze maar héél sporadisch bewonderen, voornamelijk dan tijdens de traditionele Ommegang die om de 25 jaar door de Mechelse straten trekt.  Ik heb het dan - behalve natuurlijk over de vele andere Ommegangsfiguren - over onze Mechelse Reuzen. 

De laatste keer dat grootvader, vader en moeder Reus en de kinderen Janneke, Mieke en Klaasken nog eens samen naar buiten mochten komen - daarbij vergezeld van de nieuwe reuzekinderen Noah en Amir - dateert zo van 2013. 

Dan en daar ontstond bij enkele van de pijnders ofte reuzendragers van dienst spontaan de vraag om de frequentie van de 'uitstapjes' van de Mechelse reuzen wat te verhogen.  De Erfgoedcel zag wel wat in dat idee en nu krijgt de uitwerking ervan vorm: op Erfgoeddag, komende zondag 22 april, kan je voor het eerst kennis maken met de Mechelse pijndersgilde-in-wording: ReuzenMechelen.

Lamot Congres- en Erfgoedcentrum is van start gegaan in 2005. Twee verschillende culturen werken nauw samen aan de oevers van de Dijle te Mechelen. Het Congrescentrum bevat het commerciële gedeelte, het Erfgoedcentrum neemt het culturele deel voor zijn rekening.  De publieke Lamotwandeling start op Mechelen Centraal, de benaming voor de openbare ruimte van het Congres- en Erfgoedcentrum. Dit centrum is eigenlijk een unieke combinatie, met netjes in mekaar verweven oude en nieuwe elementen.

  (foto's: Jan Smets)

Amper enkele dagen voordien had ik er nog ouderjaarsavond gevierd...  Maar dan gebeurde het: een meer dan zware storm raasde in die januarimaand van 1990 over het land en legde het pand in de Bergstraat waarin de Xaverianenkring haar stek had in puin.  Dan moet je wel even slikken.  Hiermee viel het doek over deze kring die in 1859 werd opgericht.  De Xaverianenkring had op deze locatie een kapel en een feestzaal die dus ook af en toe verhuurd werd aan een gezelschap zoals het onze dat er toen een feestje bouwde om de overgang van oud naar nieuw te vieren... Niet alleen de gebouwen gingen verloren: ook de omvangrijke kunstcollectie ontsnapte niet aan de ramp.  Alleen één beeld - en dan nog niet het minste - overleefde de catastrofe.  Jarenlang werd het haast vergeten, bestoft en aangetast door houtworm, verstopt tussen wat café-accesoires in een berghok - een restant  van de vernielde lokalen.  Gelukkig was het Frans Verberdt, voorzitter van de kerkfabriek van Sint-Jan die deze eerder toevallige vondst signaleerde aan de'Vrienden van Sint-Rombout'.  Deze zagen dadelijk dat het om een waardevol beeld ging, en de bal ging aan het rollen.  Om schade te beperken diende snel ingegrepen te worden vertelt me Patrick De Greef, voorzitter van de Vrienden....

(foto's: Jan Smets)

Het haast herfstige weer hield de grote massa thuis. Wat jammer is.  Toch kwamen er nog behoorlijk wat geïnteresseerden afgezakt naar de binnenstad om te kijken wat Erfgoeddag anno 2016 in petto had.  En dat was heus héél wat.  Ik heb al het aangebodene kriskras bezocht, en dit resulteerde in deze fotocollage...

(foto's: Jan Smets)

Ze behoren absoluut tot het Mechelse top-patrimonium.  Ze dan dan ook uniek.  Nergens ter wereld kan je zo'n grote verzameling van zulke merkwaardige en kunstzinnige retabels uit de 16de eeuw vinden.  Jaren geleden al kon ik ze bewonderen in de vertrekken van de gasthuiszusters in de Keizerstraat, die dit erfgoed dat vele generaties voor hen met veel liefde en vlijt hadden vervaardigd ,koesterden met hun beste zorgen.  Maar natuurlijk waren ze onderhevig aan de tand des tijds.  Kan ook moeilijk anders...,hoe goed de gasthuisnonnen ook hun best deden om ze zo goed mogelijk te bewaren.  Ik zag de Besloten Hofjes voor het eerst eind van de jaren zeventig in het klooster van 'het oud gasthuis'.  Het grote publiek leerde ze pas écht kennen toen ze verhuisden naar het Schepenhuis.  Nadien waren ze nog een tijdje te zien in de Zalm.  En sinds kort worden deze schitterende reliekkasten grondig gerestaureerd.  En dat is hoognodig om ze ook voor de toekomst veilig te stellen.  Een eenvoudige opdracht is het niet, omdat de Besloten Hofjes zoveel verschillende materialen bevatten waar telkens weer andere deskundigen onderzoek moeten bij doen, om de beste conservatiemethode uit te dokteren...  Maar éénmaal ze weer allemaal onder handen zijn genomen, zullen ze mooier ogen dan ooit.  Mechelen mag trots zijn op dit erfgoed.  Zo'n restauratieproces kost handenvol geld, en daarom wordt ook beroep gedaan op iedereen die hiertoe wil bijdragen.  Alleen zo kan de hele reeks behandeld worden.  10 000 Euro is nog nodig om de nog niet gerestaureerde Hofjes te restaureren.  Met een grootse crowdfunding hoopt men het nodige bedrag binnen de 90 dagen te verzamelen.  Je kan al doneren vanaf 5 Euro...

  (foto's: Jan Smets)

Het is één van de waardevolste en fascinerende erfgoedstukken in het bezit van onze stad.  En...je krijgt niet zo gauw de kans om het te bewonderen.  In 2005 kon het grote publiek het werk nog bekijken op de expo 'Dames met Klasse' in het cultuurjaar 'Stad in vrouwenhanden', waarbij Margareta van York en Margareta van Oostenrijk in het voetlicht werden geplaatst.  Terecht.  Het Koorboek van Mechelens beroemdste tante - Margareta van Oostenrijk, is een topper van formaat, en mocht uiteraard niet ontbreken op een overzichtstentoonstelling over haar.  Al een tweetal eeuwen wordt het veilig bewaard in ons stadsarchief.  Van 19 augustus tot 22 november zal het verhuizen naar de Antwerpse OLV-kathedraal.  Dus: mis de kans niet om bij een bezoek aan de Sinjorenstad deze kerk binnen te lopen!  Enige tijd geleden had ik het voorrecht om het boek van wel héél dichtbij te aanschouwen.  En ik stond versteld van de pracht van dit historische werk.  Verbluffend boeiend en fraai verlucht.  Blader je even voorzichtig met mij mee in dit dit boek dat werd vervaardigd in het begin van de zestiende eeuw...

Een aandachtige medemens stelde me onlangs een vraag waarop ik geen antwoord had. Ik stel ze dus graag aan jullie: wat zouden die ijzeren uitsteeksels daarboven in de lucht kunnen geweest zijn. Ze zijn te zien bovenaan op de achterkant van onze belforttoren dus op de binnenplaats van het stadhuis.

Ik heb ondertussen een ideetje maar ik vind het zelf maar twijfelachtig. Dit is geen rarara dus laat jullie volledig gaan op deze blog.