Woensdag werd in de Mechelse binnenstad, tussen de Zakstraat en de Muntstraat, een nieuw stukje vliet officieel geopend. Het is meteen het achtste stukje vliet, en een derde deel van de oude Melaan, dat opnieuw het daglicht ziet. De Melaan was één van de laatst zichtbare vlietjes in de stad die om hygiënische redenen in 1913 werd gedempt maar was in 2007 de eerste die dankzij het Europese project 'Water Resilient Cities'-project werd opengelegd. 

De rechteroever van Mechelen is in tegenstelling tot de linkeroever bezaait met vlieten. De meeste hebben een natuurlijke oorsprong en hadden een bepalende invloed op het stratenpatroon. Het valt op dat de straten vaak parallel liggen aan een vliet,  waarbij de oorspronkelijk dijken straten werden die ontstonden door het uitdiepen van de vlieten.

Of de Melaan ooit deel uitmaakte van de 13de-eeuwse stadsomwalling is niet meteen duidelijk. Mogelijk is de vliet omwille haar hoefijzervormige ontsluiting wel als buitengracht op de rechterover gebruikt. Maar hiervoor zijn noch archivalisch, noch archeologisch aantoonbare bewijzen gevonden.

In 1994 kreeg de Mechelse Vereniging voor Stadsarcheologie de mogelijkheid om tijdens de afbraak van de gebouwen van Chevalier Marin aan de Varkensstraat een archeologisch onderzoek uit te voeren.Hierbij kon de historische evolutie van de Melaan onderzocht worden, van een 6 meter breede ondiepe loop naar bak- en zandstenen kademuren tot een recente betonnen inkokering. 

Foto Mechelse Vereniging voor Stadsarcheologie

Ook aan de Zakstraat kon in 2018 een deel van de loop van de Melaan archeologisch onderzocht worden. Hierbij werd een deel van een kalkzandstenen kademuur met watergang vrijgelegd, waarbij de oudste fase teruggaat tot aan het einde van de 13de eeuw. Het rapport van dit archeologisch onderzoek kan je via deze link downloaden. 

De oude kademuur kon helaas niet bewaard worden, maar de stenen werden gerecupereerd in aan de kant van de Zakstraat in de nieuwe vlietbedding verwerkt. 

Foto Gazet van Mechelen - https://www.gva.be/cnt/dmf20181109_03929856

   Oud en nieuw samen...

Alle vlieten in Mechelen opnieuw aan de oppervlakte brengen is moeilijk haalbaar, maar elke vliet die we kunnen realiseren is een grote meerwaarde: ze herstellen het historische karakter van onze stad, bufferen regenwater en zorgen voor verkoeling. De laatste jaren zetten we ook in op vergroeining van de vlieten, wat de biodiversiteit in de stad ten goede komt (Patrick Princen, schepen van natuur- en groenontwikkeling)

De nieuwe vliet wordt gevoed met regenwater afkomstig van de Leermarkt en de Muntstraat. Via een pompstation onder de Botermarkt wordt regenwater in de 'nieuwe' Melaan gepompt. Op termijn is het ook de bedoeling om het regenwater van de aangrenzende woonhuizen rechtstreeks in deze vliet te laten lopen. In de vliet zitten twee filters die door middel van bepaalde planten ervoor gaan zorgen dat het water zuiver blijft. 

Net zoals op de Botermarkt krijgt ook deze vliet met nog te plaatsen drijvende en vaste planten een groen karakter. Samen met de blauwgroene klinkers is er ook meteen gekozen voor kleur in de binnenstad. Bijzonder is tenslotte de combinatie van oude gevels (zoals het Hof van Palermo) en moderne nieuwbouw.

Aan de realisatie van de nieuwe vliet werd iets meer dan een jaar gewerkt en vergde een investering van (samen met de aankoop van de gronden) 1.2 miljoen euro. Nog even deze cijfers meegeven: de nieuwe vliet is 120 meter lang en goed voor 600.000 liter regenwater.