Home

Hi-ho, hi-ho, it's home from work we go...

Door gimycko geplaatst op 12 september 2020
met categorie:  
Onlangs kwam ik deze prent tegen…
 
 
Geen idee of het uit een boek kwam of te zien was op eBay maar de oudjes onder ons zullen het kennen als den Aoven Dok, de minder ouderen als dat afgesloten geval aan het Rode Kruisplein en de Jerusalema Kids van vandaag als Hotel Van der Valk.  Het is een foto van de beginnende werkzaamheden, vermoedelijk gemaakt in de Eerste Wereldoorlog.
 
Nu de Mechelse Docklands eindelijk een geweldige vorm beginnen te krijgen met het Van der Valk Zomerterras aan de Keerdok en T'île Malines verder wordt uitgebouwd is het hoog tijd om eens terug te kijken naar de geschiedenis van een voor Mechelen prestigieus project dat werd uitgetekend eind 19e eeuw en zijn beslag kreeg na Wereldoorlog I met nen nieuwe zwemdok, nu allang gekend als “Den Aoven Dok” in het schoen Mechels.  En door de omstandigheden van den oorlog zal er een boost geweest zijn qua financiering om hiermee zoveel mogelijk Mechelaars in Mechelen te houden.
 
Hoe zouden de werkzaamheden en de omstandigheden geweest zijn in die tijd ?  Uw fantasieën zijn evengoed als de mijne.  Bekijk het aantal Mechelaars in Mechelen in 1914 : 70.000.  De helft zijn vrouwen die toen meestal thuis bleven voor het gezin.  Rest : 35.000.  Geen idee hoeveel mannen er toen tussen 15 en 65 waren, maar laten we aannemen 50% van de werkende bevolking, dus 17.500.  En met nog een pak mensen die nodig waren in de vele Mechelse meubel-en stoelfabrieken, Le Soleil, het Arsenaal, den droogdok in Muizen, Rateau, het bommenkot, ambtenaren (politie, leraren, …), in de winkels en op de Mechelse velden blijven er nog een goei 8.000 over.  Vermoedelijk zaten daar niet enkel algemene handarbeiders tussen maar ook nog geschoolde werklui met hun eigen expertise en managers, die toen nog “ ploegbazen” werden genoemd.  Sommigen waren misschien al jaren werkloos en anderen die hun job vermoedelijk waren kwijtgeraakt omdat hun vorige werkplaats was platgebombardeerd. 
 
 
Dus worden er zoveel mogelijk mensen aan het werk gezet om dat project, dat al enkele jaren in de startblokken stond, te activeren.  Je houdt je mensen hier en eens het af is, kan Mechelen er overal mee uitpakken.  Dus hoe zouden die werkdagen er toen uitgezien hebben.  Fantaseert U mee...
 
- Tussen half 12 en half 2 eet iedereen ( of was het tussen 12 en 1 ? ) 
- Om 10 uur halfschaf met pontekoek en kaffe en om 4 uur in den achternoen vaneir halfschaf met een pint bruin bier van de nabijgelegen brouwerij en ne bo mè ne weust 
- Rookpauzes met goedkope sigaretten zonder filter of roltabak en voor zij die niet (mogen) roken pruimtabak 
- Elke zondag en feestdag thuis, slenteren vanaf de zevenurenmis naar het werk en vrij op den dag van sinterklaas, op den dag van de patroonheilige van de metsers, op den dag van de maneblussers, op de verjaardag van Opsinjoorke en tijdens Mechelen kermis 
- Met je handen in je broekzakken wachten op den boot met steentjes, tegels, dakpannen of vensters 
- Elke steen en ruit keuren en nakijken en bij elk minste mankement terugsturen naar de fabrikant 
- Licht werk voor zij wiens werkklompen zijn gebarsten en die wachten op een nieuw paar 
- Geen sjaals met clubkleuren op het werk maar de vorige matchen van de KV en de Racing worden wel uitvoerig becommentarieerd en elke maandag wordt de club van het stad gekozen 
- Als den burgemeester of kardinaal Mercier de werkzaamheden bezoekt wordt er een pauze ingelast en lekker gekeuveld in het plat Mechels zodat den Duitse opzichter er niks van verstaat 
- Zoals vroeger in den ABL moest ne pianist of nen operazanger maar stenen kuisen of de werkvloer proper vegen 
- Op het einde van den oorlog (en de werkzaamheden) : Eerst een warm bad of ne verkwikkende douche met carbolic soap alvorens naar moeder de vrouw te gaan.
 
De pree zal gene vette geweest zijn, maar alles is beter dan naar het Oosten te worden gestuurd.
 
( Karel Dessain )
 
Nu zult ge zeggen : Gimycko is dik aan het lullen en deze verhalen zijn uit zijn duim gezogen.  Dat klopt helemaal : dit verslag is totaal fictief en steunt op geen enkele bron.  Maar ik zie het wel zo voor mij : al die geschoolde en ongeschoolde werkloze Mechelse werkkrachten - met hoed of werkmanspet - met samen één doel : den boel rekken.  Louis Neefs heeft er ooit een liedje over gemaakt.  En misschien werd er wel gewerkt in een tweeploegensysteem ( 5 weekdagen in vroege en late shift ), een drieploegensysteem ( 5 weekdagen in vroege, late en nachtshift) of misschien een vierploegensysteem ( 7 dagen vroege shift - 3 dagen thuis - 7 dagen late shift - 3 dagen thuis - 7 dagen nachtshift - 3 dagen thuis ), alhoewel dat laatste weinig waarschijnlijk was want op zondag ging elke goede katholiek ter kerke en naar het lof.  Maar hoe meer volk aan de slag, hoe beter.
 
Om dit artikel toch een beetje te staven een verhaaltje dat ik van ons moeder uit Heist op den berg altijd hebben horen vertellen over haar toenmalige buurman en dat deze kokend water over zijn been had laten gieten door zijn eigenste vrouw om te ontsnappen aan de verplichte tewerkstelling in Duitsland in de laatste weken en maanden van Wereldoorlog II.  Idem dito voor haar wat oudere buurjongens die toen onderdoken in de voor hen overbekende en nabije bossen en velden.
 
In een reportage, enkele jaren geleden op de VRT, werd iets gelijkaardigs behandeld : de Belgische Duitstalige gebieden die tijdens Wereldoorlog II - veelal noodgedwongen - hun jongeren moesten afstaan om te gaan vechten aan het Oostfront en de nabijgelegen Luxemburgse jongeren die niet wilden ingelijfd worden - want Luxemburgers zijn geen Duitsers - en daarom zich massaal gingen verbergen in de bossen en zelfs de grotten die ze op hun duimpje kenden als hun vroegere speelterreinen om te ontsnappen aan inlijving in het Duitse leger of aan verplichte tewerkstelling bij de vijand.
 
Mechelen.be : Geschiedenis van den ouwen dok
 
 
( Foto Gimycko )
 
 
Bedenk dat na Wereldoorlog I en bovengenoemde werkzaamheden de Mechelaars, maar ook alle Belgen en de ganse wereld, in 1918 opnieuw een opdoffer te verduren kregen : de Spaanse Griep.