Vandaag stond er in de Gazet van Mechelen een artikel over de IJzerenleen, geschreven naar aanleiding van de verwoestende bombardementen van 25 augustus en 27 september 1914. Het deed me meteen teruggrijpen naar een schilderij van mijn grootvader met hierop de puinen van de IJzerenleen na de beschietingen. 

Dit schilderij is van de hand van Rik Verheyden (Mechelen, 1875-1954). Hij schilderde als één van de weinige kunstenaars de verwoestingen van de Eerste Wereldoorlog in onze stad. Hij was één van de eerste leden van het Brusselse artistieke genootschap "De Distel" en was lid van de Mechelse Lucasgilde. Verheyden had een enorme voorliefde voor (Mechelse) stadsgezichten, schilderijen met figuren en stillevens. Op het einde van zijn leven was zijn gezichtsvermogen er sterk op achteruit gegaan, zo vertelde Verheyden dat dit kwam 'omdat ik de zon had willen schilderen'. In de collectie van het Museum Hof van Busleyden zijn een zestal werken opgenomen, deze waren nog te zien op een overzichtstentoonstelling.

De vader van mijn grootvader en Rik waren bevriend. Zo komt het dat vele van Riks werken in zijn bezit zijn gekomen, schilderijen die nu door mij gekoesterd worden.

Het schilderij met de puinen van de IJzerenleen heeft altijd op mij indruk gemaakt. Het hing in de hal als je het appartement van mijn grootvader binnenkwam. Hoewel het werk grof geschilderd is, geeft het toch het gevoel weer van machteloosheid na het bombardement en de weergekeerde rust. Eén soldaat houdt wacht aan waar ooit 'huis de Blauw' stond, de resten van de achterliggende vleeshallen zouden nadien ook definitief verdwijnen.

Ondertussen weet ik echter dat Rik dit schilderij niet ter plaatse heeft geschilderd. Zo vond ik een foto die net dezelfde situatie weergeeft, allicht heeft hij zich hierop gebaseerd.

Een ander werk van Rik Verheyden geeft de hoek van de Frederik De Merodestraat en de Sint-Janstraat weer, waar nu het hoekhuis 'de vier winden' staat. Verheyden schilderde dit op 14 januari 1915. Net als op het vorige schilderij staat ook hier een soldaat op wacht.

En onlangs vond ik heel toevallig deze postkaart, met een afbeelding van het schilderij