(foto's: Jan Smets)

Soms bestaat het leven uit toevalligheden.  Verbazend hoe dingen en namen uit het verleden plots kunnen samenvallen...

Het zwart-witfilmpje duurt niet langer dan een paar minuten.  Het werd vrij amateuristisch gedraaid in de jaren dertig van vorige eeuw: een beverig beeld, tikkeltje onscherp...  Maar voor mij heeft dat stukje pellicule beslist veel sentimentele waarde.

Het toont mijn grootoom, de schrijver Staf Weyts met zijn vrouw, mijn tante Louisa Van der Poel... 'Tante Wiske' - mantelpakje en koket hoedje op het hoofd.  Blijmoedig dartelt ze door het beeld - haar zoontjes achterna lopend op de dijk van de Auwegemvaart.  'Nonkel Staf' stapt rustig, gezapig rokend, met naast hem een andere, keurig geklede en gebrilde, man.  Op de achtergrond zie ik twee modernistische huizen die haast vloeken met het ouderwetse sfeertje van de film...

Daar woonde hij: Albert van Hoogenbemt.  Want inderdaad: dit is de man die naast m'n oom loopt.  Na wat zoekwerk ontdekte ik dat.  Ze waren vrienden.  Beiden schrijver - beiden Mechelaars - buren haast: Staf Weyts en Albert van Hoogenbemt.

Staf Weyts schrijft een heel oeuvre bij mekaar en is een populair en gewaardeerd auteur tijdens zijn leven.  Maar de tijd is genadeloos.  Bij velen is hij vergeten.  Bekendheid is vergangelijk.

In de jaren dertig al is Staf Weyts een veelgelezen schrijver, die zijn lezers in de ban weet te houden met zijn sterk verhalend stijl.  Hij waagt zich toen reeds aan psychologische novelles.  En da's een beetje 'nieuw' in de Vlaamse literatuur van die dagen.

Zijn negen jaar oudere vriend kent wat later zijn grote doorbraak.  Met zijn debuutroman 'De stille man' in 1939 is zijn naam voorgoed gemaakt.  Hij wint er zelfs de prestigieuze Driejaarlijkse Staatsprijs voor Proza mee...  Albert van Hoogenbemt schakelt hier nog een versnelling hoger in het psychologische genre.

Het filmpje dat me nu pas onder ogen komt, toont een ontspannen episode uit het leven van beide schrijvers...  Een winterse zondagswandeling langs de Leuvense vaart, omzoomd met hoge bomen...   De oorlog lijkt nog ver weg - al komt hij dichterbij...  Het is een tijdsdocumentje met sentimentele waarde.  Niet minder - niet méér...

(In het lijvige boek uit 1939 'Mechelen de Heerlijke' staan beide Mechelse schrijvers broederlijk naast mekaar.  In dat jaar is ook 'De stille man' van van Hoogenbemt verschenen...)

Twee dagen later...

Telefoon.

Ik heb Willy Bogaerts aan de lijn.  Geboren Mechelaar.  Auteur van een reeks misdaadromans die hij samen met zijn zoon Steven schrijft.

Hij wil het met mij hebben over een boek dat een paar maand later van de drukpers zal rollen en waarbij Albert van Hoogenbemt een belangrijke rol speelt.

Verbazend hoe namen uit het verleden plots en synchroon kunnen samenvallen.

"Of ik Albert van Hoogenbemt ken?"

Het nostalgische twee-minuten-filmpje wordt terug geprojecteerd in m'n herinnering.

Ja, ik ken Albert van Hoogenbemt.  Ik las nooit iets van hem, maar ik wéét dat hij een groot schrijver was die vandaag de dag nog wordt gelezen (én geprezen) door literatuurstudenten.  Zijn werk zou nog verbazend modern zijn.  'De stille man' kende vele herdrukken.  De laatste dateert uit de jaren tachtig bij de bekende uitgeverij Manteau.  Het werd vertaald in het Duits en het Spaans.  Internationaal beschouwd als een referentie op het gebied van de 'Vatersuche' - hoe het kind zichzelf beter wil kennen door het beeld van zijn vader scherper te stellen.  Ik las 'De stille man' nooit, maar ik ken het boek.  Dat wel.  Ik moet er zéker eens werk van maken om het proberen op de kop te tikken en het te lezen. 

Willy Bogaerts blijkt een achterneef te zijn van Albert van Hoogenbemt.  De moeder van de schrijver was de zus van zijn grootvader.

Vele jaren geleden - hij is zo'n jaar of zestien - wordt Willy plots met de schrijver van Hoogenbemt geconfronteerd.  Toevallig.

Ik was altijd al een veel-lezertje en op een dag val ik op het pocketboekje 'De stille man', uitgegeven door Heideland.  Op de blauwe cover staat een man wiens figuur in het water wordt gereflecteerd.  Ik draai het boek om, en op de achterkant zie ik de foto van de auteur.  Met grote verbazing ontdek ik dat deze als twee druppels water lijkt op mijn grootvader Bernard...  Later zou ik geruchten opvangen dat Albert van Hoogenbemt zijn hoofdpersonage portretteerde naar zijn geliefde nonkel Bernard...  Een man die gek was van klassieke muziek.  Tegelijk hoorde ik toen fluisterend de naam Lydia vermelden, een cellospeelster.  Een geheim?  Maar?  ...dat zou dan ook betekenen dat de man die ik kende als ingetogen en zijn stem nooit verheffende opa een wel heel spraakmakende episode meemaakte in zijn leven.  Wat had de familie dan zo lang voor mij verborgen gehouden?  Wat was er waar van de in 'De Stille man' beschreven amoureuze escapades...?

Het verhaal intrigeert mij.

Na een paar telefoontjes besluiten we om mekaar te ontmoeten.  In Mechelen zetten we ons gesprek verder.  Willy en ik...

In 'De stille man' wordt een man van middelbare leeftijd geconfronteerd met onthullingen van zijn overleden vader - een amateur-componist.  De 'vaderzoektocht' is een emotionele rollercoaster - een complexe ontdekkingsreis naar de onvatbare vaderfiguur.  Maar het besef komt pas op het einde: het geheimste van iemands leven ken je nooit...   De vader wordt hopeloos verliefd op de jonge cellospeelster Lydia.  Hij laat voor haar zijn gezin in de steek en ze trekken samen naar Parijs.  In de roman moet de verteller zich van de last van zijn overleden enigmatische vader bevrijden om aan een tweede leven te kunnen beginnen.

Het verhaal heeft Willy nooit losgelaten.

Waarover werd gezwegen in de familie?  Waarom gingen vader en moeder nooit in op zijn vragen?  Wat was waarheid en wat was verzinsel in het boek?

De familie van Hoogenbemt woonde indertijd op de Vismarkt.

Daar hadden Engelbert van Hoogenbemt en zijn vrouw Theresia Bogaerts een viswinkel.  Nu is er nog altijd een vishandel gevestigd: 'Servis'.  Achter de toonbank hangt nog steeds een kunstzinnige tekening op faiënce met zeilboten en in het groot de initialen VH.  Beschermd - want Mechels erfgoed!

Zeven kinderen heeft het echtpaar.  Albert is de jongste.  Hij wordt geboren op 1 maart 1900, bij het begin van de nieuwe eeuw.

Ik ben een zoon van Miel Bogaerts die dan weer een zoon is van Bernard Bogaerts - de broer van Theresia...  Hij zou de lieverlingsoom van Albert geweest zijn...

Dit vertelt Willy met trots.

Als Albert 12 jaar is sterft zijn vader Engelbert en moeder blijft achter met haar zeven kinderen.  Albert loopt school in het Sint-Romboutscollege waar hij Grieks/Latijn volgt.  In 1925 huwt hij met Paulina Antonis die hij had leren kennen op de Vismarkt.  'Wiske' (weer een parallel met Staf Weyts) en de auteur krijgen twee zonen: Antoon die ondertussen overleden is, en Marc...

Albert begint te werken op het ministerie van Justitie en later schakelt hij over naar het ministerie van Onderwijs om daar bureelhoofd van de afdeling Schone Kunsten te worden. (Staf Weyts werd ondertussen inspecteur bij het Ministerie van Volksgezondheid).  Ondertussen maakt hij naam en faam als schrijver.  Nadat in 1939 zijn geroemde debuutroman hoge ogen gooit, zal hij in 1945 één van de medestichters worden van het 'Nieuw Vlaams Tijdschrift'.  Zijn oeuvre wordt betiteld als psychologisch, moraliserend en idealiserend.   In 1946 wordt Albert inspecteur van de Openbare Bibliotheken.  Deze job zou hij uitoefenen tot zijn overlijden op 17 januari 1964.  (zijn vriend, Staf Weyts zou hem 21 jaar overleven...)

Het schijnt dat er soms klassieke huisconcerten werden gegeven bij de familie van Hoogenbemt op de Vismarkt.  In 'De stille man' zou het hoofdpersonage zot verliefd geworden zijn op de Bach spelende flamboyante cellospeelster Lydia.  Zo vertelt het verhaal.  Dit heeft me niet meer losgelaten.  Was de hoofdrolspeler écht mijn grootvader? En dan komt alles in een stroomversnelling.  Ik wou een sequel maken op deze Vlaamse klassieker, geïnspireerd als ik was door deze intrigerende familiegeschiedenis.  Het zou een mix van fictie en non-fictie moeten worden.  Twee jaar zijn Steven en ik er mee bezig geweest.  Alles moest op zijn plaats vallen.  Veel diende opgezocht te worden.  Maar het verhaal is door en door Mechels geworden - als gemaakt uit Mechelse klei...  Met onze roman - 'Stille mannen' - borduren we verder op 'De stille man'.  Een hele eer om als achterneef  in de voetsporen van een Mechels monument te mogen treden.

'Stille mannen' heeft drie delen.

Het verhaal begint in Mechelen waar de auteur op zoek wil gaan naar de waarheid achter die mysterieuze Lydia.  Wie was deze femme fatale die het leven van een familie op z'n kop zette?

Hij gaat mensen bezoeken die haar hebben gekend, maar ieder van hen vertelt zijn eigen waarheid.  Wel verneemt hij dat ze nog leeft en in het voormalige Oost-Duitsland woont.  De schrijver - kleinzoon van deze Bernard die zijn gezin in de steek zou hebben gelaten - gaat haar achterna...  Ondanks zijn eigen problemen - de mysterieuze dood van zijn vrouw, een moeilijke relatie met zijn dochter en een dreigende burn-out - vertrekt hij naar Leipzig, de stad van de muziek, waar hij Lydia hoopt te vinden.  De cellospeelster is uitgegroeid tot een wereldster...  Lydia is een diva, maar is ondertussen oud geworden.  Bijna honderd jaar is ze bij hun ontmoeting.

Deze ontmoeting ontplooit zich in het tweede deel.  Decor van het gebeuren: het beroemde Kaffeehaus 'Zum Arabischen Coffe Baum'.  Al wat artistiek was kwam er over de vloer.  Is dit de Lydia die ooit met een esemble optrad in Mechelen en Bernard in haar amoureuze netten wist te strikken?

Perverse spelletjes, onthutsende ontdekkingen die zijn leven compleet overhoop halen, herinneringen aan de oorlog en de Stasi...  Het passeert allemaal de revue.  Bedreigingen ook.  En Bach weeft een rode draad door het verhaal...

En dan komt in deel drie de kleinzoon weer thuis.  Thuis op de Vismarkt.  Thuis met al deze info...

'Stille mannen' is een roman geworden over liefde die zelden een tweede kans krijgt en ook wel over de helende kracht van de muziek én hoe liefde verborgen en pijnlijk kan zijn - misleidend en desastreus.

Wat gebeurde er écht in het verleden?  De kleinzoon vraagt het aan zijn stervende vader voordat hij naar Leipzig vertrekt.  Maar die blijft de lippen stijf op elkaar houden.  Hij denkt het geheim in Leipzig te hebben gevonden en hoopt het zijn vader te kunnen vertellen bij zijn thuiskomst.  Maar net als in de realiteit gaat hij er weer niet op in...  Ik heb deze Lydia écht ontmoet.  In het boek is ze springlevend. In de realiteit was ze niet meer in staat om een gesprek mee te voeren...  Waarheid en verzinsel mixen zich.  Ook zit er wel een stukje van mezelf in het fictieve hoofdpersonage.

Het boek wordt op zaterdag 7 oktober voorgesteld in het Mechels stadhuis in aanwezigheid van burgemeester Bart Somers en Ann Van Camp, uitgeefster bij WPG Uitgevers.  Minister van Staat en gewezen Premier Mark Eyskens zal het boek op zijn eigen onnavolgbare manier inleiden.

Burgemeester Somers is heel enthousiast over het boek.  Ook hij is verwant met de familie van Hoogenbemt.  De oudste zoon van Engelbert en Theresia was Lodewijk en deze huwde met ene Celina Somers.  Maar Bart Somers liep net als ik ook wat verloren in de stamboom.  Een paar jaar geleden ontmoetten we mekaar toevallig op een receptie waar we een praatje maakten en ik begon over mijn geplande boek.  Het werd een lange babbel...  En het verhaal liet ook hem niet los.  Met de inhoud heeft hij zich nooit ingelaten, maar hij ziet het als een postuum eresaluut aan een Mechels monument.  Hij hoopt dat 'Stille mannen'  de belangstelling voor Albert van Hoogenbemt en onze stad bij een nieuw en ruim lezerspubliek zal doen aanwakkeren.  Dat schrijft hij ook in het voorwoord in ons boek...

Leuk weetje: In het boek is ook een portrettekening van Albert van Hoogenbemt opgenomen die gemaakt werd door Marc Neels - 'Marc Sleen', geestelijke vader van Nero en een huisvriend van de schrijver.

Het boek dragen Willy Bogaerts en zoon Steven op aan de zonen van Albert van Hoogenbemt: Antoon (postuum) en Marc, en aan de kleinkinderen, Diana, Herman, Miel en Stefaan...

De familie van Hoogenbemt is nu al razend benieuwd naar het boek.  Willy Bogaerts heeft hen allemaal gecontacteerd.  Voordien kende hij ze niet allen even goed.  En ze komen maar wat graag afgezakt naar ons stadhuis voor de voorstelling.  Met 35 komen ze uit alle windstreken.  Ook Carl Cleves (artiestennaam voor Carl van Hoogenbemt, die ooit Mechelen verliet en nu een gevierd muzikant is in Australië, Nieuw-Zeeland en zelfs Brazilië en Duitsland, waar hij de cd's van zijn hemelse muziek opneemt) is gefascineerd door deze sequel. Dat liet hij weten.

Het schrijven van dit boek is zwaar geweest.  Het heeft veel langer geduurd dan bij m'n andere boeken.  Dik twee jaar tegen gewoonlijk zes maanden.  Het was vaak emotioneel omdat je moet graven in je eigen familiegeschiedenis.  Er zit dan ook veel van mezelf in.  Maar de respons is nu al groot.  De media zijn erg geïnteresseerd, en dan krijg je veel terug...

Zaterdag wordt het boek dus voorgesteld.  Het is van dan af  ook in elke boekhandel te koop.

Op woensdag 25 oktober - 20 uur - zal er een nocturne zijn in Boekhandel Salvator in de Befferstraat.  De auteurs zullen er met de lezers interactief over 'Stille mannen', maar ook over hun andere werk komen praten.  Inschrijven kan via  info@salvator.be   of 015/20 18 32.  En op zondag 29 oktober - tijdens de Openboekdagen - kan je vanaf 14u30 het boek laten signeren in Boekhandel De Standaard aan de IJzerenleen.  Standaard Boekhandel gaat van die zondag trouwens een 'echte Mechelse dag' maken met heel wat verrassingen voor de Mechelaar.

Dit boek is een buitenbeentje voor het vader-zoon-duo Bogaerts.  Het is een liefdesroman geworden die leest als een spannend boek - waar de auteurs een patent op hebben.

Willy werkte lang in de banksector totdat hij met vervroegd pensioen ging en hij zich eindelijk kon toeleggen op iets wat hij altijd graag had willen doen: schrijven. In 2005 ging hij er mee van start.  En dat doet hij samen met zijn zoon.  Al heel snel wisten ze te scoren met hun misdaadromans waarvan ze er nu al negen uitgaven.  Hierin speelt de Leuvense commissaris Bottu de hoofdrol.

Daarnaast schreven ze ook 'Amalia, Amalia' - een roman die zich afspeelt in Zweden waar het hoofdpersonage na 40 jaar Amalia terugziet die als veertienjarige indertijd zijn hoofd op hol bracht, en 'Mijn koninklijke minnaar'  - een spraakmakend boek over het 'zogenaamde' klimongeval van koning Albert (dat zélfs het paleis wist te beroeren!).  Snel

Snel wisten Willy en Steven zich een plaats in de eerste helft van de top 100 van de best verkopende auteurs van Vlaanderen te verwerven.

We werken volgens een vast patroon.  De grote lijnen tekenen we eerst uit.  Steven noemt dat onze 'wasdraad'.  De eerste versie schrijf ik dan, en dan gaat het manuscript naar Steven die er met de hakbijl op tekeer gaat.  (lacht) Hij noemt me wel eens 'meneer bijvoeglijk naamwoord'.  Maar we weten beiden perfect van A tot Z waar we naartoe willen...

Maar terug naar 'Stille mannen'...

Is het geheim nu ontrafelt?  Of blijft het sitl?

Blijft men hardnekkig zwijgen over het jarenlang op de familie drukkende mysterie?

Zal de zoon bij het terugkeren uit Leipzig nog met zijn vader kunnen praten over het verleden?

Zal hij zich kunnen losmaken uit het verstikkende web dat zijn familie wist te weven?

Blijft de stilte drukken?

Aan de lezer om het te ontdekken.  De spanning stijgt ten top...

We zitten samen op een terras op de Grote Markt in Mechelen.

Willy en ik.

Soms vallen verleden en heden, herinneringen en feiten synchroon samen...

Een oud en wat haperend filmpje...

langs de vaart wandelen twee schrijvers...

Een telefoontje...

We zitten samen en praten over dit alles.

Intrigerend.

Het boek ligt voor mij.

Nog zwijgend en stil.

Ik sla het open en begin te lezen...

Want langer wachten wil ik niet meer.

'Stille mannen' wordt uitgegeven bij WPG uitgevers.  Het telt 286 pagina's en kost 24,99 Euro.  Reacties op het boek graag op:   willy@bogaerts.info  of via de website    www.bogaerts.info