(foto's: Jan Smets)

Als ik in binnen-of buitenland ergens Mechelse kunst ontdek, dan doet dit mijn Maneblussersbloed net wat sneller kloppen.  Soms weet ik wat ik zal te zien krijgenbij het bezoek van één of ander museum of kerk.  Maar af en toe is het een toevalstreffer.

Van Madeira tot Wenen of van Malta tot Rome... Op vele bekende plaatsen in de wereld kan je Mechels kunstambacht vinden.  Niet weinig gaat het om wandtapijten, schilderijen, goudleer, of...houtsnijwerk.  Onze 'Mechelse popjes' waren gegeerd en ik kwam ze dan ook al regelmatig tegen.

Niet zo erg ver van huis - in Namen - kwam ik onlangs in aanraking met drie mooie werkjes die in de 17de eeuw in onze stad werden vervaardigd.  Drie knappe tableautjes in albast.  En ook dit was een Mechelse specialiteit.  Het is iets minder bekend wellicht: maar toch blonk Mechelen hierin uit.  Niet verwonderlijk dus dat het een product was dat je nog buiten de stadgrenzen kan aantreffen.  Ik ontdekte ze in het Diocesaan museum en schatkamer van de Saint-Aubainkathedraal van de Waalse hoofdstad.  Kijk je even mee over mijn schouder?

(Kersttafereel - de herders op bezoek in de stal waar Jezus werd geboren...)

De Saint-Aubainkathedraal is naar mijn aanvoelen niet dé mooiste Naamse kerk, maar wel de meest indrukwekkende en pompeuze.  Maar meer nog dan de kathedraal spraken me de kunstwerken aan in de schatkamer van de kerk.

De dag dat we de kerk bezoeken is de hoofdingang aan de Place du Chaptre gesloten en dienen we langs een zij-ingang de kathedraal en schatkamer binnen te komen: een tikkeltje rommelige omweg trouwens...

Maar het museumpje toont wel unieke stukken: veel religieuze voorwerpen uit de provincies Namen en Luxemburg, goud-en zilversmeedwerk, beeldhouwwerk enzovoort.  Zélfs een Mechelse gotische kast staat er te pronken.

Maar méér nog dan deze overigens fraaie kast gaat mijn aandacht uit naar drie albasten tafereeltjes in een glazen toonkast.  En ja: de afkomst is dus Mechels.  Ze konden professioneler worden tentoon gesteld, maar goed...  Het is een leuke ontdekking.

Het Kersttafereeltje is klassiek en ontroerend tegelijk.

Daarnaast is er ook een (onvolledig) tafereeltje dat de aanbidding van de drie wijzen uit het Oosten in beeld brengt...

Een derde tableau toont het offeren van Isaak door Abraham:

Dus: als je nog eens in Namen mocht komen: vergeet dan geen kort bezoek te brengen aan deze kerk en schatkamer. 

Het is me wat onduidelijk wanneer dit museum open is.  Wij konden het op een zondag vrij bezoeken, maar de website vertelt dat het eigenlijk alleen te bezoeken is op afspraak??

musee.diocesain.namur@skynet.be

reserveren:  +32(0)476/97 23 24

Albasten reliëfs zijn een typisch kwaliteitsproduct van de Mechelse kunstnijverheid.  Tussen 1560 en 1630 was onze stad zelfs één van de belangrijkste Europese centra voor de vervaardiging van dergelijke kunstwerken.  Meestal tonen ze bijbelse voorstellingen.  Ze werden gemaakt door zogenaamde 'cleynstekers': gesneden uit een albasten plaat en dan later op een houten paneeltje geplakt, geplaatst in een houten, meestal verguld raamwerk.  Albast is een zacht materiaal en laat zich vlot bewerken.  Ze zijn een kenmerkend kunstambacht van Mechelen, in renaissancestijl en een beetje Italiaans aandoend.

Als gevolg van het krimpen en zwellen van de houten dragers gebeurde het niet weinig dat het albast nadien barsten veroonde.

De werkjes zijn meestal maar een 12 cm op 10 cm groot.

Op het reliëf zijn steeds een cartouche en initialen aangebracht.  Je kan ze zien onder de schuin opstaande rand onderaan het albastplaatje.  De meeste makers van deze stukken zijn bekend.

Rond 1630 was het hoogtepunt van deze kunstvorm voorbij.  Overal in Europa kan je ze aantreffen.  Vooral in Duitsland en Polen kan je er nog terugvinden.  Maar...dus ook in Namen.

Deze kunstwerken hebben een grote waarde.  Op sommige veilingen halen ze tot 50 000 Euro.

In Mechelen hebben we natuurlijk ook nog wel wat exemplaren van deze albasten.  Momenteel blijven we wat op onze honger zitten, maar laat ons hopen dat ze bij de heropening van stadsmuseum Hof van Busleyden weer boven water komen...

Effe snuisteren in de Mechelse collectie:

Onze trots is niet onterecht...