(foto's: Jan Smets)
Ik kon dit boekje vorige maand op de kop tikken op de rommelmarkt der begijnhoven; een toeristische gids in het frans over Mechelen. De uitgavedatum kan ik niet terugvinden, maar als ik bij het doorbladeren ontdek dat de Keldermansvleugel van ons stadhuis nog niet is opgebouwd, moet ik het boekje ergens dateren bij het begin van vorige eeuw, toen de Wereldbrand nog niet over stad en land raasde. Een paar jaar geleden maakte ik op Mechelenblogt al een artikel over een Duitse reisgids uit dezelfde periode. www.mechelenblogt.be/2013/04/voor-mechelen-volstaan-vier-uur . 'Reicht für vier Stunden' schreef de opsteller toen over een bezoek aan onze stad. Deze franse gids volgend kunnen we best langer in de Dijlestad vertoeven... Ik laat je graag over mijn schouder meelezen...
Het boekje van amper 40 bladzijden en ruimte voor persoonlijke notities, bevat een schat aan informatie over onze stad, en is bovendien 'rijk' geïllustreerd met zwart-wit foto's en kaartjes. De uitgever is Ed.Van Doeselaer, die in de Bruel 73 woonde. Je kon het aanschaffen voor de prijs van 75 centimes.
Op het plannetje worden ook de plaatsen aangegeven waar je een beiaardconcert het best kan beluisteren. In de gids wordt ook uitgebreid ingegaan op stadsbeiaardier Jef Denyn die in die dagen razend populair was, en van ons Mechelen de Wereldhoofdstad van de beiaardmuziek maakte... Ruim aandacht is er voor de maandagavondconcerten.
'Comme les primitifs des Flandres peignaient comme on prie, ainsi Denyn, devant son clavier colossal, seul dans la nuit mystique, bien au dessus de son invisible auditoire, fait chanter ses quarante-cinq cloches, touches du sublime instrument, à l'unisson de son âme émue.'
Bekijk het eenvoudige kaartje toch eens wat nauwkeuriger...
Je merkt aan de zwarte blokjes op de IJzerenleen dat het Vleeshuis er nog staat. Dit werd platgebombardeerd in de Eerste Wereldoorlog... Er stonden nog heel wat bomen op de vesten en ook de Kommiezenhuizen en het slachthuis zijn er nog op te vinden. Merk ook dat een aantal vlietjes nog niet gedempt zijn. De toerist kreeg nog een heel ander beeld van Mechelen dan de hedendaagse...
Er staan ook belangrijke tips in voor de toerist.
Zo kan hij elke dag van 7 uur 's morgens tot 19 uur 's avonds terecht op het 'Bureau principal des Postes' aan het station. Op zon-en feestdagen kan hij dan terecht op het 'Bureau central' op de Botermarkt. Een 'Bureau auxiliaire' is te vinden in de wijk Nekkerspoel... En een 'Bureau du téléphone' kan je eveneens terugvinden aan het station.
Ook leuk:
"Voitures de place: Lieux de stationnement: à la gare et à la Grand'Place. Prix: la course 1fr., l'heure 1.50. Après 9 heures dus soir, 50 c.en plus. Après minuit, la course 3 fr."
Merkwaardige nota: de consul van Portugal, M.De Witte, woont aan de Melaan nr.4. Mocht je die dus nodig hebben...
In de Bruel kan je nog terecht bij de Banque de Malines. (je kan de initialen van deze bank nog steeds in smeedijzer aantreffen in de deur...).
Wil je een hapje eten of wil je overnachten in Mechelen?
Er worden een aantal suggesties gedaan voor hotels-restaurants: Hotel du Chevalier Marin, Hotel de l'Europe, Hotel de la Station, Hotel du Tram, Hotel de Beffer, Hotel du Cheval d'Or, Bavaro-Belge... (hotel du Cheval d'Or herleeft nu nog verder in de Drie Paardekens...)
Een auto-garage tref je aan in Hotel de Beffer in de Befferstraat, maar ook chez M.Spanoqhe, mécanicien constructeur, Neckerspoel 77.
Fotograferende toeristen (erg veel zullen dat er toen nog niet geweest zijn) kunnen terecht bij Leon Louveaux aan de IJzerenleen 33.
Het stadsmuseum kan je bezoeken in de Hallestraat. De ingang is gratis op zon-en feestdagen, en dit tussen 9u en 16u. De andere dagen moet je aanbellen bij de concièrge in de Reuzenstraat, en dan betaal je wel 50c. voor één of twee personen.
De Sint-Romboutstoren kan je beklimmen pendant les fêtes communales tussen juli en oktober. De andere dagen kan je terecht bij de concièrge in de Katelijnestraat!
Het stedelijk archief is te vinden in het Schepenhuis en de nu jubilerende bibliotheek is gelokaliseerd aan de 'Marché aux laines'.
Een bad kan je nemen in de 'Bains St.Pierre' in de Zakstraat tussen 8 u 's morgens en 20 uur.
Dan is er heel wat ruimte voorzien voor de geschiedenis van Mechelen. En daarna maken we een wandeling door de stad.
Zo lees ik dat de Kruidtuin niet permanent geopend is, maar enkel op maandagen en vrijdagen tussen 1 mei en 31 september. De andere dagen kan je er alleen betalend terecht! Inkomprijs 50c. per persoon.
Op de Botermarkt kan je in de zomer altijd een heel belangrijke groentenmarkt bezoeken .
Wil je even winkelen, of een 'tits' (strohoed) kopen? Dan moet je zeker les Grands Magasins Leonhard Tietz binnenlopen in de Bruul!
En daarna kan je even verder een biertje nuttigen...
Voor de Grote Markt is er uiteraard veel aandacht. Ook voor het stadsmuseum. Ik lees zelfs dat het museum 'Un Christ en Croix' van Rubens zou bezitten?
En het Paleis van de Grote Raad is nog steeds blijven steken tot aan de eerste verdieping. Van de huidige aanblik is nog geen sprake.
Toen al kon je terecht in 'l'Amitié'!
En rond het standbeeld van Margareta van Oostenrijk op de Grote Markt ligt nog steeds een in witte stenen cirkel die verwijst naar het torenuurwerk van Sint-Rombout. Deze toren heeft nog maar één beiaard, maar wel vier wijzerplaten:
'Chaque face de la tour porte un cadran de 14 mètres de diamètre. Les cadrans et les accessoires datend de 1708 et furent fait par Jacques Willmre. Les chiffres ont 2 mètres de longueur et l'aiguille à 3 m.65.'
Het Hof van Busleyden was nog géén stadsmuseum maar wel een 'Mont de Piétié'
De Sint-Janskerk bezit een Rubens, maar nog meer aandacht is er voor de Rubens in de OLV-over-de-Dijlekerk.
'C'est une des plus belles toiles du maître." (er staat ook een foto bij)
Souvenirjagers kunnen voor Mechelse kant terecht in het Twaalf-Apostelenstraatje inons Groot-Begijnhof!
Uiteraard staat de gids in bewondering voor de schilderachtige gevelrij van de Haverwerf. Maar er is ook veel waardering voor de helaas door oorlogsgeweld verloren gegane Lepelaar aan de Zoutwerf. De plannen voor wederopbouw zijn nu definitief opgeborgen.
Toch boeiend om allemaal te lezen,niet? Blij dat ik dit tussen andere oude rommel ontdekte...
Schepenen, Grote Raad, een kolveniersgilde en het archief vielen in de loop der tijden op allerlei plaatsen te zoeken. Ik noem hun gemeen gebouw op de IJzerenleen nog geregeld het Archief. Dat was het nog niet zo lang geleden, tot het een museumstuk / stuk museum werd.
De 75ste verjaardag van de Onafhankelijkheid was achter de rug en In den Boer à la Mode was al heropgericht. Is "échevétrée" een misdrukking van enchevêtrée (ingewikkeld verweven)? Het deel van het stadhuis in de Beyaert was nog niet naar de Keldermansvleugel verhuisd. Het werkje moet uit de periode 1905-1914 stammen. Misschien laten de reklames (bestaan of verdwijnen van handelszaken) een iets preciezer datering toe. Bij een niet bekende auteur is het auteursrecht al 70 jaar na publicatie vervallen. Het zou interessant zijn om het hele boekje te scannen en hier te tonen.
Over dat kaartje
Eigenlijk is het alleen de Melaan, Oude en Nieuwe, die nog niet helemaal dicht lag. Enkele verdwenen steegjes staan er ook nog op. De hoek Kroonstraat - Adegemstraat lijkt wel een graspleintje gehad te kunnen hebben, of wat was dat donkerder driehoekje daar?
Gans de zuidelijke kant van de Muntstraat toont natuurlijk nog de Groente[n]hal, niet de latere shopping. Ook elders vallen geen verrassende verdwijningen op: Slachthuis, Olivetengodshuis, Meisjesschool op de Koningin Astridlaan, Baron Michelkazerne, hallen op de Vismarkt. Geen Sint-Annakapel maar wel 'iets' op de hoek van de Hertshoornstraat. Iemand een idee?
En wat stond er op de scherpe hoek van Zwartzustersberg en -vest? Was dat het pesthuis (waar een kapel en kerkhof hadden bijgehoord) van de zwartzusters (die tot rond 1800 aan de overzijde tegen de Heergracht hun klooster gehad hebben)? Tegen dat diepzwarte driehoekje aan kwam in elk geval tot bij de Blokstraat de langgerekte 'morgue' .
Ik vraag me af waar die rue des bateaux zich bevindt. Schipstraat?
't Is de LONGUE RUE DES BATEAUX want ook de COURTE R. DES BATEAUX staat op een plan uit 1898 waarop C. HAMAIDE van 12 RUE DE L' ARSENAL, MALINES het vlakbije LEKKERNY STRAATJE helemaal niet vertaald had gekregen.
Kwam iemand in een ander schrijfsel al een ruelle de friandise tegen?
De L. zal wel voor > Longue staan zeker !
Uiteraard Jos.