(foto's: Jan Smets)

"Hoe zou het met Juffrouw Luciënne zijn?"  vroeg ik me af.  Luciënne Vanderwaeren was in een grijs verleden mijn eerste lerares in de Mechelse academie, waar ze les gaf aan de jongsten.  In 2010 bezocht ik haar in residentie Zonneweelde in Rijmenam, waar ze toen nog maar een halfjaartje verbleef.  Noodgedwongen, omdat haar partner hulpbehoevend werd.   www.mechelenblogt.be/2011/07/zij-leerde-mechelen-tekenen    Ondertussen is er veel veranderd.  Haar echtgenoot stierf al een hele poos geleden na een lang en pijnlijk ziekteproces.  Maar Luciënne nam de draad weer op.  Ik was in Zonneweelde waar ik oud-burgemeester Joris wou ontmoeten.  Daar zag ik haar terug: op haar 88ste is ze nog steeds een gracieuze verschijning. En...ze heeft tijd te kort.  Door haar mederesidenten wordt ze 'de kunstenares' genoemd.  En dat is ze nog altijd.  Ze schildert, tekent en maakt aquarellen, schrijft haiku's en houdt spreekbeurten voor de andere bewoners over onderwerpen die haar boeien, zoals kunst en Mechelen... Luciënne Vanderwaeren lijkt haar tweede jeugd te beleven.  In de hele residentie hangen werken van haar, en de gang waar haar appartement gelegen is, wordt al lachend de 'Avenue des Arts' genoemd...

In haar gezellige en smaakvol ingerichte woonkamer die volgestouwd is met kunst, heeft ze boven haar tafel een 'straffere' lamp laten hangen om beter te kunnen schilderen en tekenen.  Vroeger had ze thuis een atelier, maar daar is nu natuurlijk plaast te kort voor.  Maar ze kan het echt niet laten: het is haar lang leven...

Overal hangen en staan er werken van haar.  En de rest is keurig geklasseerd in grote mappen. 

In de inkomhal van Zonneweelde stelt ze prachtige schilderijen van haar hand ten toon, die een echte blikvanger zijn.  De directie ging welwillend in op haar vraag om te exposeren in eigen huis. 

Onder het tapijt in de woonkamer van haar appartement lagen wel héél bijzondere tekeningen...  Ze dateerden uit 1951, en vele jaren kregen ze het licht niet te zien, wat eigenlijk behoorlijk jammer was...

Een halve eeuw kwamen ze niet meer boven water.  Maar het zijn mijn opgelegde examentekeningen: een mannelijk en een vrouwelijk naakt in houtskool van het schooljaar 1950-1951.  Opdat de beoordeling door de juryleden onpartijdig zou verlopen, mochten geen namen op de tekeningen voorkomen, maar kreeg elke leerling een nummer toegewezen.  Zie je de '2' in de rechterbovenhoeken?  Ik behaalde 18/20 wat grote onderscheiding betekende.  Zie het rode cijfer 18 met een echtheidsstempel op de tekening met het vrouwenfiguur.  de jyry was samengesteld uit academiedirecteurs onder voorzitterschap van de toenmalige rijksinspecteur van het kunstonderwijs, de heer Theo Van Looy.  Ik...heb ze toen eindelijk vanonder het tapijt gehaald en laten inlijsten en heb de vraag gesteld aan de directie of ik ze ergens mocht exposeren in Zonneweelde.  Dat kon.  En zo zijn ze terechtgekomen in het kinesitherapielokaal.   Hier passen ze mooi denk ik.  Aanvankelijk vroeg iemand van de kinesisten zich wel af of het niet 'té bloot' zou zijn, maar de anderen vonden het een schitterend idee... Hun oordeel was dat het 'anatomisch heel juist zat"...

Het was een uitzonderlijk studiejaar, dat jaar 1950-1951 in de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in onze stad.  Onze leraar was Ernest Albert.  Drie van de zes leerlingen van de atelierklas 'tekenen naar levend model' zijn later als leerkracht aangesteld in dezelfde academie: Leo Bosselaers, Jean-Pierre Tuerlinckx die later nog directeur zou worden, en ikzelf.  Op de foto staat ook Karel Vervaeck, de echtgenote van Anne Van der Gooten die hier ook in Zonneweelde woonde tot haar overlijden in 2011...

(vlnr: rechtstaande: Etiënne Van Bael, Jean-Pierre Tuerlinckx, 'Jeanneke' het Antwerps model, Luciënne Vanderwaeren.  Zittend: Leo Bosselaers, Hildegarde Kinne en Karel Vervaeck)

Luciënne die in maart 1927 werd geboren in de Hanswijkenhoek, was in feite maatschappelijk assistente van opleiding.  Maar het bloed kruipt waar het niet gaan kan: ze werd dus lerares aan de academie, lang in de jeugdafdeling en later ook voor 50-plussers,en daarnaast was ze heel haar leven beeldend kunstenares uit passie...

Lang was ze ook medewerkster aan wat toen nog het Mechels Stadspoppentheater werd genoemd.  Ze ontwierp er decors en poppen.

De tweevoudige studierichting - maatschappelijk assistente en beeldend kunstenaar - leidde naar twee verschillende beroepsbezigheden.  In een interview voor een franstalig dagblad omschreef de journalist dit als: 'Assistente sociale de métier et artiste par inclinaison.'

Mechelen is in haar werk heel vaak het thema, want Mechelse is ze haar hele leven in hart en nieren geweest - ook al woont ze nu in Rijmenam.

('t Houten Geveltje in de Hanswijkstraat...)

(reisimpressies van Malta en Frankrijk...)

En zo hangen er nu overal werken van Luciënne in Zonneweelde: in de inkomhal is er steeds een wisselende expositie te zien.  In de feestzaal hangt een stilleven met een mariabeeld, want deze ruimte wordt ook gebruikt voor eucharistievieringen.  En zelfs in het kapsalon tref je kunstwerken van Luciënne haar.

Op de eerste verdiepeing van 'La Noble Rose' is er een permanente tentoonstelling te zien.  Door de bewoners wordt het nu al lachend de 'Avenue des Arts' genoemd, en sommigen vroegen zich al af of deze opwaardering van hun gang niet een verhoging van de huurprijs met zich zou meebrengen...

Luciënne heeft tijd te kort...  Nog steeds is deze 'jonge' 88-jarige actief.  Soms maakt ze zelfs nog portretten in opdracht. 

Ze toont me een indringend en héél expressief (niet gelijkend) portret dat me fascineert.

Het is mijn vriend die ik hier leerde kennen.  De man is heel kunstzinnig en daarin zijn we twee gelijkgestemde zielen.  Maar jammer genoeg kampt hij met beginnende ziekte van Alzheimer.  En dat is niet steeds eenvoudig te vatten voor hem.  Ik maakte dit werk, en schreef deze haiku neer:  "Wat zit er in mijn hoofd?  Een helft te veel en een helft te weinig."

Luciënne is een mooie gevoelige vrouw gebleven.  Zij kijkt naar de wereld met een blik vol poëzie.  Zulke mensen blijven eeuwig jong...

Veel mensen bestaan

maar vergeten te leven

wijl de tijd verglijdt

wie durft verdwalen

wie durft missen en falen

vindt nieuwe wegen

Ik bezit een tuin

maar kan de zon niet dwingen

erop te schijnen

Dwingen kan ze de zon niet, maar deze laatste doet het wel, voor haar, omdat Luciënne in het leven gelooft.