Onlangs kwam ik volgende prent tegen...
Over deze Joanyd is er niet direct veel te vinden op het WWW. Uit het beetje dat ik heb gevonden blijkt het een Franse zanger geweest te zijn die, ten tijde van Wereldoorlog I, in en rond Parijs optrad. Vermoedelijk in café’s, T-dansants en in variété’s.
Blijkbaar was hij niet slecht, want er zijn wel een pak affiches van hem te vinden op verkoopwebsites, maar weinig songteksten. En één van zijn liedjes (of optredens) gaat over "Le Carillonneur de Malines, dédiée très respectueusement à Monseigneur le Cardinal Mercier".
Onderaan de affiche staat dat les paroles van Félix Mortreuil zijn op muziek van Winand Fatzaun. En het zijn die paroles die ik nergens terugvind.
Dus ben ik beginnen googlen op Joanyd, Carillonneur de Malines, Mortreuil, Fatzaun, Paroles, Lyrics, Text, Songtext, enz. Maar tot zover niks.
Een gegevensaffiche duikt wel, maar helpt me niet veel verder.
Blijkbaar moet het een geëngageerde tekst geweest zijn om misschien het Kleine Arme België een hart onder de riem te steken tijdens de Eerste Grote Wereldoorlog, want het geheel werd gewijd (dédier) of opgedragen aan Kardinaal Mercier.
Dus moet ik maar eens de bloggers inschakelen zodat ook zij in het Deepnet en de Bigdata kunnen duiken om les Paroles de Joanyd opnieuw naar de oppervlakte te krijgen.
Paroles, paroles, paroles .....
@ G.L. : Is dat de originele liedjestekst ? Lijkt me wat weinig.
;-)
Koninklijke bibliotheek.
Le carillonneur de Malines [Gedrukte muziek = Musique imprimée] : chanson épisodique de la Grande Guerre / paroles de F. Mortreuil ; musique de W. Fatzaun. - Zangpartij = Partie de chant. - Paris : Au petit Mozart, s.d. - 1 partij ([2] p.) ; 28 cm
Fonds Léo Houziaux
Mus. 23.491 B
@ Peter : Inderdaad een vermelding, maar geen tekst.
Ik dacht dat ik ook al eens had gegoogled op "Fonds Léo Houziaux", maar ook dat was niks.
Misschien bestaat er, naast Deepnet en Bigdata, nog gewoon gedrukte literatuur. Heeft iemand nog een oud liedjesboek en Français, of zoiets ?
Hier vind ik wel een geweldige tekst, en Français, van "Le Carillon de Malines" in un cahier de chants de Marie-Henriette Liénart...
Le Carillon De Malines
...maar dat zoeken we dus niet.
:-)
De affiche in het artikel wordt geregeld beschreven als "militaria". Na effe googlen versta ik daaruit : dingen die verschenen tijdens de oorlog ( naast wapens ).
Misschien een hint in de zoektocht naar de exacte muziektekst van Joanyd.
Hier eenzelfde gegevensaffiche als in het artikel, maar precies iets meer uitgebreid qua gegevens.
Misschien nog een hint in de zoektocht...
Er werden Chanson Cartes Postales uitgegeven met tekst en muzieknoten van Joanyd :
Mais elle est si jolie - Myrella la folie
Gim, het viske wil ni boate. ze zèn precees in retraite.-) En wa zit de Mon ? -)))
Als kardinaal Mercier zijn zegen hierover heeft gegeven vind je er misschien iets van terug in het bisschoppelijk archief.
@ Marcanne : Ik denk niet dat het initiatief uitging van Kardinaal Mercier.
Vermoedelijk zal Joanyd de gazetten van toen ook gelezen hebben en misschien een efforreke hebben willen doen voor al de Belgische vluchtelingen in Frankrijk of Parijs. Als zanger van frivoliteiten, smijt je er dan misschien eens een serieus stuk tussen.
Mortreuil, Félix (18..-1928) forme internationale
Nationalité(s) : France
Sexe : masculin
Responsabilité(s) exercée(s) sur les documents : Auteur
Naissance : 18..Mort : 1928-10-28
Parolier et compositeur. -
Prénoms complets : Félix Étienne Alphonse
Forme(s) rejetée(s) :< Azinus (18..-1928) pseudonyme
Lees op de affiche: "Copyright in the United States of America by DANJOY". Een échte naam om op te zoeken, van de artiest onder anagram 'JOANYD'.
Allez, we zijn niet de eersten om naar 'Joanyd' te zoeken. Misschien wel om nog enkele antwoorden te vinden. Want voor schellak zocht men nog niet bij een me van kindsaf bekend label. Hoewel het van Columbia (1926) en EMI (1931) werd, stond het oude merk op zich ook nog op vinyl tot in 1966.
Wie deze plaat (ongebroken) en een 78-toerenspeler heeft, notere de tekst:
Odeon A 73607
Le carillonneur de Malines (Fatzaun)
L' étoile du bonheur (J. Tramasseur)
Joanyd
Joanyd
1921 Paris
Het chanson van de B-kant was ook al in 1914 met Duperrey de Chantloup als zanger opgenomen bij Odeon, en die tekst vond ik al wel. Nog niet de bij Les éditions B. Danjoy ('Au Petit Mozart', Boulevard des Batignolles 74, Paris XVIIe arrondissement), mogelijk familie van Joanyd, uitgegeven partituur en tekst van Le carillonneur de Malines.
Naar de volledige ware naam van 'Joanyd' gok ik even:
Odeon A 73739
Les bouquets-Foxtrot (Yvon Danjoy)
On a rêvé (Cloërec Maupas)
Joanyd
Joanyd
1922 Paris
Uitgever B. Danjoy vermeldde van het chanson op die A-kant de componist en Joanyd; 'piano seul, piano et chant: 3F50; chant seul: 0F60' [oude Franse frank, 1/100 van de nieuwe die gold vanaf 1960 tot deze 0,15245 euro werd].
Er zijn voldoende teksten en muziek te vinden van Joanyd, maar niks van le carillonneur de Malines.
En wat was le vrai nom de Joanyd ? Want die vind ik ook nergens en is misschien een extra zoekgegeven.
Een anagram, wie gebruikt er vandaag de dag nu nog anagrammen van namen?
Waarom zou Joanyd zingen over de beiaardier van Mechelen, gewijd aan Kardinaal Mercier ? Waarom niet over onze Oude Reus of over onze Mechelse Koekoek ? Frivoliteiten, begrijpt U.
Misschien zag Joanyd (of Danjoy) dingen op het cinema-journaal en was daar vermoedelijk een item over de Mechelse beiaard(ier). En wilde hij daar een geëngageerd stuk over maken.
De frivole liedjes staan met tekst en noten op allerlei kaartjes, doch dit item over de Carillonneur is amper of niet te vinden.
BTW :
de naam Danjoy is te vinden op tinternet en in en rond Parijs (en vermoedelijk ook in heel Frankrijk). Mijn eerste gedacht was dat het een Engelse familienaam betrof.
Hier nog meer gegevens op Worldcat...
Tijdens het begin van vorige eeuw, was Mechelse beiaardmuziek WERELD-beroemd Gym.
Misschien was Joanyd wel volgende beeldjes tegengekomen...
Alfred Ost - De Beiaardier
Albert Geudens - Kabine van de Beiaardier
BTW : Moesten we niet enkel les paroles, maar ook de muzieknoten terugvinden, dan kunnen we die op de steektrommel steken, als ode aan de beiaard en beiaardier.
:-)
Peter moest vooreerst Gimycko tot herlezen van "le vrai nom" aansporen.
Als Peter daarna zegt dat Mechelse beiaardmuziek wereldberoemd was, is dat omdat er slechts één persoon dat nog niet scheen te weten. De anderen hoeven dat niet geïllustreerd te krijgen. Alléén ter zake en to the point, is dat nu zo moeilijk? Ik krijg 't op m'n sijskens dat elk dienstig denk- en opzoekwerk binnen de kortste keren door een hoop quick & dirty rommel bedolven wordt.
Eddy Wally, die andere beroemde zanger van frivole liedjes, heeft ook geen benul van de wereldberoemde beiaard van Mechelen. Laat staan dat hij überhaupt Mechelen zou weten liggen. Maar nu Léonard opstapt, heeft hij er iets over gelezen. En daar wilt hij wel een liedje aan wijden.
Het zal niet in den trant van " Ik zit in een vliegmachiien, om de Mechelse beiaard te zien " zijn, maar een serieuze, eenmalige en moeilijk te vinden tekst, gewijd (en niet opgedragen) aan Léonard.
De vergelijking is misschien een beetje mank, maar er zal toen ook wel een reden geweest zijn voor Joanyd om, als duidelijk veelschrijver, eens een serieuze songtekst te fabriceren over Mechelen, zijn beiaard en zijn beiaardier. Misschien was Kardinaal Mercier, in die dagen, bijvoorbeeld al zwaar ziek.
Daan, jawel die van "Housewife", heeft wel eens op de Mechelse beiaard getokkeld, maar die zie ik nog niet direct een lied schrijven over bijv. Jef Denyn.
Lang geleden dat we hier op Mechelen blogt nog zo een uitgesponnen " auseinander setzung " hadden. Hoed af voor mister Gimycko.
@ G.L. :
Hebt gij misschien nog 78-toerenplaten in uw platenkast liggen ? Die misschien nog van uwen bompa zijn geweest, die zot was van de Franse Chanson.
Die misstaan zeker niet naast uw grote collectie elpees met Duitse schlagers, zeunne !
:-)
Een 'uiteenzetting', G.L., over een "eenmalige" tekst. Die is wel ook als A-kant op 78-toerenplaat uitgebracht en in 1921 moest daartoe een redelijke verkoop gegarandeerd zijn. Over een "al zwaar zieke" Mercier. In 1921, '23 en nog in '25 zat die de 'Mechelse gesprekken' voor. Over "veelschrijver" Joanyd die "een serieuze songtekst" fabriceerde. Die was slechts de zanger (en onder echte naam componist van andere chansons) en Félix Mortreuil schreef de liedjestekst. Niemand op dit blog weet of die frivool, serieus, typisch, atypisch of wat dan ook was, al lijken andere liederen van Mortreuil weinig hoogstaand. Eddy Wally zou Mechelen niet weten liggen. Ik denk dat iemand anders verloren loopt. Daan speelde beiaard. Niet in 1921.
Uiteenzetten betekent een onoverzichtelijke onbegrepen veelheid van verstrengelde gegevens uit mekaar halen, en hun functie en verband aantonen om zo het geheel te laten snappen. Dat is het omgekeerde van allerhande reeds aangetoond foute en wilde speculaties er door weven en er omheen spinnen, en alles doorspekken met wat er niets mee te maken kan gehad hebben. En in 't Duits van 't zelfde.
De taak was trouwens niet uiteenzetten, maar helpen vinden. Pas als we de tekst hebben, kunnen we die ontrafelen en in zijn tijd kaderen.
We weten dat een liedjestekst uit die periode met zelfde bij publicatie en uitvoering betrokken personen en platenfirma, op twee manieren op papier verschenen is: Tussen de notenbalken voor pianomuziek, en (goedkoper) als puur tekst. Waarschijnlijk was ook de gezochte in beide versies gedrukt. We weten van een duurzame 78-toerenplaat waarop het gezochte chanson te beluisteren viel. Veel partituren en teksten uit die periode, staan her en der op het internet; maar we blijven tot nog toe op onze honger voor Le carillonneur de Malines. Uit die revue- en operetteperiode is nogal weinig op YouTube en dergelijke te aanhoren.
Zoals Peter al aangaf, zal men de tekst in de koninklijke bibliotheek fysiek moeten gaan bekijken (als die tenminste tussen de notenbalken staat). Of heeft iemand toegang tot andere niet-gedigitaliseerde archieven, biblio- of [in die zin] discotheken? Dan hebben we het platenlabel met identificatienummer en kenmerkende gegevens, en de platenfirma's die het kort erna erfden. We hebben zowat alle nuttige gegevens over de tekstschrijver en over de uitgever, die familie zal geweest zijn van de toen bekende zanger (die ook wel een componist bleek te zijn). Die uitgever of de zanger zelf nam een copyright voor de USA, al is nog niet gebleken waarop precies.
Bon, ik heb de Koninklijke Bibliotheek van België aangeschreven met de vraag of ze ons kunnen verderhelpen. Dat wordt vingers kruisen.
:-)
Hoe zit da hie ? Komt er nog wa van ?-)))
En hier is de tekst van het liedje.
Ingezonden door Tony Schaerlaeken.
Noa zal Gimycko kontent zoan se. Waa hemme ze da gevonne ? In de vlietekelder toch ni zekers ?
Hoera ! Peter en Tony for President ! Merci, Petrus Meurissius Mechliensis.
Zo'n-goei-hemme-wao-nog-ni-gehad-hoi-hoi.
\o/
;-)
En nu nog aan de Vlaamse versie geraken. Of wie gaat dat vertalen ?
@ G.L. : Gij moogt dat vertalen !
Gewoon de tekst effe copy-pasten en door de Google Translator halen.
:-)
In die versie van Tony ontbreekt de laatste strofe, of juister: de slotversie van het refrein.
Hier die vollediger versie, waarin enkele woorden verschillen (vooral 'canon'‒>'Allemand' , 'étiez'‒>'êtes', 'divin carillon'‒>'mon divin carillon' en 'délivre'‒>'délire') of anders gespeld zijn:
En Belgique, aux jours de malheur,
Quand l'Allemand semait les ruines,
Wolfram était carillonneur
Dans les églises de Malines...
Un matin qu'il carillonnait
Pour une fête pastorale,
Un obus prussien détruisait
Le clocher de la cathédrale
Et Wolfram perdant la raison,
Gémit dans un sanglot profond:
Refrain
Cher carillon, jolies clochettes,
Vous qui charmiez les alentours
C'en est fini des jours de fête!
Vous êtes mortes pour toujours
Cloches d'amour, douce harmonie,
Vous étiez mon adoration
Pour guérir ma pauvre folie
Ah! rendez-moi mon divin carillon!
Ah' rendez-moi mon divin carillon! Mon divin carillon!
En France, il vint se réfugier...
Mais, persistant dans sa folie,
Il ne cessait de répéter:
«Rendez-moi mes cloches chéries!»
Dans son délire, il revoyait
Les victimes des hécatombes
Et son clocher qui s'écroulait
Sous une rafale de bombes...
Dans la nuit même, on l'entendait
Qui tristement, au loin chantait...
A malines, un soir, il rentra
Voulant revoir sa cathédrale...
La nuit entière, il demeura
Devant ses ruines magistrales...
Comme l' aurore se levait,
Il entendit des chants de gloire!
Les clairons alliés annonçaient
La délivrance et la victoire!
Alors, retrouvant la raison,
Wolfram, gaiement, dit sa chanson:
Cher carillon, jolies clochettes,
Vous qui charmiez les alentours
Vous reverrez de grandes fêtes
Et la Belgique d'heureux jours!
La douleur pour vous est finie
Et vous redirez vos chansons,
Dans la Paix et dans l'Harmonie
Honneur à toi mon glorieux carillon
Honneur à toi mon glorieux carillon. Mon glorieux carillon!
Tekst teruggevonden door mevrouw Mariette Liégeois uit Vaux-sous-Chèvremont, als gepubliceerd in 'Vlan - Messager du Condroz' van 24 oktober 2014 op pagina 4 van 'Annonces' rubriek 'La Petite Gazette'.
Het es wel schoen Mon. Noa komde goa da mè af, as den Tony en de Peter eule weike lang emme zot gezoecht .
Wolfram lijkt (of blijkt) een "stijl-naam" geweest te zijn die veelvuldig werd gebruikt of aangehaald om "den kunstenaer" in het algemeen aan te duiden.
In dit geval dus een verwijzing naar Jef Denyn.
Na effe googlen vermoed ik dat de inspiratie werd gehaald of gevonden bij ene Wolfram von Eschenbach.
Correct me if I'm wrong.
Ik had er al minstens zo hard naar gezocht, G.L., dan wat van de anderen hierboven was gebleken. Pas door op een tekstfragment van Tony te kunnen zoeken, kon ik eindelijk nog meer vinden. Dat is het voordeel van bloggen op monografieën: Met velen weten we soms meer dan iemand alleen en we kunnen vlot op mekaar verder bouwen. Nu nog de muzieknoten erbij... maar die zou ik toch niet fatsoenlijk kunnen lezen. :)
Geef mij maar " Horst du die Glocken von Stella Maria ". Veel schoner .
Wagner laat de minnezanger Wolfram (von Eschenbach) [bariton] een triestig lied zingen dat de dood vergelijkt met de schemering die het land bedekt. Al was die opera Tannhäuser voortijdig afgevoerd te Parijs, zal Gimycko juist zitten met Wolfram als stijlnaam maar dan wel voor muzikale kunstenaars.
Mortreuil was blijkbaar niet de eerste met 'cloches d'amour'. Over een werk uit 1903 van de Leuvense componist en pianist Arthur De Greef (1862-1940):
"Ses Cinq Chants d’Amour sont une parmi ses œuvres plus lyriques, en particulier Les Cloches car le poète associe les carillons flamands aux cloches d’amour", te lezen en sopraan & orkest te beluisteren op YouTube.
'Le Carillonneur de Malines' nogal letterlijk vertaald, waar dat niet té slecht is:
De Beiaardier van Mechelen
In België, in de rampspoedige dagen,
Toen den Duits ruïnes zaaide,
Was Wolfram beiaardier
In de kerken van Mechelen...
Op een ochtend toen hij beiaard speelde
Voor een herderlijk feest,
Vernielde een Pruisische obus
De klokkentoren van de kathedraal
En Wolfram wijl hij zijn zinnen verloor,
Kreunde in een diepe snik:
Refrein:
Dierbare beiaard, mooie klokjes,
U die de omgeving charmeerde
Dit is het einde van de feestelijke dagen!
U bent dood voor altijd
Klokken van liefde, zachte harmonie,
U was mijn verering
Om mijn arme uitzinnigheid te genezen
Ach! Geef me terug mijn hemelse beiaard!
Ach! Geef me terug mijn hemelse beiaard! Mijn hemelse beiaard!
In Frankrijk, nam hij toevlucht...
Maar volhardend in zijn waan,
Hield hij niet op te herhalen:
"Geef me terug mijn geliefde klokken!"
In zijn delirium, zag hij
De gevallenen van de massaslachting
En zijn instortende klokkentoren
Onder een snelvuur van granaten...
Zelfs 's nachts, kon men hem horen
Die verdrietig, in de verte zong...
Refrein als hoger.
Naar Mechelen, op een avond, keerde hij terug
Om zijn kathedraal terug te zien...
De hele nacht verbleef hij
Vóór zijn meesterlijke ruïnes...
Bij opkomende dageraad,
Hoorde hij roemrijke gezangen!
De geallieerde klaroenen kondigden aan
De bevrijding en de overwinning!
Dus, de rede terugvindend,
Zingt Wolfram vrolijk zijn lied:
Slotrefrein:
Dierbare beiaard, mooie klokjes,
U die de omgeving charmeerde
U zal opnieuw grote feesten meemaken
En België gelukkige dagen!
De pijn is voor u voorbij
En u zal terug uw liederen zingen,
In vrede en in harmonie
Ere aan jou mijn glorieuze beiaard
Ere aan jou mijn glorieuze beiaard. Mijn glorieuze beiaard!
Het valt me op dat 'Wolfram' de beiaard alleen in die slotfrases tutoyeert.
Een 'fête pastorale' is een herderlijke feestdag of feest maar pastoraal valt als landelijk (buitensteeds) of vredig te zien. Al in oorlog, raakte Duits mortiervuur de stadstoren op dinsdag 25 augustus 1914. De dichtstbije feestdag zal 15 augustus geweest zijn, dus hield ik het maar op 'herderlijk feest'.
P.S. Die Franse tekst verscheen in Vlan op 23 i.p.v. 24 oktober 2014.
Prima vertaling. Meer van dat.
:-)
Doet me denken aan het oorlogsgedicht The Bells of Malines door Henry Van Dyke uit 1914.
Nu de muziekpartituur nog vinden...
De in 1912 geridderde Jef Denyn zou in 1914 de Beiaardschool stichten maar het uitbreken van de oorlog verhinderde de oprichting. Het werd dan 1922, het jaar van het 1ste Internationale Beiaardcongres; het 2de was in 1925 (en het volgende in 1972). Ook in 1925 werd voor het eerst een beiaardconcert op radio uitgezonden. Joanyd had 'Le Carillonneur de Malines' al ingezongen voor een plaat die in 1921 werd uitgebracht.
'Wolfram' vluchtte naar Frankrijk in de Franstalige tekst van de Fransman Félix Mortreuil die voor een Frans publiek gebracht en opgenomen werd.
Jef Denyn vertrok "bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog" met zijn gezin naar Tunbridge Wells en voer vanuit Engeland op 8 oktober 1915 naar het vredige Nederland, waar hij een rondreis maakte. Nu was die oorlog eigenlijk al begonnen voor ook België er mee opgescheept werd, maar op 4 augustus 1914 zaten de Duitsers op Belgisch grondgebied. Dat is drie weken voor de beschieting van de Sint-Romboutstoren. Zouden de Denyns daarop blijven wachten zijn? Tot zover de algemene dichtgeving. ;)
Muziekpartituur?
U vraagt Tony draait.
Wie zingt het in? Iets voor Urbain?
Manmanmanmanmanmanman...
Spiekmedeulle ! ! !
:-D
Voorstel : Spelen met Garageband and ASAP op YouTube of Soundcloud zetten !
Alstubelieft zeg, in Vlaanderen vlaams hé mannekes en anders verhuizen naar Walonie hé.
G.L., Hörst du die Glocken von Stella Maria in Eupen?
Mon, en wat gij daar van denkt zal " uns worst wesen ".
Wahr ist, was sich durch seine praktische konsequenz bewährt.
A + B = C D = Fehler