(foto's: Jan Smets)

Hij klonk op deze Pinkstermaandag als dé vurigste tong en met een stem die het aantal decibels van Salvator, onze zwaarste luidklok, benadert... Maar nog meer overtuigde Patrick De Greef met zijn geargumenteerd pleidooi voor het behoud van de Muizense Sint-Albertuskerk in Muizen waarvan het lot nog erg onzeker is.  De parochie werd door de kerkelijke overheid opgedoekt, en er is nog geen beslissing genomen over de toekomst van de kerk.  De Vrienden van Sint-Rombouts gooien zich in de strijd.  Zij willen het behoud van deze neogotische kerk, om haar waardevol roerend en onroerend patrimonium, en om haar toekomst te verzekeren als ontmoetingscentrum voor deze Mechelse wijk die binnenkort aan uitbreiding toe is...  Voor de laatste keer kon een bezoek gebracht worden aan deze nu leegstaande kerk, en de sympathisanten van deze vereniging, maar ook heel wat buurtmensen gingen graag op de uitnodiging in.  Na Patrick was het de beurt aan stadsgids Paul Delbaere om een heel onderhoudend, met vele anecdotes doorspekt verhaal van parochie en kerk te brengen...

Er valt een mooi blauw-paars licht door de moderne glasramen van de kerk die zijn honderste verjaardag een aantal jaren geleden vierde. 

Maar nu staat ze leeg.  Door dreigend priestertekort en een sterk afgenomen aantal praktizerende gelovigen is de religieuze overheid aan een stevige herstructering van het kerkelijke landschap bezig.  Parochies worden opgedoekt en/of samengevoegd en een aantal kerken dienen de deuren voorgoed te sluiten.  Een heel aantal krijgen een andere bestemming, en dat is iets wat we ook zien in Mechelen.  Zo werd de Minderbroederskerk een hotel en de kapel van Ter Hert en later ook de Sint-Gummaruskerk aan de Kerkhoflei, zullen een andere functie krijgen.

En dan rijst natuurlijk de vraag wat met Sint-Albertus gaat gebeuren, want hierover is nog steeds de knoop niet doorgehakt.  En dat zorgt toch wel wat voor onrust in de buurt, die nu ook zien dat het hiernaast gelegen Kranske - ontmoetingsplaats voor vele verenigingen - te koop werd gezet.  Dreigt écht de sloophamer voor de kerk?

En dat kan hélemaal niet voor vele mensen, waaronder ook de vereniging 'de Vrienden van Sint-Rombouts'...

Patrick De Greef:

Onze vereniging werd zo'n 25 jaar geleden opgericht met het doel om het 'uitzicht' van de kathedraal veilig te stellen.  Het was zo dat in die tijd het patrimonium van de kerk ernstig werd bedreigd door gebrek aan onderhoud.  Vandaag dreigt een zelfde barbarisme.  Door de herverkaveling van het kerkelijke landschap is het lot van veel religieus erfgoed in en rond Mechelen bedreigd.  Onze vereniging wil ook opkomen voor dit erfgoed.  De Sint-Albertusparochie wordt afgeschaft en toegevoegd bij de grote parochie van OLV-over-de-Dijle.  Onze bekommernis voor het lot van de kerk is groot.  Wat gaat er met de kerk gebeuren?  Kiest het Bisdom voor financieel gewin en zal de kerk worden verkocht en gesloopt om er eventueel appartementen neer te poten, of is de stad van plan om het gebouw te kopen en ze te herbestemmen als ontmoetingsruimte voor deze wijk die volop in ontwikkeling is?  Dat zou goed zijn, want deze buurt heeft nood aan een wijkcentrum waar men zich thuis voelt.  Onze voorkeur gaat dus zéker naar het behoud van het gebouw.  Ook de rijke collectie gewaden enzovoort moet integraal bewaard kunnen blijven.  Hierin mag men zelfs geen selectie maken.  Kerkelijke en burgerlijke overheid moeten hun verantwoordelijkheid nemen.  Als Vrienden van Sint-Rombouts willen we wel instaan voor inventarisatie en restauratie van dit roerend erfgoed dat eigendom van de kerk moet blijven.  De stad die een belangrijke speler is in dit verhaal, zou wel moeten zorgen voor een opslagplaats van deze collectie.  Om maar één voorbeeld te geven van het waardevolle van dit erfgoed: hier kan je de restanten zien van het oude altaar dat zwaar leed onder de bombardementen van WOII.  Maar het was wel een altaarontwerp van J.Gerrits en het stond model voor alle andere altaren in dit bisdom...                                                      

Tussen de aanwezigen in de kerk zit ook schepen vanvan financiën, Walter Schroons, die zélf Muizenaar is.

De Sint-Albertuskerk is de enige kerk in Mechelen die nog wacht op een herbestemming.  Als stad zijn we de optie van afbraak niet genegen.  We gaan ons best doen om deze kerk te kunnen herbestemmen als mooie zaal voor het verenigingsleven.  De uitdaging is groot.  We willen zeker nog met alle partijen rond de tafel gaan zitten.

Stadsgids Paul Delbaere is ook één van de drijvende krachten van de Vrienden van Sint-Rombouts.  Afkomstig van de Hanswijkenhoek is hij toch al sinds 1974 parochiaan van de Sint-Albertuskerk.  Hij deed flink wat opzoekingswerk over de geschiedenis van parochie en kerk, en vertelde hierover voor alle aanwezigen...

Rond 1900 was er hier een serieuze bevolkinstoename, en de nood voor de bouw van een kerk steeg.  De beslissing werd genomen door Kardinaal Goossens in 1906, maar hij stierf nog dat jaar, en werd opgevolgd door Kardinaal Mercier die er geen gras wou laten over groeien...

Het was allemaal niet zo verwonderlijk.  Door het arsenaal waren er heel wat arbeiders in de buurt komen wonen, en de Kerk was bang dat die zouden vallen voor het socialisme, en wilden door het bouwen van een kerk zieltjes winnen.  Mercier wou er snel komaf me maken, maar op subsidies van de overheid diende lang gewacht omdat de nieuwe parochie zowel op Brabants (Muizen) als op Antwerps (Mechelen) grondgebied lag...

Maar dan wil de Muizense familie de Meester de Betzenbroeck grond schenken om er de kerk op te bouwen.  Baron Raymond de Meester de Betzenbroeck was zowel schepen in Mechelen als senator.   Mooi.  De kerk zou toegewijd worden aan Sint-Albertus (niet toevallig ook de naam van de toenmalige koning...): een als martelaar gestorven heilige.  (De legendarische pastoor Mollekens - de laatste échte pastoor van de parochie - had het minder begrepen op deze heilige, en had het meer voor Albertus de Grote.  Maar dit terzijde).

De parochiegrenzen werden getekend, en de parochie strekte zich uit tussen bareel en vaart en spoorweg.  Oorspronkelijk zou de parochie tot aan Planckendael lopen, maar de baronnekes wilden zich niet graag associëren met al dat werkmansvolk van de nieuwe parochie, en bleven liever bij Sint-Lambertus..  Tussen Mechelen en Muizen is er 'verschil', maar ook in  Muizen is er een verschil: 'die van voor en die van over den berg'.  Zélfs in de eigen parochie voelt met een een 'verschil': je hebt de Mechelaar tussen beek en bareel, en de anderen,de dorpelingen, de Muizenaars...

In maart 1908 moet de bouw van de kerk starten.  Dan sterft wat later de Meester de Betzenbroeck, en de mondelinge beloftes aan kardinaal Mercier gedaan, dreigen te sneuvelen.  Maar het gezag van Mercier is groot, en de kardinaal gaat met alle erfgenamen uit de twee huwelijken van de senator praten om te kunnen doorzetten.  Dat lukt.  De kerk wordt op 29 maart 1909 ingewijd en het eerste doopsel wordt in de kerk toegediend op 4 april van datzelfde jaar.  De kerk werd gebouwd door architect Meyns, die ook al de kerk van de Elzestraat en Sint-Jozef Battel tekende. 

Het werd een eenvoudige neogotische kerk die oorspronkelijk volgens het idee nog dubbel zo groot zou moeten worden in de loop der tijd.  Maar dit is er nooit van gekomen.  Het kreeg een kleine toren met spits (die nog niet zo heel erg lang geleden op last van pastoor-administrator, Jan Anthonis van Sint-Lambertus, werd ingekort uit veiligheidsoverwegingen).  De kerk leed onder de bombardementen in de tweede Wereldoorlog.  Door een bombardement gingen alle oorspronkelijke ramen stuk en deze werden lang door wit glas vervangen.  Pas in 1974 werden nieuwe, moderne glasramen geplaatst...

De parochie ging van start met de nieuwe kerk...

In die beginperiode is er  een zowel merkwaardig als luguber voorval...  Een zekere Muske Portaal (what's in a name) hangt zich op in het kerkportaal.  Op zijn borst had hij een brief bevestigd waarop stond: "deze kerk ontneemt mij mijn brood, zijn veroorzaakt mijn doord..."  De man was even voordien door de familie Van Betzenbroeck ontslagen...

De eerste pastoor van de parochie was Ghysels die van Hanswijk kwam.  Hij was er enorm populair, en dat werd hij ook in Sint-Albertus.  Hij kon over de standen heen kijken en kon goed overweg met het gewone arbeidersvolk.  Het was zelfs zo dat hij hoogstpersoonlijk de werkmannen in het Arsenaal ging verwittigen als ze vader geworden waren.  Dat had men nog nooit gezien!  Bovendien dronk de stichter-pastoor graag een pint mee, en sommige vrouwen zeiden zelfs dat hij te knap was om pastoor te zijn.  Het verenigingsleven groeide en de toneelvereniging Ic Dien onstond in 1922.  Maar in 1929 stierf de man plots.  Hij was op dat moment géén vijftig jaar oud.  Hij kreeg een gedenkplaat in de kerk en een monument op de begraafplaats van Muizen.

Na de populaire pastoor Gheysels, kwam pastoor Loos  in 1929 naar Muizen.  Het was een héél andere man.  Loos was eerder intellectualistisch en erg Vlaamsgezind.  De priester die vroeger legeralmoezenier was, was nochtans niet vies van Belgische eretekens...  Loos had een totaal ander karakter dan zijn voorganger - wass gedreven, gedegen, godvruchtig en streng.  Ook was hij een echte regelneef.  Hij krikte het cultureel peil van de parochie op, maar op café zag je hem nooit.  Bovendien was hij net zoals zijn meid Catho enorm zuinig.  De oudere Muizenaars vertellen nog dat hij een tweeloop had en een kwaaie hond, 'Schrobber' genaamd...

Pastoor was net als God alomtegenwoordig.  Maar bij het begin van de tweede Wereldoorlog werd hij nogal plots overgeplaatst naar Hingene.  Als hij daar veel later stierf, zag je op de kist van de dubieuze flamingante pastoor...een Belgische driekleur...

Dan was het de beurt aan pastoor Bruynendonckx.  Of:stille waters hebben diepe gronden.  Hij zou wat ziekelijk geweest zijn, maar plante als 'pastoor van den bloeiende wijngaard' druiven aan in zijn tuin, en zijn wijnkelder was goed gevuld.  Hij was niet zo'n intellectueel als Loos, maar stil en deugdzaam, stipt en punctueel.  Ook was hij erg gul.  Na het bombardement in de oorlog werd het Kranske tijdelijk noodkerk en tot nijd van de parochie Sint-lambertus kreeg de pastoor de kans om als eerste in de streek zijn kerk weer op te bouwen.  De kerk kreeg zelfs een nieuw neogotisch gewelf.  Bruyendonckx blijft men hier lang als de 'heropbouwer' van de kerk herinneren.  Maar ook als een humoristisch man.  Zo is er een anecdote die vertelt dat hij vaak aan zijn hond vroeg: "Wat doet ge als de pastoor té lang preekt?"  Zijn hond geeuwde dan...  Stiekem streek hij soms inkt aan de kelk, goed wetend dat misdienaars al eens dierven nippen van de wijn...  In 1948 wordt hij overgeplaatst naar Hemiksem.

En dan verschijnt de haast legendarische pastoor Mollekens ten tonele.  Mollekens werd in oorlogsjaar 1914 geboren in een niet onbemiddeld gezin in Hoogstraten.  Na zijn priesterwijding was hij econoom en leraar aardrijkskunde geworden in het Sint-Romboutscollege.

Graag was hij alsmissionaris naar China getrokken, maar zijn gezondheid liet dat niet toe.  Mollekens was net als Ghysels enorm populair bij zijn parochianen.  De wat corpulente pastoor was volks en gemeenzaam en hielp iedereen die in nood verkeerde.  Het verhaal gaat dat hij nog voordat er hulpdiensten ter plaatse kwamen, Mollekens al ter plaatse was - voor de sirenes nog maar loeiden.

Mollekens wou zich eerst als mens en dan pas als priester aanvaard weten.  Bovendien had hij veel respect voor andere levensbeschouwingen.  Hij zette zich dynamisch in in alle verenigingen in de parochie. 

Er gaan vele anecdotes rond van de volkse Mollekens.  De gulle pastoor schonk de laatste renner van de Muizense kermiskoers telkens uit eigen zak 100 frank. 

Er zijn parochianen die stellig beweren dat Mollekens ieder jaar als penitant - incognito - deelnam aan de Boeteprocessie van Veurne....

Maar hij was ook goedgelovig en soms licht bemoeiziek, en hij hield van traditie.  Toch zal hij na het Concilie de kerk zien veranderen.

In 1984 vierde de parochie haar 75-jarig bestaan en drie jaar later was er weer feest: het gouden jubileum van pastoor Mollekens.  Als cadeau kreeg hij van zijn parochianen een reis naar het Heilig Land en ging op stap met een hoop paternosters van zijn 'beminde schapen', om ze daar - zoals hij het plastisch kon uitdrukken - roerde in het 'gat van het kruis'.

Als je bij Mollekens op bezoek kwam, kreeg je een jeneverke of een contreaux. Als je nog maar even genipt had van het glas, schonk de gulle pastoor bij, zodat hij niet zeldzaam was dat men wat waggelend en onzeker op de benen, de pastorie verliet....

In 1989 ging Molelkens op rust, maar bleef wel in zijn geliefde parochie wonen.  Het was Jan Anthonis van Sint-Lambertus die nu pastoor-administrator werd.  (en dat gaf toch wel wat spanningen...).  In 1991 verliet Mollekens de parochie en hij stierf een jaar later.  Hij wou zich eenvoudig laten begraven tussen de andere parochianen in, maar toch besloot men de vergunning voor zijn graf te verlengen....

Anthonis bleef negen jaar pastoor in Sint-Albertus en werd nadien opgevolgd door de pastoor van Hanswijk, Alfons Selleslagh, die hier de vieringen bleef verzorgen.  De allerlaatste niet-inwonende priester die voor de erediensten zorgde, is Gaston Van Malderen die op 1 januari 2014 zijn laatste mis opdroeg in de kerk van Sint-Albertus...

Het verhaal van Sint-Albertus lijkt uitgeschreven...  Aan alles komt een einde...

Wat gaat er gebeuren met deze kerk van deze doodeenvoudige maar levendige wijkparochie?

Wat gaat er gebeuren met de enorme collectie kazuivels, gewaden en andere religieuze voorwerpen?  Krijgen ze een plaats in een depot?  Kan alles integraal bewaard blijven zoals verhoopt?  Want het is natuurlijk zo dat als de band van het voorwerp met de plaats van herkomst wordt losgemaakt de waarde ervan verdwijnt...  Het stockeren in zijn totaliteit is dus gewenst.

Inventarisatie, bewaring, subsidiëring voor dit alles...  Er is werk aan de winkel.

De kogel is nog niet door de kerk, maar waakzaam blijft men de zaak opvolgen.  Zéker de Vrienden van Sint-Rombouts doen dit...  En gelijk hebben ze!