(foto's: Jan Smets)
Of hij doelde op het ontbreken van spits of leuzze, of dat de uitspraak eerder symbolisch moet opgevat worden laat ik in het midden. Feit is dat de woorden die Paus Johannes Paulus II in 1985 uitsprak in onze stad in het collectieve geheugen van de Maneblusser staan gegrift. "Uw toren is niet af". Deze legendarische woorden zijn nu opgepikt als titel voor een proefexpo in de ondergrondse ruimte van Busleyden. In 2018 zal het volledig vernieuwde stadsmuseum zijn deuren openen. Mechelen kijkt er naar uit. Er is al veelvuldig en grondig nagedacht hoe dit nieuwe museum er moet uitzien. Met tal van Mechelaars is er al een flink traject afgelegd. en werd al duchtig gebrainstormd. Want een stadsmuseum anno 2018 mag niet langer een muffe verzameling van erfstukken zijn, die te pronk worden gezet zonder meer. Het moet méér zijn. Het boeiende verhaal van de stad moet er te lezen zijn; het moet aanzetten tot nadenken, tot dialogeren... Met een creatieve 'uittest-expo' die op 2 december van start gaat, en zal lopen tot en met 2 maart, wordt al een tipje van de sluier gelicht hoe het mogelijke nieuwe Busleyden er zou kunnen uitzien. Met één ticketje van 8 euro kan je gedurende de hele periode wanneer je maar wil binnenstappen, want er zal telkens wat anders te zien zijn op deze tentoonstelling-in-beweging. En dat is razend boeiend. Gisteren kon ik al een kijkje nemen in de ruimte. En het moet gezegd: het oogt allemaal fraai, modern en uitnodigend. Maar niet alleen de creatieve uitwerking is erg geslaagd: de inhoud is dat zéker.
Dit wordt duidelijk een museum van, voor en door de Mechelaars! Elke Mechelaar kan participeren in opbouw en inhoud. In die zin zal het ook een leerzame en evaluerende stap zijn in de realisatie van het uiteindelijke museum. De betrokkenheid van élke Mechelaar mag tastbaar zijn. Ze is het ook.
De proefexpo 'Uw toren is niet af' werd ook niet samengesteld door één curator, maar door een collectief van curatoren. En dit alles is ook het resultaat van wat zovele beleidsmakers, vertegenwoordigers en vrijwilligers uit Mechelse verenigingen of het culturele middenveld hebben bedacht.
De tentoonstelling zal gedurende de ganse tijd evolueren en er telkens nét iets anders uitzien. We zullen als Mechelaar ook uitgedaagd worden om na te denken hoe het toekomstige stadsmuseum er zal uitzien.
'Uw toren is niet af' is een onderdeel van een groot onderzoeksproject waarbij een aantal vragen worden gesteld: "Wat is de relatie tussen een stad en haar museum? ; "Hoe integreren stadsmusea zich in het bredere erfgoedveld?", en "hoe kunnen we het publiek beter betrekken?"
Vijf iconische voorwerpen staan voor de thema's waarrond de expo is opgebouwd.
Een Besloten Hofje - één van de de nu in restauratie zijnde topstukken die vele eeuwen in bezit waren van de Mechelse gasthuisnonnen, staat voor religie in deze stad.
Vader Reus, onderdeel van de befaamde Mechelse Ommegang, wil symbool staan voor diversiteit als versterkend gegeven. Deze reus daagt de bezoeker uit om even na te denken over zijn of haar plaats in de stad en identiteit...
Ook het 18de eeuwse schandpaard wil verder borduren op het thema van diversiteit. Dit vroegere strafwerktuig stelt ons vragen over opleggen van sociale normen, uniformiseren, enzovoort..
Het sterk verhalende schilderij van Willem Geets, 'Poppenspel aan het Hof van Margareta van Oostenrijk'. werpt een licht op de historische figuur van de landvoogdes. Maar ook wil het met met ons in dialoog gaan over hoe wij omgaan met onze stadsgeschiedenis.
Tenslotte is er ook nog het 'kanon van Mester Merten'. Dit fraaie erfstuk vestigt onze aandacht op ambachtelijkheid. Natuurlijk kon men ook gekozen hebben voor onze meubelnijverheid dan voor dit minder voor de hand liggende voorwerp. Toch was dit kanon een voorbeeld van de belangrijke wapenindustrie in onze stad gedurende de 17de eeuw...
Deze vijf icoonobjecten die worden aangevuld met andere collectiestukken uit de rijke verzameling van Busleyden, kunnen de bezoekers inspireren om na te denken over wat deze vier thema's vandaag voor hen betekenen. We kunnen ons de vraag stellen hoe onze persoonlijke ijkpunten passen in dit verhaal. Hoe laten hedendaagse objecten en/of verhalen zich in dit verhaal puzzelen? Een hele uitdaging...
(kant, Mechelse popjes, albast, goudleer... Het komt natuurlijk allemaal aan bod. Maar niet op 'tradionele' wijze...)
De bezoeker krijgt het laatste woord. Dit museum moet een museum zijn voor alle Mechelaars, die er zich thuis moeten kunnen voelen. Ze mogen zélfs hun sporen nalaten en 'meebouwen' aan de expo door nieuwe voorwerpen binnen te brengen.
En gedurende de ganse tijd dat de expo loopt, valt er nog méér te beleven. Zo wil men letterlijk ook uitbreken uit de museumruimte met een themawandeling door de stad. Zo zal er bijvoorbeeld een demonstratie kantklossen worden gegeven..., of zal Paul Contryn van De Maan een lezing houden... Workshops, voorstellingen... : je kan je aan alles verwachten. Zelfs ik heb de eer gekregen om te participeren. Op 9 december zit ik op de praatstoel om te vertellen over Mechelenblogt en de bekende of minder bekende Mechelaars die ik de voorbije jaren heb geportretteerd op ons blog. Al die dingen moeten zorgen voor dynamiek in deze continu evoluerende expo.
"Onze toren is niet af." We wéten het wel Heilige Vader. Willen we dat dan wel? Ons museum is ook niet 'af'. Willen we dat wel? We bouwen samen verder aan ons stadsmuseum. En dat proces is beslist uniek in Vlaanderen. Laat het groeien. Laat ons het samen maken. Het wordt een boeiende ontdekkingsreis zoals ook het bezoek aan deze expo moet zijn. Als bezoeker volgen we géén uitgetekend parcours. We kunnen op de tentoonstelling zélf ons gaan en staan bepalen. We kunnen er flaneren, snuisteren, ontdekken... Nét zoals op een markt. We volgen ons eigen traject, en stellen zélf onze catalogus samen. Alleen de icoonobjecten kunnen een leiddraad vormen, of de tijdlijn die de hele zaal omvat...
Een 'markt'? Geen gek uitgangsidee. Met de verhalen die de bezoekers zelf zullen schrijven, gaan de curatoren ontdekken wat mensen zélf belangrijk(er) of boeiend(er) vinden. Het wordt voor hen dan ook een slimme try-out en een mooi 'marktonderzoek'. De resultaten gaan zeker nuttig zijn in de uitwerking van het stadsmuseum.
Als eerste heb ik gisteren de kans gekregen om 'een spoor' achter te laten. Ik ging daar natuurlijk dankbaar op in... Wanneer laat jij je spoor achter? Ik ben razend benieuwd!
'Uw toren is niet af' nodigt ons, bezoekers, uit om mee te bouwen aan hét ideale stadsmuseum. Het is een uitnodiging. Ga je in op het aanbod?
expo loopt van 2 december tot en met 8 maart 2015.
Toegang via tuin in de Sint-Jansstraat of via poort in de Merodestraat.
Alle dagen open (behalve op woensdag) tussen 10 uur en 17 uur.
Op vrijdag gaat de expo pas open om 13 uur, maar kan je er wel terecht tot 21 uur.
Tickets kosten 8 euro. Met kortingstarief betaal je 5 euro. Bezitters van een UITpas tellen slechts 2 euro neer. Met dit ticket kan je gedurende de hele tijd terecht op de tentoonstelling.
Je kan de tickets kopen aan de museumkassa of bestellen via UIT in Mechelen
070.222.800
Mooie samenvatting Jan. En... volgens mij doelde de Heilige Vader effectief op de ontbrekende leuzze ;-)