(foto's: Jan Smets)

Het zonlicht - enkel getemperd door de gordijnen - valt uitbundig en ongegeneerd de woonkamer binnen.  Een meterslange boekenkast, kunst in elk hoekje - schilderijen van Beniti Cornelis en anderen aan de muren - en ook nog grafisch werk van hemzelf dat nog geen plaatsje kreeg... Barokmuziek vult de ruimte - en dan hij: in een hagelwitte schommelstoel, in tegenlicht.  Het herenhuis aan de Keldermansvest dat hij en zijn vrouw Rita nog maar een jaar, of nét iets langer betrekken, kijkt uit op Sint-Romboutstoren.  Maar nog meer manifest in 't oog  springend is het Museum Kazerne Dossin.   Het huis ademt erudiete vreedzaamheid uit.  Hij ook.  Rustig en beheerst praat hij - soms met een wat onderdrukte gniffel - soms citerend - af en toe grijpt hij naar één van de boeken die naast hem liggen. Vergis je niet: er is ook nog de ergernis - 'wat is een mens uiteindelijk zonder' ; zijn rechtvaardigheidsgevoel dat zich niet onderdrukken laat - zijn honger naar cultuur...  Is hij het wat men durft omschrijven als 'tedere anarchist'? 

Ik zit bij hem in de woonkamer.  Bij Bodo.  Bodo Van de Voorde - ooit kroegbaas van de Verloren Zoon en 't Klapgat, stichter van de Dijlefeesten, beeldend kunstenaar én woordkunstenaar - maar voor ales: peetvader van de alternatieve 'Vismarkt-generatie'.  Binnenkort - op 19 maart treedt hij voor de eerste keer op in het Cultuurcentrum - samen met zijn vriend, muzikant Chris Joris - met de voorstelling 'Woord en Brand' waarin hij de huidige maatschappij vlijmscherp op de korrel neemt.  Wellicht is het een laudatio - een afscheid...  Want het gaat niet zo goed met Bodo.  Hij praat er rustig en niet omfloerst over.  Anderhalf jaar hebben de dokters hem nog gegeven.  Zeven maanden zijn opgebruikt.  Bodo heeft er vrede mee, en vindt het alleen erg voor zijn vrouw Rita.  De tijd die hem nog gegund is wil hij nog meemaken wat hij kan - cultuur opsnuiven, lezen, met vrienden praten...

Op deze zonnige februaridag - in een winter die geen bestaansrecht krijgt - sta ik voor de deur van zijn huis - op die mooiste vest van de stad.

Het is goed te verwijlen

in een huis langs de dijle

en misschien nog beter

op de keldermansvest

een straat zonder haat

waar een rode driehoek staat

als symbool tegen fascisme

en verzet tegen racisme

Voor mijn ontmoeting met Bodo, had ik een gesprek met twee mensen die hem heel goed kennen.  Anne Van de Voorde, cultuurfunctionaris in onze stad, en ouwe vriend Etienne Mylemans...

Bodo ligt  naamgenote Anne nauw aan het hart.  Ze durft hem zelfs een leermeester noemen.  Vier jaar geleden leerde ze hem pas écht kennen toen ze bezig was aan de voorbereiding van de tentoonstelling en gelijknamige boek 'Niet van gisteren'.  Tussen de twee ontwikkelde zich een vertrouwensband...  Sjarel Van den Bergh, de partner van Anne, vormde in een grijs verleden met Bodo nog 'de Kadullen'...

Bodo mag je toch wel één van de protagonisten van de progressieve generatie noemen, die zich eind van de jaren zestig rond de Vismarkt verzamelde.  In 1974 neemt hij het café Verloren Zoon over.  Dit café was opgericht in 1969 door Rob Feremans en Theo Dams, maar het is vooral de periode met Bodo als kroegbaas die menig Mechelaar zich herinnert.  Als stamgast van het legendarische café Herten Aas en als zanger van de Kadullen trekt Bodo een alternatief en cultuurminnend publiek aan.  Hun ideologieën zijn links tot anarchistisch, maar niet vast omlijnd.  Het café is een stimulerende plek voor jonge muzikanten.  Er slingert altijd wel ergens een gitaar rond en er wordt geregeld gemusiceerd.  Muzikanten als Jan De Smet; Eric Melaerts, Paul Michiels, Bert De Coninck, Jean Rousseau, Sjarel Van den Bergh en Chris Joris zijn er kind aan huis...

Bodo werd in 1942 in Dendermonde geboren, maar spoelde rond zijn tiende levensjaar met zijn moeder aan in Mechelen.

Ik heb geen sterke jeugdherinneringen.  Ik ben met mijn moeder hier komen wonen.  Mijn vader heb ik gelukkig nooit gekend.  Klinkt dit hard?  Het was een typische idealist, gestorven in Warschau tijdens de oorlog...  Ik had het er moeilijk mee.  Ik heb het nog - zelfs nog meer.  Sindsdien zweer ik elk idealisme af.  Idealisme is de kwalijkste kwaal onder alle kwalen... Elk idealisme leidt tot foute denksystemen.  Elk idealisme - al zijn er die me erger en er zijn er die me iets minder storen. 

Hij zegt het zonder verpinken.  Rustig maar zelfverzekerd.

Etienne Mylemans die een generatiegenoot is, kent Bodo al heel lang...

Bodo, 'den Bodo'...  Weinig mensen in Mechelen zullen zich afvragen over welke Bodo het gaat als je zijn naam laat vallen in een gesprek.  Bij Bodo volstaat de voornaam.  En dat heeft minder te maken met de relatieve zeldzaamheid van zijn naam dan wel met de alomtegenwoordigheid en de veelzijdigheid van de man in tijd en ruimte, en de rol die hij gespeeld heeft in Mechelen, als lid van de muziekgroep de Kadullen en de veel te snel ter ziele gegane absurdistische muziekgroep de Stroumpfs, als cafébaas van respectievelijk de Verloren Zoon, het Stamenee, het Klapgat en het café van het domein van Roosendael in Walem; als presentator en als iniatiefnemer, bezieler en presentator van de Dijlefeesten, én andere feesten.  Een man van het woord en woordspielereien, met een penchant voor bewust maar magnifiek archaïsch taalgebruik à la doctorandus P.; als erudiet muziekkenner met een voorliefde voor Renaissancemuziek, de polyfonie van de oude Vlaamse meesters, de Barok, en natuurlijk de Lieder van Franz Schubert en Hugo Wolf; als liefhebber van het oude en het nieuwe Vlaamse lied, met een grote bewondering voor 'de Wim' - Wannes Van de Velde - misschien niet zijn mentor, maar toch wel zijn grote voorbeeld.  Die liefde voor muziek in als zijn verscheidenheid - als het maar geen 'vettige' muziek was, want ook bij hem 'geen Beatles en geen Stones op zijn mansarde' - manifesteerde hij als cafébaas in de diverse min of meer beruchte panden waar hij actief was, en waar hij zijn klanten trakteerde op vaak ongekende muzikale juweeltjes...

De jonge Bodo groeide op in Mechelen.  Hij versleet zijn broek in vele scholen, tot zijn veertien jaar...  Toen volgde een professionele opleiding tot schilder.  Het werd géén succes.  Op zijn zeventiende vervulde hij zijn legerdienst - 'opleiding tot moordenaar tot nut van de Belgische Staat', zegt hij met een smalende glimlach.  Nadien fabriekswerk en de grafische sector in.  Al was er voor hem weinig creatiefs mee gemoeid.  In die tijd kreeg ook zijn rechtvaardigheidsgevoel vastere vormen bij de man die zich nu geen socialist meer wil noemen.   Hij herschoolde zich, en werd metselaar voor een jaar of twee.  Dan ontdekte hij de horeca.  Het werd zijn 'ding': mensen ontmoeten - het café als de plaats waar veel kan, waar muziek is en discussie...

De Herten Aas aan de Haverwerf was legendarisch.  Het was een labaratorium van ideeën.  Het was een boeiende tijd.  Iedereen kwam er over de vloer.  Te veel om op te noemen: Van Herman De Coninck, Jan De Winter.. zovelen...  Toen ik de kans had om er een paar jaar geleden een gedenksteen te mogen plaatsen, is dit te begrijpen als ode aan die periode; meer nog dan aan de toenmalige cafébaas Frans Croes.

(de generatie van toen...  Bodo met de grote trom - naast hem Etienne Mylemans met het portret van Frans Croes...)

(Sjarel Van den Bergh, Luc Swinnen, Bodo Van de Voorde en Brice Heyndels)

Vanuit een actieve maatschappelijke betrokkenheid en de liefde voor muziek start Bodo samen met Jan De Winter en enkele anderen in 1975 met de Dijlefeesten.  Het is niet louter een muziekfestival.  De organisatoren beschouwen zich ook als promotor van een bepaald links progressief ideeëngoed dat echter niet mocht resulteren in het steunen van enige politieke partij...

Muziek...  Vooral in de vroege ochtenduurtjes met nog slechts enkele trouwe klanten aan deze kant van den toog, met een fles jenever erbij van de patron.  Bodo heeft al die jaren een belangrijke bijdrage geleverd aan de muzikale opvoeding van niet alleen een niet onbelangrijk deel van kroeglopend Mechelen, maar ook van een breder publiek op de Dijlefeesten waarvan hij tenslotte één van de founding fathers was...

Aan zijn cafétoog kon Bodo zich uitleven.  Het was hélemaal iets voor hem.  'Op zakelijk vlak liep het evenwel niet altijd los', vult hij eerlijk aan.  Men hing aan zijn lippen, maar ook hij stak veel op van zijn klanten.  Muziek was een belangrijk facet.  Bodo vertelt dat hij als kind geen noot kon lezen, of nooit leerde een instrument te bespelen. 

Ik heb weinig met popmuziek.  Mijn grote liefde is de Oude Muziek, en al zeker de Barok.  Ik heb het minder met Klassiek.  Haydn kan ik dan weer wel smaken.  De romantiek is ook niet aan mij besteed.  Naar Beethoven zal ik niet snel grijpen.  Wél naar Schubert.  Op mijn vijftien- zestien jaar had ik een baritonstem, en zong ik mee met de bassen bij Vic Nees...  Ik heb er veel aan gehad.  En natuurlijk is er de Jazzmuziek!  Ik ben er door geboeid vanaf mijn twaalfde.

Van eind jaren zventig tot 1996-1997 is Bodo kroegbaas van de bruine babbelkroeg 't Klapgat op de Wollemarkt.  Zijn publiek verhuist met hem, en al snel wordt ook dit café een ontmoetingsplek voor progressieve denkers.  een gesprek met Bodo is immers zelden vrijblijvend, als belezen figuur en geëngageerd Mechelaar zet hij vele stamgasten aan tot nadenken.  't Klapgat krijgt ook snel enige naam omwille van de jazz-concerten die er worden georganiseerd.  De eigenzinnige Johny G, Frank Vaganée en Chris Joris spelen er geregeld...

Wat buiten een kring van intimi minder geweten is, is dat Bodo ook een zeer gedreven beeldend kunstenaar is met een indrukwekkende productie aan prenten in zwart-wit of in kleur uitgevoerd met drukinkten: heel gelaagde complexe tekeningen, niet echt abstract, niet echt figuratief, maar duistere verhaaltjes met veel ruimte voor interpretatie en projectie.  Je vindt hier ook wel verwijzingen naar mensen zoals Max Ernst en andere expressionisten en surrealisten.  Ook in de schilderkunst gaat zijn voorliefde uit naar een brede en zeer uiteenlopende waaier van kunstenaars, van de Eerste Latemse School met Gustave Van de Woestijne, Georges Minne, Albijn Van den Abeele, tot aan de Duitse expressionisten zoals Otto Dix en George Grosz, en alles daartussen en daarbuiten.  Ook voor assemblages à la Vic Gentils heeft hij een uitgesproken talent...

Zijn boekenkasten zijn gevuld met kunstboeken.  Op de grond, hier tegenaan staan een aantal van zijn eigen werken, die hij nog niet zo lang geleden tentoon stelde in Het Huis van de Mens.  "Ik ben altijd blijven tekenen, van kindsaf, en ben er mee doorgegaan - daar waar de meeste kinderen stoppen..."

Bodo is altijd erg geëngageerd geweest, als sinds de later jaren zestig, en dat uitte zich toen vooral in ludieke en soms wat hardere acties in de geest van Provo en de Kabouters, pacifistisch, ecologisch en anarchistisch; in partijpolitiek was Bodo niet zo erg geïnteresseerd, maar ondanks zijn afkeer voor labels zou je hem wel kunnen bestempelen als een links vrijzinnig humanist die zijn sociaal engagement de laatste jaren onderandere waarmaakt door zich als vrijwillig consulent in te zetten bij het Huis van de Mens bij afscheidsceremonies.  Bodo is ook alzeleven een consequent anarchist geweest, niet voor één partij of ideologie te vangen.  geen Bakoenin, en Molotov cocktails zijn evenmin aan hem besteed.  Maar met het woord maakt hij brandhout van heilige huisjes, hypocrisie en taboes en hij hanteert daarbij het logo van dat destijds beroemde kleine brandhout: de lucifers van Union Match...

Bodo heeft vele talenten: muziek, tekenen, schilderen...  Schrijven wou hij ook altijd.  Er is nooit veel van geworden.  "het liep zoals het liep".  Toch heeft hij wel wat bij mekaar geschreven.  Lezen heeft hij altijd véél gedaan.  "Boeken zijn het venster op de wereld!"  Bodo die slechts tot zijn veertien jaar naar school ging, heeft zichzelf gevormd...

Er zijn vele waarheden.  Of... er is géén.  Mijn kwaadheid komt vooral voort uit de uitwassen van elk idealisme en opgedrongen leerstellingen. Een mens moet denken.  Dat is het grootste goed.  En relativeringsvermogen.  Vrijheid is belangrijk.  Maar het moet een leefbare vrijheid zijn.  Wat is de vrijheid voor dat jonge manneke uit Afrika dat vier uur moet rondlopen voor water... Dat vecht met mijn rechtvaardigheidsgevoel.  Ik wil niks te maken hebben met politieke partijen.  Een idee zonder aanhangers is onbruikbaar, maar een idee met te veel aanhangers is waardeloos!  Ik val niet de mensen aan die monotheïstische godsdiensten belijden, maar wel de systhemen.  Ik heb tussen mijn vrienden Christenen en Islamieten, maar maak me boos over wat joden doen in Palestina, op pedopriesters, op Islamisten die hun kinderen naar het front sturen... 

De nieuwe perfomance van Bodo, 'Woord en Brand' die hij samen met multi-instrumentalist en muzikale duizendpoot Chris Joris realiseerde en die begin dit jaar in première ging in Het Huis van De Mens, werd ondertussen ook uitgevoerd in boekhandel De Zondvloed.  Op 19 maart treden beiden op in het Cultuurcentrum.  Om 20u15.  Kostprijs 5 euro aan de kassa.

              (Chris Joris)

Het belooft een intiem samenspel te worden tussen twee grote artiesten en goede vrienden, vertelt Anne me.  Dat vult Etienne aan: "Het wordt een virtuoos gejongleer met woord, rijm en alliteraties; dubbele bodems en schijnbewegingen en onverwacht muzikale spielereien waarbij heilige huisjes één voor één worden neergehaald en taboe's in snelvaart sneuvelen..."

Dit vertelt Bodo er zélf over:

Er zit in het programma toch ook heel wat humor.  Soms met pathetische overdrijvingen in een bewust oubollige taal, soms met wat rijm...  Dan met korte metrische zinnetjes...  Ik stel vast dat op deze manier de mensen minder gechoqueerd zijn.  Iemand zei me onlangs dat hij niet steeds eens was met de inhoud, maar dat het mooi werd gebracht, en dat het doet nadenken...  Het wordt de vierde opvoering van deze performance.  Op 19 maart het Cultuurcentrum, en dan... Het Sportpaleis?

Bodo glimlacht.  Hij kent zijn lot.  Het is géén taboe voor hem.  Hij zal kunnen loslaten.  Maar zolang het kan wil hij leven en dingen be-leven..  Zo zag ik hem enkele maanden geleden op een voorstelling van Circus Ronaldo...  Zo hoopt hij binnenkort naar een grote expo in Bonn te kunnen gaan... De jongste twee weken is zijn toestand toch wat achteruit gegaan.  Hij praat er gemakkelijk over. Met enkele goeie vrienden heeft hij deze tijd een heel intens contact..

De zon valt ongegeneerd en uitbundig binnen in de woonkamer die gevuld is van schoonheid en verhalen.  In de witte schommelstoel zit hij.  Cultfiguur, legende, peetvader, tedere anarchist en kunstenaar.  Maar bovenal gewoon Bodo.  Een naam die om geen achternaam vraagt.