(foto's: Jan Smets)
Al wie geboeid is in de vlieten van onze stad, kon vanmorgen zien hoe de oude Koolvliet op de Botermarkt voor even boven water kwam. Binnenkort wordt de omgeving van Botermarkt en Leermarkt heraangelegd en zal er een 'nieuwe vliet' ontstaan. Van de vroegere Koolvliet nabij Leermarkt werd een stuk van het metselwerk afgebroken. Deze ochtend, voor dag en dauw werd gestart met grootse werken. Een grote rioolbuis werd aangesloten op de opengemaakte vliet... Paul Temmerman die industrieel ingenieur bouwkunde is, en in die hoedanigheid werkt als diensthoofd Infrastructuur bij de stad Mechelen, volgde de werkzaamheden met grote aandacht op...
Paul Temmerman is niet de eerste de beste. Er is geen enkele Maneblusser die méér weet over de vlieten van onze stad, dan hij. Al heel lang is hij bijzonder geinteresseerd in de geschiedenis van dit netwerk van waterloopjes. Paul bestudeerde er de geschiedenis van en met tal van oude foto's en kaarten heeft hij getracht heel deze wirwar van vlietjes in beeld te brengen.
De rioleringswerken zijn vanmorgen gestart. Een grote rioolbuis wordt nu aangesloten op de oude opengemaakte Koolvliet. Het was dus vandaag een unieke kans om de reeds lang gedempte vliet terug opengelegd te zien.
Binnenkort gaan de werken van heraanleg van dit stukje openbaar domein verder. Een nieuw gecreëerde vliet moet de herinnering oproepen aan dit stukje geschiedenis van onze stad.
Ik schoot vanmorgen een aantal foto's van de werkzaamheden.
Nadat de werken zullen voltooid zijn, zou het er zo moeten uitzien op de Botermarkt:
Bedankt Jan voor de foto's. De laatste foto maakt duidelijk dat de geplande heraanleg van de Botermarkt die Koolvliet helemaal niet laat stromen op exacte plaats waar ze zich bevond. De Koolvliet kruiste de Botermarkt schuin, en niet parallel met de gevels, zoals men ons doet geloven, volgens mij.
Inderdaad. De loop van de 'nieuwe' vliet wordt verlegd. Binnenkort zal deze oude vliet worden dichtgesmeten. Daarom was het wel eens boeiend om hier even een blik op te kunnen werpen. Anders dan met de Melaan is de binnenkort aangelegde vliet niet historisch correct. (en dat staat los van het ontwerp dat me wel geslaagd lijkt...).
Reeds in 1409 hadden de stedelingen al door dat je om een markt te maken de vliet moest dempen. De Koolvliet werd gedempt in 1409.
@ Jan Smets
Water in de straten, het heeft toch wel wat! Tot spijt van al de chicaneurs die er nu al tegen zijn omdat ze denken dat hun caféterras in omvang zal verminderen. Integendeel zou ik zeggen. Misschien zullen er nu juist meer klanten komen zitten om van het mooie aangename waterzicht te genieten en laten die zich verleiden tot het consumeren van nóg één of meerdere van een Mechels brouwsel? Andere brouwers mogen ook meegenieten maar dan wel in beperkte mate. Eigen brouwer eerst! Tenslotte hebben we er niet al te veel.
;-))
Prachtig wat Jef van Ransbeeck daar schrijft. Groot gelijk, ik word gek van het gezeik van die botermarkters.
Ik zou graag illustereren dat inderdaad in de 17de eeuw de koolvliet al overdekt was ( niet toegesmeten ) Maar ik ga nu nog maar eens proberen enkele foto's op de blog te zetten, die veel verklaren en zullen verbazen, maar of me dat gaat lukken?
We zien wel, ik heb gezien maar het lukt verdome weer niet...
Als het jou niet lukt om die foto's te posten, mag je die naar mijn mailadres toesturen Rudi. Dan doe ik het wel.
Afbeeldingen doorgestuurd door Rudi. Ze tonen de gedempte Koolvliet en haar zijtak naar de Bruul en het openleggen van de vliet even voor het jaar 2000...
(bedankt Rudi!)
Wel Kevin heel wat oude vlieten fungeren nog als riolering. Ofwel als overwelfde vliet, ofwel als plaats waar de schitterende rioleringsbuizen zowat 100 jaar geleden zijn in gegoten.
Wat Via Via betreft, dat is dus zowel vliet/Dijle als riolering :-)
Bedankt jongens voor deze schitterende foto van de Koolvliet met de dichtgemetselde aftakking van de vliet die ooit in de Bruul van de Koolvliet naar de Gracht liep zoals getekend op de kaart van Blaeu.
Tijdens een fietstochtje op 4 maart 2011 waren Jef Van Ransbeeck en ikzelf nog juist op tijd om nog een glimp te kunnen opvangen van het gewelf van de Heergracht vóór het advokatenkantoor in de Lange Heirgracht voor het volledig onder het vers gestorte beton verdween.
@ Rudi
Ik stel vast dat jij in het opstellen van een blogitem met daarin verwerkte foto's, een al even grote kluns bent als ikzelf.
Gelukkig hebben wij Jan Smets om in laatste instantie onze foto's aan de geïnteresseerde man te brengen. En die mens doet dat nog gratis ook!
;-))
Antwoord op een vraag van Roger Kokken over wanneer de vliet in de Bruul verdween:
Detail uit het vlietenplan (1942) van de Technische Dienst met de loop van de Koolvliet op de Botermarkt.
Deze foto stuurde Paul Temmerman nog door naar mij: Het toont de binnenkant van de Koolvliet genomen aan de toegang voor H&M en C&A...
bedankt Paul!
Toen men de fontein op de Botermarkt nog moest aanleggen, had men de koolvliet reeds opengelegd en daarna mooi met betonnen welfsels toegegooid zoals je op de foto van Rudi kan zien. Ergens heb ik een gelijkaardig fotootje teruggevonden deze keer genomen in de richting van de Geitestraat.
Ingenieur Paul Temmerman stuurde me een tijdje geleden onderstaande foto's van de heraanleg van de Schoenmarkt in 1996 waarop het gewelf van de Koolvliet mooi zichtbaar is.
De andere foto toont de Koolvliet onder café "De Minnestreel".
Als je al die architecturale prachtstukken uit het verleden zo ziet steken, diep onder de grond, verbaasd het mij niet dat er zich regelmatig grondverzakkingen voordoen in de stad. Zolang de gevolgen bij stoffelijke schade blijven gaat het nog. Het is precies oorlog.
Verzakkingen door instorting van vlietgewelven zijn al bij al zeer zeldzaam gebleven, ondanks de (in tegenstelling tot G.L.'s mening) opvallend geringe diepte, want op enkele foto's hierboven ziet men dat er nauwelijks afstand tussen de top van een bakstenen gewelf en de begane grond is. Ongetwijfeld is de vorm (booggewelf) en materiaalkeuze (baksteen) een zeer degelijke oplossing die ook de tand des tijds quasi onbeperkt kan doorstaan. Baksteen kan wel poreus worden maar versuikert niet. We horen de laatste jaren echter geregeld van betonnen bruggen die te onzen lande bij mensenheugenis werden aangelegd, dat ze omwille van betonrot al moeten hersteld of zelfs afgebroken worden. Foto's als die van Jan Smets d.d. 18/10/2013 - 17:56 tonen dat men recent voor platte betonnen welfsels opteerde, welke geen enkele vormeigen bescherming bieden doch louter op de intrinsieke sterkte van beton rekenen. Zelfs als die platte bedekking door betonijzer gewapend zou zijn, met hun geringe 'dracht' (en vrijwel geen oversteek) op de zijmuren, komt het me voor dat betonrot nefast zou zijn. Ik vraag me dan af of de Mechelse politici ons nu de ogen verblinden om op termijn van amper veertig tot zestig jaar een serieus en kostbaar probleem voor de voeten te werpen - après nous, le déluge?
Ons aller burgervoorvader Sus heeft na de grote waterwerken zestig jaar geduld geoefend voor hij een Frans Broersstraat kreeg. Ik stel mijn stadsgenoten voor, net zo lang af te wachten vooraleer Bart met een Somersmarkt te gedenken. Of juister, vermits zelfs Sus geen vest waard bleek, zou men dan in het beste geval een kort doodlopend steegje kunnen hernoemen. Het uitzicht van een waterstraatje zou Bart ongetwijfeld kunnen waarderen.
@ SomeHuman, Omdat de meeste politici toch maar wat uit hun nek kletsen zou men het Klapgat bvb in het Bart Somerssteegje kunnen herdopen?? :-)
ERKA VETOOOOOOOOO ;-)))))))))
Roger, 't is goe hé mè wee oep zoanen nek te zitten.
@SomeHuman, dat van die ronde gewelven wisten de Romeinen al, is echter geen rede om te veronderstellen dat een baksteen niet zou rotten.
@G.L.: De Romeinen wel, ja. En de eerdere bouwers van de vlietgewelven nog steeds. Ik beweerde niet dat een booggewelf een reden is dat baksteen niet rot. Maar baksteen verpulvert in praktijk niet en verliest nooit zijn draagsterkte, ongeacht het 'verband' [= combinatie van richtingen en overlap van bakstenen die tegen elkaar een geheel vormen] van het metselwerk. Zelfs een reeds poreus geworden baksteen die water opslorpte, houdt zijn volle draagkracht. De eigenschappen van de vorm en die van het materiaal samen, maken een bakstenen booggewelf zeer geschikt. Zeker ondergronds, omdat zelfs bij geringe diepte in ons klimaat geen bevriezing voorkomt. Dat laatste zou op termijn wel een baksteen kunnen verpulveren, inzake kan door de uitzetting van ijs in de baksteen, bij elke bevriezing telkens een laagje afsplinteren; dat is de verwering die je wel eens bij oude bovengrondse muren ziet. Het enige dat op termijn een ondergronds bakstenen gewelf zou kunnen bedreigen, is plantengroei: sommige wortels kunnen in het metselwerk doordringen en de boog uiteen drukken. Maar de kans dat daardoor een instorting voorkomt, is zelfs dan eerder gering want de wortel maakt dan deel uit van de (wat grotere) boog; zelfs als de wortel wegrot, kan de belaste boog opnieuw zijn oorspronkelijke vorm aannemen. Trouwens, ook op en na verloop van tijd in beton, vormt plantengroei een sluipende bedreiging.
Nu blijkt dat al de overtollige drek weer naar Mechelen Zuid word verkast. Ik die dacht dat zelf sorteren het beste is ?-)))
en wat als er nu geen plaats is voor een booggewelf, gezien de ruimte die nodig is tussen de afdekking van de vliet en het wegdek? De vliet maar dieper leggen zodat het gewelf wat lager komt te liggen??
@kathinka: De vlietgewelven waren er, waar van toepassing met wegdek en al. Als er al eens voor een of andere (duistere) reden zou gekozen worden voor een dikker nieuw wegdek: in onze binnenstad liggen al een paar verkeersdrempels op vervelende plaatsen, dus eentje meer om een verhoogd wegdek te bereiken zou niet te hard uit de toon vallen. Maar wat als men nu eens aan oogverblinding wil doen en weinig centen uit de kas durft putten, dan maar platte betonnen welfsels met naar een volgende generatie politici uitgestelde problemen en zeer hoge kosten waarvoor men in die tijd allicht niet meer op een tussenkomst van het gewest zal mogen hopen?
SomeHuman, vroeger bestond een wegdek uit zavel en kasseien. Tegenwoordig niet meer aangezien er meer en zwaarder verkeer over moet dan in de 16e eeuw ....
En ik vraag me af, ik herinner me uit de bouw de "broodjes" blokken die gebruikt werden tussen kelder en begane grond ... die zijn ook plat, en bij mijn weten is nog geen enkele living in de kelder gezakt van al die huizen die ik daarmee heb zien gebouwd worden ...