Uit een vorige post: kwamen we tot een nieuw raadsel uit de Mechelse binnenstad. In een foto van ca 100 jaar geleden (SME002000798), blijkt dat op de terreinen van de huidige TSM (Jef Denynplein 2) vroeger een vreemd, groot huis stond. Je moet er langs een poort en een gangetje binnengaan om de voordeur te bereiken. (ergens ter hoogte van de huidige mooie houten poort van de TSM)
Was het een brouwerij ?
Links daarvan liggen de huizen van de familie De Coen, een meubelmaker die het hele blok huizen bezat tot tegen het Straatje Zonder Eind.
Het huidige huis, had allicht het huisnummer Melaan 2 (of 1??), en ligt, zoals je duidelijk kan zien achteraan aan de vliet, de 'Oude Melaan', die uitkomt in de Stadsheimelijkheid in de Katelijnestraat.
Kijk even naar de vreemd gevormde 'schoorsteen' (??).
Misschien is dat ergens een hint ?
Uit een andere foto SME002000029 kan je heel eenvoudig een detail lichten van de voorkant:
Het is ook duidelijk dat de volgende foto van de beeldbank SME001000292 er is genomen in 1910, dus omstreeks dezelfde tijd van de eerste foto. De gebouwen van de TSM werden er op gebouwd.
Het is ook in een van deze huizen dat Elisa Verhoeven moet gewoond hebben. Al spreekt die akte dan weer heel erg vreemd over Melaan 3(?).
Wie weet meer ? Wat voor huis was het ?
(Met dank aan Roger Kokken)
Zou dat gebouw de huidige afdeling Metaal zijn van den TSM ?
Hier uiterst links te zien (rond gebouw)...
Foto Gimycko
De ingang naar het gebouw waarvan sprake ligt volgens mij duidelijk op de lokatie van de huidige houten poort van de TSM (AB-straat/JefDenynplein)
Jef Van Ransbeeck stuurde me een tip: de kegelvormige "schouw" lijkt erg op de eesthuizen in Kent (thans omgebouwd als woonst). Deze eesthuizen werden gebruikt voor het drogen van hop en hop wordt nu eenmaal gebruikt bij de bereiding van bier...
Nu ben ik toch wel heel erg benieuwd !! Hopelijk vinden we verklaring voor het mysterie !
In 1993 verscheen het boek van Jef Vermeiren over 90 jaar TSM. Is bovenstaande foto ouder ?
Want waar nu de Eerstejaars zitten was er vroeger de Normaalschool.
Laten we dat even vanuit een bird's view bekijken...
Bing Maps
En hier is het dan 100 jaar vroeger (SME002000798)
Maakte de Bellepoort een deel uit van het geheel ?
En ik die op tijd ging slapen, één van mijn goede voornemens voor 2013...
Welke onverlaat ;-) verwees er hier naar de mooie geschiedenis van Elisa Verhoeven?
Spannend dat wel...
Ik hoop dat ze die mooie poort van de TSM niet gaan verenneweren als ze die blok gaan afbreken....Want wat heeft er nog waarde in de ogen van management?????
:-) Ik denk dat ik die onverlaat was.
Die mooie poort wordt heropgebouwd in het nieuwe gebouw Malenie. Maar je kan we nog zien vanop de straat. Dat is tenminste mijn laatste informatie.
[on-topic]: Moest het gebouw inderdaad een brouwerij zijn, dan zijn er nog mogelijkheden. Rudi De Mets schrijft in een vorige post.
A.B. staat voor brouwerij A.B. Geen twijfel mogelijk. Het is een verwijzing naar brouwerij Backx (dus dit is al de B) en dan de voornaam van de eigenaar een Albert of zoiets ( dus de A.) de brouwerij heette "In de Leeuw".
Trouwens er waren meerdere brouwerijen aan die straat, we kennen er ook DeCocq en Scheppers (1828).
De brouwersfamilie Scheppers had haar woning in de Katelijnestraat. Vandaag woont daar advocaat Nobels en ze is vlak naast de doorloop van de vliet in de straat. Monseigneur Scheppers is een nazaat van die familie.
Van die familie noteren wij in 1817 ook een brouwerij den Anker (????) en de Posthoorn (maar is dat in de Schoutetstraat of in de Katelijnestraat zelf? - zie de Posthoornbrug vlak aan de familiewoning van de Scheppers) in datzelfde jaar noteren we ook een brouwerij van weduwe Scheppers met als naam "in de Valk".
Over de brouwerij A.B. hebben we het al eens uitgebreid gehad, hier op den blog :
Bier en Brouwerijen in Mechelen
BTW : Heeft Malenie het over deze poort ?
Ja gim ik heb het over die poort, die een lekske vernis kan gebruiken, me dunkt
Weet je wat ik erg vind? Dat in een "vakschool" met zoveel handige mensen, er zo een sfeer van verwaarlozing hangt. ik volg al enkele jaren avondschool daar en de kraan in ons leslokaal heeft zo ongeveer een jaar of drie, vier gelekt, vooraleer ze vervangen is door een niet lekkend exemplaar.
Die poort is toch een staaltje van vakmanschap, elke afdeling is er in uitgebeiteld.
Van een mooi gebouw gesproken dat wit gebouw van voor 1903. Mooie tuin ook.
Grafiek, Metaal, Hout, Auto en Elektriciteit. Daarvan weet ik dat ze dat onderwijzen in den TSM.
Maar worden er ook Loodgieters opgeleid ?
;-)
Foto Gimycko
Malenie, misschien tijd om directeur ingenieur Vermandere eens eventjes terug te roepen om ze allemaal eens een bolwassing te geven. Enkel maar een ID zeune.
@ Peter: volgens Berlemont lag de brouwerij "Den Anker" vlak tegen de Ankerbrug (die door de brouwerij haar naam kreeg), dus wellicht niet in de Katelijnestraat.
@GL die graaf ik niet terug op zenne ;-) ik heb die enkel gekend als een zeer aimabel man
@ malenie
Het zal wel des vakscholen zijn, dat hun eigen koterijen onderhouden nooit hoog op hun prioriteitenlijstje heeft gestaan. Ik herinner me van mijn jaren in de TSM dat, indien er een borstel verf op de lokaalmuren moest worden uitgestreken, wij als leerlingen daar moesten voor zorgen. Voor de latexverf moesten onze ouders gelukkig niks ophoesten. Er gingen dus gedurende de tijd van de opfrissing van het lokaal of meestal de lokalen - men was dan toch bezig - een stevig aantal lesuren verloren die wij voor ons eigen vakonderricht nodig hadden. Maar ja ... Zijne Heiligheid directeur Vermandere was een Westvleut van afkomst en in die streek gaat enkel de rook door de schouwen en dan nog sterk gefilterd ook.
Maar in de SITO deed men qua leraarsvakkennis niet onder voor die van de Melaan. Ieder jaar togen wij met ons quizzploegje naar de jaarlijkse quizz ingericht door deze nu verdwenen vakopleidingstempel. Ieder jaar konden wij ons daar verkneukelen aan een portie tenenkrullende, vervangende schaamte, bij het ondergaan van de niet adequate toepassing van hun onderwijs in de richting zwakstroom. De geluidsinstallatie leek wel een ineengeknutselde onderzeese kabelverbinding; waarmee ik die kabelverbinding zéker onrecht aandoe!
Tijdens één van die avonden bestonden de leraars organisatoren het, een geluidsfragment van een opname van Connie Van Den Bosch zodanig te vervormen dat iedereen in de zaal zich een punthoofd heeft gezocht naar wie die zanger toch kon zijn die door slechts enkelen werd verondersteld Marco Bakker met een niet compleet genezen dubbele longontsteking te zijn.
En jij maar zoeken naar een loodgieter voor die lekkende kraan!? Je kon beter uit onze oud-kolonie een olifantenkalf met Engelse sleutel meegebracht hebben om dat euvel de wereld uit te helpen
:-))
Voor elke opendeurdag in den TSM moesten de drukkerijlokalen proper gemaakt worden. Met met emmer, water en nen borstel werd de vloer gekuist.
Daar wij, maar ook de leraars, niet keken op een bus VIM meer of minder hadden we nadien uren nodig om al dat sop (en dat extra water) serieus weg te krijgen.
Maar met den dag zelf blonk en geurde alles als nooit tevoren.
;-)
Foto Gimycko
Dat durfde ik er niet bij zetten Gim,
@ Malenie :
In de Jaren '80 (en vermoedelijk daarvoor ook) was één ding absoluut verboten voor de leerlingen van de drukkerij, want dat gebeurde enkel en alleen door de leraars en enkel en alleen in de vakantiemaanden. Namelijk het drukken van zakkalendertjes met bl*te vr**w*n.
Toch een gegeerd item dat elke vent, in de Jaren '60, '70 en '80, altijd en overal in zijne portemonnee had steken.
;-)
Goed. We wijken af van het onderwerp...
dat is straffe toebak zenne gim...zie wat je zegt....en
on topic weer....
Ging dit topic feitelijk over een mogelijke brouwerij in dat huis of over het onderhoud, kuisen e.d. van het TSM?
on topic sorry
maar hoeveel weten we nu meer over het witte huis met de mooie tuin?
was het nu inderdaad een brouwerij?
Als ge de Bing-Maps-foto vergelijkt met de oude foto daar net onder moet die vermoedelijke brouwerij hebben gestaan op de plaats waar nu de grote speelplaats is van den TSM.
Op de oude foto ziet ge precies nog het gebouw waar later de leergangen van de drukkerij zijn in ondergebracht. Weliswaar nog zonder kantelen of torengebouw.
Foto Gimycko
Als ge deze grote oude kaart (uit Jaar X) bekijkt...
...ziet ge, verdoken van de straat, een groot gebouw staan.
Vermoedelijk de latere brouwerij.
Ook leuk om te zien is hoe het Straatje-zonder-eind aan zijn naam kwam.
:-)
Kaartje van Popp (eerste helft 19e eeuw ?)
@ Gimycko: jouw fragment komt uit de kaart van Blaeu (1649)
@ Peter: jouw kadasterplan van Popp dateert van 1858.
Ik heb ook het volledig kadasterplan van Popp uit 1858, getekend op jute (bestand van 246 Mb) waarvan hieronder een fragment maar daar staan geen details op van de AB straat.
Uitvergroot detail uit een kalkversie
Wat is dat daar allemaal met die Kerk van Blyenberch in de Bogotstraet ?
Ook de kaart van Ludovico Guicciardini uit 1582 geeft datzelfde verscholen gebouw weer...
Wel Roger, het gebouw dat we zoeken staat op het Popp plan volgens mij, tegenover de letter 'B" van A.B.straat. Is dat 802 ?
Maar de verbinding naar de Melaan is er blijkbaar nog niet.
803 lijkt me niet bebouwd en zal dus de tuin zijn van het witte huis.
[off-topic]: Kerk van Blijdenberg is het klooster van de Begaarden dat in handen viel van de nonnen van Blijdenberg. (eerder Huyghebaert ? en binnenkort appartementen)
Die enkele vierkante meter Mechelse grond (met mogelijke brouwerij - Blijdenberg - TSM) bezit - alweer - een hele geschiedenis. Hier een beschrijving van de Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed :
" Beggaardenstraat :
Straat als zuidelijke begrenzing van het Groot Begijnhof, gelegen tussen de Sint-Katelijnestraat en 't Veer.
Benaming ontleend aan de beggaarden die hier op de linkerstraatzijde reeds voor 1317 hun klooster hadden en dit circa 1589 aan de nonnen van Blijdenberg afstonden. Laatstgenoemden bouwden hun kerk in 1627. Orde in 1798 verjaagd en kloostergebouwen gedeeltelijk afgebroken. Op deze gronden werd in 1868 het Sint-Libertusinstituut opgericht, bestuurd door de broeders van Onze-Lieve-Vrouw van Barmhartigheid, thans verbouwd tot Technische Scholen Mechelen "
Bron
Was dit gebied, met dat verscholen huis ( ? brouwerij ? ), misschien in eigendom van de nonnen of de latere broeders en brouwden die hun eigen bier ?
Dat klink interessant. Het Sint-Libertusinstituut dus.
Hier een beeld van die Kerk van Blij(d)enberg in de Beggaardenstraat (tekenaar onbekend).
Achter de Kerk ziet ge nog een huis staan, niet zichtbaar vanaf de straat. Dit en de kaarten hierboven geven aan dat tussen de Beggaardenstraat en Melaan er toch een serieus binnengebied moet geweest zijn. Gescheiden door de ( ? Melaan- ? ) vliet ?
Later zal de vliet vermoedelijk overdekt geworden geweest zijn en werd het gescheiden binnengebied samengevoegd tot wat we nu kennen als den TSM.
Ja, dat brouwerszoon Scheppers de Sint-Libertusschool heeft opgericht wist ik wel..., maar meer weet ik er niet over. Over de figuur van deze 'Mechelse Daens' maakte ik enkele jaren geleden deze post, waarin ik het Libertusinstituut in vernoemde.
http://www.mechelenblogt.be/2008/10/euhvictor-scheppers
Die Libertusschool bleek toen nog geen vakschool te zijn geweest...
"...Victor Scheppers werd geboren op 25 april 1802 te Mechelen, als jongste telg in een gezin van vier kinderen. Zijn ouders, brouwer Corneel Jozef Scheppers, en Marie-Thérèse Estrix, behoorden als rijke grondbezitters tot de hogere burgerij. Op 13 jaar verloor hij zijn moeder. Ook zijn twee zussen stierven op jonge leeftijd. Eerst ging Victor naar het college in Mechelen, daarna naar Aalst waar hij in 1820 zijn humaniora beëindigde. Toen hij 23 jaar was, besliste hij om priester te worden, maar omdat de seminaries op bevel van Willem van Oranje gesloten waren, moest hij tot 1830 wachten om aan zijn priesteropleiding aan het Grootseminarie van Mechelen te kunnen starten. Op 13 april 1832 werd Victor Scheppers door kardinaal Sterckx tot priester gewijd.
Hij gaf aanvankelijk les aan volkskinderen op het kasteel Tivoli, een familiedomein op de Mechelse buiten, en in het ouderlijke huis 'In de Swaen' op de Grote Markt van Mechelen. Vervolgens richtte hij zondagsscholen en middagscholen op. Uit dankbaarheid benoemde mgr. Sterckx hem tot erekanunnik van Sint-Rombouts.
25/01/1839: stichting Broeders van Onze-Lieve-Vrouw van Barmhartigheid, die zich zouden ontfermen over de gevangenen. Met de erfenis van zijn vader kocht Victor Scheppers in 1841 een oud klooster aan de Melaan, dat de zetel van de congregatie werd. In 1845 richtte hij er ook een gratis dagschool op. In 1851 richtten Derde Ordelingen van Sint-Franciscus de Zusters van Onze-Lieve-Vrouw van Barmhartigheid op. Zij ontfermden zich over de meisjes uit de arme families.
Op vraag van paus Pius IX zond Victor Scheppers enkele broeders naar Rome om er het Sint-Balbinatehuis voor minderjarige delinquenten over te nemen. De broeders breidden hun apostolaat ook nog uit naar andere gevangenissen in Rome. Uit dankbaarheid verleende Pius IX hem op 27 september 1858 de pauselijke eretitel 'Geheim Kamerheer' en daarmee ook de titel 'monseigneur'.
In 1861 zond mgr. Victor Scheppers verschillende broeders naar Alsemberg om er een internaat op te richten dat later de naam Sint-Victorinstituut kreeg. In 1869 opende hij de Sint-Libertusschool, met niet alleen een lagere school maar ook een middelbare afdeling waar handel en moderne talen de hoofdvakken waren..."
Bron
Ik kreeg nog een tip van Paul Temmerman. De schitterende kadasterplannen uit 1824 geven meer informatie. Eén van de landmeters die meewerkte aan de opmetingen voor dit plan was inderdaad Joannes Baptista Royer (Luxemburg 19/09/1750 - Mechelen 31/07/1824).
We vinden het kadasterplan van deze buurt hier (SME004001193). Dat plan toont duidelijk het grote witte huis, maar niet de achterbouw naar de vliet.
@ Peter : Heel bizar en nog meer vragen dan antwoorden !
Want tussen de Olifantsbrug en de Posthoornbrug was er geen Katelijnestraat, maar een Antwerpsche Straat !
En het Sint-Romboutskerkhof noemde toen Vodde Merkt !
Eigenlijk moet je nog iets vroeger teruggaan in de tijd dwz naar het primitief kadasterplan uit 1824. Hieronder heb ik een fragmentje en omdat het zo onleesbaar is, heb ik er de kadasternummers bijgevoegd.
De vraag van Peter gaat dus over nr? 802 en bijhorende tuin 803. Van beide items weet ik niks. De foto van het dak ( zie bovenaan ) echter laat mij denken dat het gaat over een laat-middeleeuwse constructie: zeer steile helling met een glooiing boven de voor- en achtergevel. Wie eigenaar of gebruiker was in de 16e eeuw is werk voor uitpluizers van impostenboeken.
Wat mij intrigeert is het gebouw waar de mouttoren van Jef in verweven staat ( nr. 809 ), dat werd om een of andere reden bij perceel 807 gevoegd. Ik kan al bijna niet anders gissen dat nrs. 806 en 807 deel uitmaakten van de brouwerij AB.
Vermits er vanuit het gebouw 802 twee wandellijnen ( lange en korte stippellijn ) getekend werden naar 807 en 806, vermoed ik dat eigendom nr 802 ergens voor 1824 ( kaartdatum ) ingelijfd werd bij de brouwerij AB. De bouwstijl van nr 802 is duidelijk niet middeleeuws maar dateert misschien van de tijd van de inlijving?
Ik weet het, het is een hoop gefantazeer maar ... je weet maar nooit.
Doordat jullie over die school begonnen herinner ik mij dat mijn grootvader geboren eind 19de eeuw naar de vakschool van de broeders ging. Zijn ouders'huis stond in het straatje zonder eind . In de vakschool leerde hij de stiel van "ijzerdraaier", alwaar mijn nonkel dezelfde stiel leerde maar toen al in de TSM. De broers van mijn grootmoeder waren sculpteurs.
Tot nog toe komen we enkel tot scholen (SintLibertus-VictorScheppers-TSM), maar nog geen keihard bewijs van een brouwerij.
Bovenvermelde scholen bezaten geen brouwerij-opleiding, alhoewel dat wel handig zou geweest zijn in het toenmalige Mechelen met al zijn brouw-en moutfabriekjes.
:-)
Gelet op onderstaand brugske is het best mogelijk dat een deel van de gebouwen in de AB straat aansloot bij het Blijdenbergklooster.
verz. R. Kokken
Bridges of Madison County... en nu nog meer stof tot fantaseren. Ik moet dringend eens voortborduren op mijn middeleeuwse roman...ha ha
Wat te denken van deze bron: ?
Het laatste stukje familiepatrimonium, een klein gedeelte van het Hof te Gottignies in de A-B straat in de stad waar ze ooit heerste, wordt begin van de jaren 70 definitief afgebroken om plaats te maken voor de administratieve gebouwen van de Technische Scholen Mechelen (TSM). Nochtans reikte hun macht tot aan het hof van Lodewijk XIV te Frankrijk. In het begin van de 17de eeuw, wordt het kasteel Gottendijs met zijn landerijen, net zoals het vernoemde huis in de Mechelse A-B straat, na de dood van Catharina Loon-van Diest, echtgenote van Lancelot III de Gottignies, geërfd door haar kleindochter Katharina van Halmale. Door haar huwelijk met Leonard Micault, treedt zij toe tot het selecte groepje van machtige Brabantse, adellijke families, wiers macht tot ver over de grenzen van het hertogdom reikt.
Ik ben niet zo heel goed in het lezen van oude foto's. Ik vind die Oude Melaan niet achter het mooie witte huis...Gimycko de duivelskunstenaar met pijltjes en van alles bovenop dingen zetten gat dat? om die Oude Melaan aan te wijzen.
@Melanie, ja, die foto is nogal klein om er veel details op te vinden. Ik heb die panoramische foto op Flickr gepost.
Met de voorzieningen van die website kun je de foto uitvergroten en dan zul je de loop van de oude Melaan wel wel kunnen zien en ook dat brugske met dak op de tekening van Ost..
Klik hier ===> SME002000798 <===
De Oude Melaan loop tussen de straat Melaan en de Beggaardenstraat in en komt uit in de stadsheimelijkheid. Het is te zien op deze foto als een schuine lijn achter het huis, bijna parallel aan de Beggaardenstraat.
Voor Malenie
Rood = Melaanvliet
Groen = Melaanvliet zoals we ze nu kennen en zien
Blauw = Waar vroeger de Copyplan was
Rood = Oude Melaan (gedempt), Groen = Nieuwe Melaan (terug open)
bedankt voor de hulp
Ik heb alles gevonden bij het uitvergroten van de flick'r foto . Gek hé zo door het leven van mijn overgrootvader wandelen. Aan het einde van het straatje zonder eind( nogal wiedes)) staat een geklasseerde woning en daarnaast nog een. Was dat"De gouden zon" of zoiets, de bureau van de grafische
@ malenie
En daar naast "De Vuurstaal" denk ik?
Uit die recent foto uit 1929 op Flickr van de Roger ziet ge dat het achterste gedeelte van den TSM (tegen de Beggaardenstraat - vroeger den A1) nog niet klaar is, want precies nog geen ramen.
De latere afdeling Drukkerij heeft al wel zijn kantelen maar is er vermoedelijk nog geen hoektoren.
@ Malenie :
Misschien liep uw grootvader hier wel mee door de Katelijnestraat...
Katelijnestraat - Jaar X
De lokatie van het Witte huis valt net van de foto (rechts) van 1929 van Roger.
Die foto vind je ook hier (SME002000138).
Het huis WITTEMANN en de brouwerij Adriaensens.
De beide eigendommen werden aangekocht voor de globale som van 450.000 frank. In het grote witte patriciërshuis, Melaan 2, had voorheen dr . Wittemann zijn praktijk uitgeoefend. Het was gelegen aan de gelijknamige vliet die in het begin van de 20ste eeuw werd overwelfd. Dat lot trof in die tijd heel wat vlietjes die de stad doorkruisten. Typische Mechelse straatnamen herinneren daar vandaag nog aan. Volgens sommigen zou het huis eerst hebben gediend als onderkomen voor de metaalafdeling. Nadien werd het ingericht voor de administratieve diensten van de school en het verschafte onderdak aan enkele priesters-leraars. Het huis Wittemann verdween nadat het op 2 februari 1945 door een Duits vliegtuigbom grotendeels werd vernield. Een modern gebouw kwam in de plaats.
De gebouwen van de brouwerij Adriaensens in de A.B.-straat waren in 1914-1918 bijna volledig tot puin geschoten. De voorgevel was echter overgebleven, alsmede een nog bijna ongeschonden zolder en nog enkele kleinere lokalen. De zolder werd in gebruik genomen als werkplaats voor de leerlingen-meubelmakers en houtbewerkers. Het oude gebouw heeft in de loop der eeuwen verschillende namen gedragen : huis van Yperen, huis van Gottignies en huis van Vaerenwyck. Later werd het omgebouwd tot de brouwerij “den Leeuw”, die nadien de brouwerij Adriaenssens werd. In 1969 werd de oude voorgevel bij verbouwingswerken gesloopt. Het was nochtans een merkwaardige, hoge, stenen trapgevel. De strakke lijn werd verzacht door de gotische boog, die van op het gelijkvloers tot in de punt van het dak reikte. Hij omspande gracieus de vensters. Daarnaast lag de vrij lage toegansdeur, omkranst door een gotische stenen boog.
Littekens die het verleden heeft nagelaten.
Daarover informeert een groep leraars in “75 jaar T.S.M.” zeer uitvoerig. Wij citeren hun tekst, maar hebben hem op een paar plaatsen aangepast aan de huidige situatie.
“Het terrein werd vroeger in tweeën gesneden door een vliet. Hij deelde de naam “Melaan” met een tweede vliet, waarvan de loop in het stadsplan van Mechelen bepaald wordt door de straat met de naam “Melaan”. Het vlietje binnen de schoolgrenzen loopt ons terrein binnen achter de lasafdeling (voorheen de smederij) en loopt dan verder onder de loods achter de werkplaats voor houtbewerking, kruist de speelplaats van de vakschool, waar een punt van de loop bepaald wordt door een controlepunt van de riolering en verlaat de school naast het vroegere Juvenaat. Omstreeks 1920 werd de vliet gedempt en door een riool vervangen. De grond binne de boorden van het voormalig vlietje behoort niet aan de school, maar de stad Mechelen. Om die reden en ook omdat de riolering op alle plaatsen bereikbaar moet zijn, is de oude loop van het vlietje nergens overbouwd.
De toegangspoort langs de A.B.-straat behoorde eenmaal aan de brouwerij Adriaensens. Deze leed erg onder de Eerste Wereldoorlog en was niet veel meer dan een puinhoop toen ze in 1920 opgenomen werd in het pas tot Technische Scholen gedoopte gebouwencomplex. De voormalige kasseiweg die toegang verleende tot de speelplaats van “de middelbare” behoorde tot de genoemde brouwerij. Ongetwijfeld zal deze brouwerij in vroeger tijden het water uit het vlietje gebruikt hebben. Toen echter in de loop van de vorige eeuw, de watervervuiling het vlietje onbruikbaar maakte, werd (circa 1860) een artesische put geboord. Deze leverde kristalhelder water. Vóór 1925 spoot het water van die artesische put in een straaltje in een klein waterbekken, ongeveer op de plaats waar men vanop enkele tientallen meter uit de A.B.-straat op de speelplaats komt. In 1925 werd de waterstraal ondergronds naar een waterbekken van circa tien kubieke meter inhoud geleid met overloop in de riool. Het water, door specialisten als “siluur-water” bestempeld, was merkwaardig, kalkvrij. . Directeur De Nayer wou er gebruik van maken voor een (nooit geïnstalleerde) privé-waterleiding. Tijdens de bouwwerken van de magazijnen Huygebaert, met hun massieve grondvesten, is de watertoevoer gestopt. Van deze bron blijft nochtans een “litteken” in de vorm van een tweedelige deksteen in beton die de putkuip afsluit, gelegen op de klinkerweg van de A.B.-straat naar de speelplaats van de “middelbare”.
……….
Een gedeelte van de speelplaats voor het Juvenaat werd ingenomen door een bloemen- en groentetuintje. De hedendaagse speelplaats werd door de vliet in tweeën gesneden. Langs een bruggetje kwam men uit de tuin van het Juvenaat op het domein van het “Institut Saint-Libert”.
Uit “90 jaar T.S.M.” – Kroniek van de Technische Scholen Mechelen en het Hoger Instituut De Nayer” door Jef Vermeiren (1993).
Dat brengt ons dus heel wat verder. Dank je Jos !
Hier vinden we de voorgevel terug in de beeldbank van de inkom van de brouwerij. Volgens Jos had het verschillende namen.
Huis van Yperen, huis van Gottignies en huis van Vaerenwyck. Later omgebouwd tot de brouwerij “den Leeuw”, die nadien de brouwerij Adriaenssens werd.
(SME001011820)
(SME001011821)
En verder:
Het huis Wittemann verdween nadat het op 2 februari 1945 door een Duits vliegtuigbom grotendeels werd vernield. Een modern gebouw kwam in de plaats.
Onze bevoorrechte getuige Jokke op zijn blokke, heeft die vliegtuigbom nog meegemaakt.
Geweldige uitleg, Jos. Bedankt.
BTW :
Zou dat boek van Jef Vermeiren nog in omloop zijn ?
Want ik ben bijna door het boek van Geert Clerbout over Wereldoorlog I.
"Jokke heeft die vliegende bom meegemaakt" - was hij dan werkzaam in Duitsland en sleutelde hij daar een en ander in mekaar? Vrijwillig of dringend gevraagd:-):-) Want "meemaken" op de mechelse manier zou tot schaden kunnen geleid hebben, alleszins al ge er nogal kort bijstond:-)
:-)
Hoewel er natuurlijk een verschil is tussen 'meegemaakt' en 'mee gemaakt'. Erg subtiel, maar toch he.
Herstel:
Onze bevoorrechte getuige Jokke op zijn blokke, heeft het vallen van die vliegtuigbom nog meegemaakt.
Meer fotokes zijn te vinden op de beeldbank ("A.B.-straat" met aanhalingstekens ingeven in zoekveld)
Bedankt Jos! Dit is de duidelijkste info die ik al te lezen kreeg over brouwerij, A.B-straatje enz... Prachtig toch hoe een zoektocht op Mechelenblogt tot zulke resultaten leiden kan... Zo denk ik ook aan het 'graven' in de geschiedenis van 'De Spreeuwenhoek' en 'de Polder' onlangs...en aan tal van artikels vroeger ('Elisa Verhoeven', een geheimzinnige steen aan de Zenneboord in Leest, enz... Slechts om er enkele te vernoemen...)
Hopelijk wordt deze blog iets voor de eeuwigheid zodat ze, over 100 jaar, onze opzoekingen en frappatsen nog kunnen lezen. Beitel de woorden - voor mijn part - in steen.
Toekomstige historici (en Mechelaars) zullen ons eeuwig dankbaar zijn !
:-)
Spannend: het eerste wat ik doe als ik aan de pc kom is gaan kijken naar het vervolg van de zoektocht die nu ten einde is.
@ Gimycko: ik bezat(verleden tijd) twee zulke exemplaren van dat boek 90 jaar TSM
Ik heb er nog één.Prachtdrukwerk made grafische afdeling
@ Malenie :
Elke vierkante meter Mechelse Grond bevat Geschiedenis.
Daar zijn we nog JAREN zoet mee !
;-)
@Gimycko: ook elke vierkante kubieke meter opgespoten grond ingevoerd uit naburige (deel)gemeenten bevat geschiedenisi
@ Jokke : Leg dat eens uit.
Wat zit er in de Mechelse Grond dat we nog niet weten ?
Ge hebt het toch niet over dieë mammoet uit Hofstade of zo ?
:-)
Heel het verhaal is consistent met wat Iene van de Beurght schreef:
Brauerei - Verzeichnis Belgien van Manfred Friedrich, 1984, blz. 169
2407a Brasserie Adrianssens frères et soeurs (18/20 rue AB) : 1892-1895
2407b Brasserie J-F Adrianssens: 1896-1899
2407c Brasserie Charles Adrianssens : 1900-1921 (gestopt)
De oude brouwerij stopte in 1921 gezien de bominval. De rest van de lokatie is dan TSM. Waar er dan nog plaats is voor twee andere brouwerijen in dezelfde straat ? Misschien ook op de Nieuwe Melaan ? Om het wat moeilijker te maken vinden we nog een Bernaerts, frères, 16, rue A-B, Malinés in 1914 (bron) Een 'B' van AB straat ? Wordt het dan Adrianssens-Bernaerts ? Allicht niet, want dat zijn recentere brouwerijen, veel jonger dan het ontstaan van de straatnaam. De straatnaam is ontstaan volgens Van Caster in de 18e eeuw, daarvoor heette deze straat, u raadt het al, gewoon 'Melaan'. EIgenlijk was de naam Melaan weggelegd voor de Kaai van de Melaan. Omdat men er huizen bijplaatste was er dus eigenlijk geen sprake meer van een kaai, en daarom kreeg het eerste deel een nieuwe naam: ABstraat.
Even teruggrijpen naar Jos Nys. Hij schreef op vr, 19/10/2007 - 23:04.:
Brouwerij A-B.
In 1647 brouwerij “Den A-B”.
In 1838 was dit nog een brouwerij; ingevolge de deelingakte van 1 maart 1838 voor J.B. De Keersmaecker, notaris, werd ze toegewezen aan Eduard de Cock, zoon van Philippe :
“een huys zijnde de brouwerij genaemd “den A-B”, komende van een zijde aen de brouwerij van d’heer BERNAERTS-LAUWERS, van den tweede aan het huys van d’heer Van Hoey… gemeld huys en brouwerij bewoond en geëxploiteerd wordende voor rekening van partijen deelde door d’heer PETRUS DE COCK, hunnen oom.”
Philip de Cock had den eigendom gekocht van PIERRE VAN RIJMENAM, op 3 Oktober 1808, het droeg toen het nr 447 der wijk A; (Zie Tableau Général/ Ville de Malines 1856 pag. 61) tevoren hoorde het toe aan ROMBOUT JAQUES VAN RIJMENAM in ’t leven aartsdiaken en kanunnik-gradueel van het metropolitaan kapittel, broeder en onkel respectievelijk van de verkooper en kooper. Hij stond den eigendom af aan zijn broeder bij akte van 25 Juni 1794, voor notaris J.B. HENS. De groote poort, welke in 1920 nog bestond, droeg het jaartal : anno 1695.
In 1828 is er sprake van brouwer BACKX (A-B straat)
Heel waarschijnlijk is de B van A-B afkomstig van de familienaam BACKX en had hij als voornaam bv. ALBERT.
======================================
Eens kijken wat Rudi de Mets ons meldde op do, 23/10/2008 - 10:20.
Er waren verschillende brouwersfamilies : Backx ( o.a de A.B. straat = Antoine(?) Backx) met twee brouwerijen: de Leeuw (AB straat) en de Zwaan (Adegemstr) in 1817. In 1828 volgens de archieven slechts één over : de Leeuw in de AB straat
Scheppers : in 1817 - Het anker (?) - de Posthoorn (?) - de Valk ( wwe Scheppers) en in 1828 : in de AB straat - ( er waren er toen DRIE daar) en de Drie Koningen ( eerste vermelding 1647) en nu huis de Kevie - bestaat nog op de zoutwerf) in handen van wwe Scheppers
======================================
Verder kan natuurlijk die artesische put verklaren waarom er hier en daar wat water in de kelder staat in die buurt. Die bom heeft waarschijnlijk dan ook de de dakkapellen weggeblazen die op de huidige huizen Jef Denynplein 4-6 waren aangebracht volgens het eerdere plan.
======================================
De bewoners van Vaernewyck hadden knappe dingen binnen hangen:
Dans un hôtel habité par la famille de Vaernewyck, à Malines, rue A. B., il y a un salon décoré de quatre grandes toiles par ce Coxie. Ces tableaux ont servi de modèles ou de cartons à des tapisseries; pour ce motif, les personnages sont peints en sens inverse, c'est-à-dire que leurs actions sont faites par la main gauche pour obtenir l'efTet contraire dans la tapisserie. Les trois sujets principaux sont empruntés aux tapisseries vaticanes d'après Raphaël, ce sont la Pèche miraculeuse; Saint Paul et Saint Barnabe à Lystrie; le Sauveur remettant les clefs à saint Pierre; la quatrième toile représente la Présentation au temple.
Bron: Messager des sciences historiques, ou, Archives des arts et de la bibliographie de Belgique. 1873
Dr. Witmann (Wittmann, Jules, rue A B, 20, Malines) was ook zo genereus om zijn tuin open te stellen voor congressen voor beiaardconcertenin 1897.
Le jardin de M. Wittmann, rue A B, est mis i. la disposition de MM. les Congressistes etrangers, pour Taudition du concert de carillon. Le programme en parattra ult6rieurement.
Bron
=====================================================
En als toemaatje nog even de huidige situatie en de loop van de gedempte Oude Melaan (Bouwen door de eeuwen heen), klik op het plan voor een grotere versie
@ Peter
Bedankt Peter !
Dat water loopt dus onder den toren boven de drukkerij in de TSM
Bij het lezen van de naam "Bernaerts" valt mij op dat vlakbij dit alles ook het refugium van de abdij van Sint-Bernaerts ligt.
Misschien nog een mogelijk verband ?
@ Melanie, ja, zoals ze ook onder de ingang van de fietsenstalling van Scheppers loopt (afin, de rioolbuizen die in de plaats van de Melaan gekomen zijn)
Hieronder de rioolbuizen in de Oude Melaan, gezien van op de Mosbrug in de Arme Clarenstraat, richting Stadsheimelijkheid. Nadien werd ze gedempt.
Toestand omstreeks 1910
Ik kan goed begrijpen dat Alfred Ost "not amused" was toen al die Mechelse vlietjes werden ingekapseld in mottige rioolbuizen.
Het zal wel minder gestonken hebben dan tevoren, maar 't is geen zicht !
Melaanvliet - Alfred Ost
Gim, het is wel eigenaardig te moeten vaststellen dat men in de fusiegemeenten een bocht van 180 graden neemt. Daar worden nu de meeste grachten in buizen gestopt. Hebben ze dan echt niets geleerd van de blunders uit het verleden ? Blijkbaar niet.
@ GL : Inderdaad.
Bij een tante van mij in Heist o/d Berg hebben ze enkele jaren geleden alle grachten dichtgegooid voor een nieuw voet-en fietspad. De macadam-baan werd uitgegraven voor nieuwe riolering en netjes dichtgegooid met verse beton. Maar de rioolkruispunten (of hoe noem je zo iets) zijn blijkbaar te klein geschat.
Omdat alle oude boerderijen al een tijdje zijn vervangen door de O-Zo-Vlaamse Doorzonwoningen met oprit in glimmende steentjes (en tel daarbij het nieuwe voet/fietspad) gaat er amper nog regenwater in de grond of in de grachten.
Met gevolg : veel water in de nieuwe riolen en teveel water aan de rioolkruispunten die al dat water enkel... naar boven kunnen stuwen.
Gim, een thema waarmee ik mij jaren heb bezig gehouden in de gemeenteraad tot ergernis van vele betweters. Het is niet voor niets dat Greet Geypen het ministerie van " verzakkingen en wateroverlast " met veel bravour van zich heeft afgestoten. Heel goed gezien van die dame.
Maar over den TSM wou ik toch ook nog iets kwijt. In 1952 werd het huisje links van de huidige ingang bewoond door Pier Van Dam en zijn echtgenote Melanie. Zij droegen de titel van " conchiers " of beter gezegd meid voor alle werk. Als bijverdienste verkochten ze er voor en na ook snoepjes en als ik mij niet vergis ook de eerste frisdranken in flesjes. Over Vermandere kunnen we kort zijn. Hij was niet alleen een aimable mens maar was ook kannunik, ingenieur en priester maar voor alles een West Vlaming. Daarom wens ik de insinuatie van het " schoe gereef " ten zeerste in twijfel te trekken. Wat ik wel weet is dat hij na de doffe elende van de jaren veertig er in geslaagd is om van den TSM een technische school te maken met naam en faam. Dit in schril kontrast met datgene wat de rode broeders er van gemaakt hebben in de Leopoldstraat.
@GL we gingen on topic blijven. Dat was wel ons vader die vond dat dat nodig was om die mens met de nodige egards te ontvangen in de toenmalige kolonie.
Over die conciërge heb ik ook horen vertellen.
En jawel alle respect voor Directeur Vermandere.
We hebben ook nog een ooggetuige verslag van Elisa Verhoeven.
Melaan 3, 1914.
Lisa zat wakker in haar bed. Ze wreef haar ogen uit. Ze was een mooi klein meiske. Een beetje klein voor haar negen jaar. En heel fragiel. Ze had erg mooie, gekrulde haren. Haren die leken op glanzend goud. Er was een vreemd gebulder, vanuit de verte. En Lisa was ineens wakker. Ze liep meteen naar beneden in haar nachtjapon.
"Mama, Mama." riep ze, maar er was geen antwoord. Ze wist dat haar broer Maurice, die twee jaar ouder was, misdienaar was in het klooster naast de deur. En ze wist dat haar vader aan het werk was.
Maar waar is haar mama ? Ze begon te snikken toen het gebulder aanzwol. De voordeur stond wijd open en Lisa zag er een horde vrouwen.
Ze waren druk aan het praten waren. Louise, haar moeder stond tussen de vrouwen. Ze liep er naartoe en trok aan haar schort.
Louise legde haar arm rond haar dochtertje. "Wees niet bezorgd", zei ze. Maar Lisa luisterde naar de verhalen van de vrouwen. Die vertelden dat de Duitsers de kathedraal bombardeerden.
(autentiek opgetekend door Mafalda, Elisa's dochter, wordt vervolgd)
(Maurice Verhoeven, Mama Verhoeven en Elisa Verhoeven, Foto eigendom Mafalda)
...ronduit schitterend dit verhaal van Elisa Verhoeven. Wees maar héél zeker dat dit tegen 2014 nog terug helemaal boven water zal komen... ;-)
(vervolg op mijn laatste reactie)
De kathedraal was een mijlpaal in de Mechelse binnenstad en had een mooie hoge toren, die de Duitsers natuurlijk wilden vernietigen. Het gebulder stopte na een tijdje en de stilte keerde terug in de straat. Louisa nam haar dochterke bij de hand en leidde haar terug naar binnen.
"Kleed je aan, dan zal ik je een ontbijt maken. Het wordt laat en ik moet het middageten nog maken. Je broer zal snel thuiskomen van de mis. En je kent hem, hij heeft altijd honger als een paard."
Lisa rende naar boven en kleedde haar snel aan. Ze kamde haar haren en deed ze naar achter met een grote strik. Erg goed was die strik niet gelukt, maar ze wou het deze keer niet aan haar moeder vragen. Snel maakte ze het bed op, en liep ze naar beneden. De geur van koffie kwam haar tegemoet. Ze was hongerig en haar moeder had voor haar een een sneetje rozijnenbrood en een grote kom stomende melk klaar staan. Er waren zoveel vragen die ze haar moeder wilde stellen over de gebeurtenissen van die ochtend, maar ze wist dat ze druk in de weer was met al haar klusjes.
Lisa ruimde kom en bord op en speelde toen rustig in de tuin, in afwachting van de terugkeer van Maurice. Eindelijk kwam hij thuis. Lisa kon niet wachten om hem al het nieuws te vertellen.
"Heb je al het lawaai gehoord ? En zag je alle mensen in de straat?" ratelde ze.
"Wat zeg je toch allemaal, meisje? Spreek langzaam." antwoordde Maurice.
In tegenstelling tot Lisa, was hij groot voor zijn leeftijd en dus leek hij meer dan twee jaar ouder dan zijn zus, en dat misbruikte hij graag om de baas over haar te spelen, vooral als er vrienden bij waren.
Lisa begon weer: "Heb je al het lawaai gehoord en zag je alle mensen in de straat? "
"Natuurlijk niet." snauwde Maurice. "Hoe kon ik de mensen zien als ik de in de mis zat? Ik hoorde wat donder in de achtergrond. Is het dat geluid dat je bedoelde? "
"Ja, ja," antwoordde Lisa opgewonden. "Het waren de Duitsers die de kathedraal bombardeerden. Ik was erg bang. Ik werd wakker en er was niemand thuis. Moeder was in de straat met alle vrouwen."
"Je verdiende loon,om zo lang in je bed te liggen. Waarom kun je niet opstaan zoals ik in de ochtend? ", zei haar broer.
"Je bent ouder dan ik en ik was moe!" antwoordde ze.
Hun gesprekken eindigden meestal in ruzie, dus Lisa nam de weg van de minste weerstand en liep weg, de tuin in, op zoek naar de kat. In het klooster naast de deur werden de hosties voor de mis gemaakt, en die lagen buiten te drogen op schoteltjes. De poes had er al een speciale interesse in vertoond, als snack tussen de maaltijden. De nonnen vonden dit niet erg fijn, en ze vertelden Louisa dat ze haar kat maar moest weg doen. Louisa heeft dan haar geliefde kat dan maar naar haar neefje gebracht die enkele kilometer verderop woonde, maar drie weken later stond ze terug aan haar deur!
"Dat volstaat." zei Louisa "Ze zal niet weer worden weg gestuurd. We zullen gewoon een oogje op haar te houden en ervoor te zorgen dat ze niet in de buurt van het klooster gaat."
Benieuwd of er een archeologisch onderzoek komt voor de heropbouw van de TSM
en vooral wat daar gaat uitkomen
Is die mooi foto uit 1904 op ebay wel degelijk van de brouwerij "DE Leeuw" van Fam. Adriaensens uit Mechelen?
Opendeurdag TSM vandaag !
Ik geef het maar even mee,
voor als ge niet zou weten wat te doen
dezen achternoen.
:-)
gimycko dat boek van Jef Vermeiren ondertussen al tegengekomen? hier ligt nog een exemplaar op zolder
Bedankt voor den tip Gim maar ik ben u daar niet tegen gekomen. Niet zo heel veel gewijzigd de laatste zestig jaar. Nog steeds die oeroude Heidelbergers in de drukkerij. Oeroude Duitse kwaliteit krijg je niet kapot hé.
Dankzij het grijze weer was het niet over de koppen lopen in den TSM. Nog eens de drukkerij ingelopen en inderdaad : de Heidelbergs blijven onverwoestbaar. Tevens bij enkele oud-leraars gestaan.
Het weinige volk gaf me de gelegenheid om ook enkele leraars te ondervragen van de afdeling Elektriciteit en van de afdeling Automechaniek over een Project dat ik wil gerealiseerd krijgen. Het idee lijkt ze wel leuk, maar is blijkbaar niet direct rendabel. Bon, ik zoek verder.
Misschien moet ik het idee / project hier binnenkort maar eens op de blog gooien om alzo aan één of meerdere adressen van gekke fabrikanten te komen.
die heidelbergs zullen nog wel een tijdje onverwoestbaar moeten blijven vrees ik want centen voor nieuwe waar zouden die vandaan moeten komen???
Zo is dat Malenie. Scholen en dan vooral technische scholen bekomen te weinig financiele middelen om de aankoop van technisch hoogwaardige machines te financieren. Dat zal iedere leerkracht beamen. Het steeds weerkerende antwoord is " wij krijgen niet meer geld van onze bazen " Dat heeft trouwens de SITO jaren geleden ook ondervonden met alle gevolgen vandien. Met andere woorden, men kan nu na zestig jaren op de markt nog steeds niets beter kopen dan een Heidelberger drukmaschine. Of men moet van visie veranderen en Peter zal het wellicht niet graag lezen, overstappen naar het Duits onderwijsmodel. Heel eenvoudig het theoretisch gedeelte laten doorgaan in de klas en het practisch gedeelte op de werkvloer, in de bedrijven. Momenteel worden er schuchtere pogingen daartoe ondernomen maar te weinig en te laat vrees ik. Want er is duidelijk een beweging aan de gang waarbij steeds meer arbeidsintensieve bedrijven de vlucht nemen naar lage loonlanden. Bye, bye, Opel, Renault, Ford, Van Hool, Picanol, Wema, Caterpillar, Beckaert, New Holland en ga zo maar door. De lijst is eindeloos aan het worden.
@Gimyco
Aan het einde van de tunnel lonkt dan de boerderij. -)
@ G.L. : Inderdaad.
Maar daarvoor hebt ge ook technisch geschoold personeel nodig, want de boer werkt tegenwoordig met state-of-the-art landbouwmachines en
chemtrail-dronessproei-drones !:-)