Martha Wasteels   1919-2011             Foto:  Rudi Van Poele

De zondag begon nochtans goed, met wat Mechelen (ja dat is een werkwoord: wat rondwandelen, wat rondkletsen en wat rondjesdrinken).

Weer thuis zakte ik lekker in de luie zetel en begon m'n vrouwtje wat over dagelijkse dingen te praten. Niets aan de hand dus, maar toch merkte ik dat er wat spanning in de lucht hing. Ze stokte even en zei aarzelend: "En ja, ik heb eigenlijk ook wat droevig nieuws…” Ze klonk verontschuldigend, op een manier die niets goeds voorspelde. Ik vermoedde ergens al wat ze zou gaan zeggen, maar wilde het toch nog van haar horen. "Juffrake is vannacht overleden. Het rusthuis heeft vanmiddag gebeld, maar ik heb je niet verwittigd; ik wilde je gidsbeurt niet bederven.”

Ik blies wat lucht in het ijle, en wist helemaal niet wat te zeggen. Juffrake toch, het moest er eens van komen, eenennegentig jaar een gezegende leeftijd, dat wel, maar toch. Ze was van 22 oktober negentien negentien, net als mijn vader die ze 25 jaar had overleefd. Allerlei herinneringen flitsten door mijn hoofd, meestal in een zwart-wit palet. Hoe ik als 16-jarige wijsneus van de Kleine Nieuwendijk 130 naar de Bleekstraat 6 ging wonen, in het centrum van het toen nog redelijk kleinburgerlijke Mechelen, waar de dames steevast met 'Madam' en de familienaam van de echtgenoot werden aangesproken. Natuurlijk niet “Juffrouw Wasteels”, onze nieuwe buurvrouw,  gepensioneerde lerares en misschien daarom veroordeeld tot levenslang celibaat. Juffrouwen hoorden niet echt te trouwen in die tijd. Haar vader was schooldirecteur in het Mechelse geweest, maar op jonge leeftijd overleden. Daar ook moeder er niet meer was, werden de drie kinderen verder opgevoed bij een familielid dat reeds vier kinderen had. Na een tijdje gingen ze dan op internaat bij de zusters Ursulinen van O-L-V-Waver. De jongste zus werd, net twintig geworden, plots onwel toen ze op het marktplein van de bus stapte. Ze werd nog in allerijl bij de plaatselijke dokter binnengebracht maar die kon nog weinig voor haar doen.  Gilberte, haar tweede zuster bleef, zoals van haar verwacht werd, in het klooster en werd er zuster Romana, jarenlang de geliefde directrice van de normaalscholen Ursulinen van Waver. Martha Wasteels ging weliswaar niet in het klooster maar werd onderwijzeres, met het gekende gevolg. Had ze dan nooit eens een liefje gehad, vroeg ik eens langs mijn neus weg. Tot mijn verbazing wilde ze daar wel op antwoorden, zonder valse schroom en met enige fierheid. Ja, ze had wel een jongen gekend op wie ze verliefd was geworden. Ze had hem graag gezien. Niet dat ze ooit….neen dat niet. Maar hij was zo jong gestorven, ze kenden mekaar maar enkele weken. Daarna was het er gewoon niet meer van gekomen. Ze had aan die ene liefde al meer dan genoeg gehad. Het hoefde verder niet meer, ze was best gelukkig alleen. Ze had trouwens een tijdje met een vriendin samengewoond die ze erg graag had gezien, maar ook zij was zo jong gestorven. Erg was dat.

Eens je “Juffrake” kende, kon het niet meer stuk. Haar deur stond steeds open en het taske koffie was snel gezet. Ik vond het best wel leuk dat ze tegen iedereen vertelde wat voor een brave jongen ik wel was. Niet dat de prefect van het College dat ooit heeft willen geloven...

Toen mijn moeder Irene niet meer zo goed te been was, moest ze haar geliefde appartementje wisselen voor het lieflijke  “Zonneweelde” in Rijmenam. Ze vond dat niet direct plezant, maar gaandeweg vond ze er toch haar draai. De Bleekstraat was dan ook regelmatig present. Madam Voorspoels (ook Jeanine genaamd), Madam De Vos (Lieve van Mandus) en de nog kranige Juffra kwamen regelmatig het onmisbare "taske koffie met een patéke" nuttigen. 

Na nog enkele jaren in de Bleekstraat ging de gezondheid van Juffrake, die als meisje jaren in een sanatorium had doorgebracht en al sinds haar vijftigste met pensioen was, stilaan achteruit. Zuster Romana kon haar overtuigen bij haar in het home van het klooster te komen wonen, wat ze graag deed om meer tijd bij haar zuster te kunnen doorbrengen. Toen zuster Romana twee jaar geleden stierf bleef Martha wat verweesd achter. Ze had alleen nog maar een nicht die zelf ook al in een home verbleef en met wie ze enkel nog kon bellen. Vanaf toen zat Juffrake ganse dagen in haar zetel voor het raam te wachten op bezoek. Gelukkig had ze telefoon. Wanneer ik haar belde zei ze steevast: “Ha, komt ge langs”?

Natuurlijk kwam ik dan langs en bracht dan af en toen een flesje porto mee waarmee ze dan een heel jaar verder kon. Ook de Bleekstraat kwam om de paar weken langs, gelukkig maar.  Een maand geleden kreeg ik haar zowaar nog mee op wandel naar het plein, waar ze me nog eens de juiste plaats toonde waar haar zus verongelukt was en fluks probeerde of een trappistje haar nog zou smaken. Een halve ging nog net.

Vanmorgen belde ik terug naar het home en kreeg er de hoofdverpleger aan de lijn. Wat een leuke kerel. Ja hij had gisteren inderdaad naar mij thuis gebeld. Ik vroeg hem of ik nog iets kon doen. Neen, dat kon niet. Juffrake stond namelijk onder de hoede van een bewindvoerder en de notaris zou voor de begrafenis zorgen. Er werden geen doodsbrieven gedrukt en er zou geen bericht in de krant komen. Dat heb je met bewindvoerders, dacht ik nog.

Later op de dag hoorde ik dat de begrafenis nu woensdag om tien uur zal plaatsvinden in de kapel van home St Angela naast de Ursulinen. Ik zal er zijn, Martha, mijn lieve oudste vriendin van eenennegentig. Ons Marie-Paule en de Bleekstraat komen ook. En misschien loopt er nog wel een oud-leerlinge binnen die zich Martha Wasteels nog herinnert.

Tot woensdag, Martha. Was ik je toch maar veel meer komen bezoeken. Ik weet wel dat je nu bent waar je altijd al wilde zijn, bij je zussen, maar zal je toch missen. Sloppel, hé.

PS. Van die doodsbrief en de gazet moet je echt niet wakker liggen. Je staat nu voor eeuwig in Mechelen Blogt. Dat is goed zo, want nu zal je nooit meer vergeten worden.  Dit is vermoedelijk het enige wat nog aan jou zal herinneren en je bent pas dood als niemand meer aan je denkt. Vraag het ginder maar aan Toon Hermans.