Hier vindt u alle deeltjes van deze miniserie
            
   

              (foto's: Jan Smets)

Het duister valt, en het voordien nog zo drukke koffiehuis 'De vier emmers' begint leeg te lopen...  Zélfs Jo krijgt het in de gaten: 'Ik vermoed dat ze willen sluiten...'. 

'Ik denk dat ik weer meer wit zal dragen', zegt ze plots...

'Die kleur droeg ik vroeger vaak - in Benidorm.  Bij mijn terugkomst zei men mij dat zwart mooi staat op een podium....  Maar.., nee, als ik binnenkort ga winkelen, zal het weer veel wit worden...'

Ze heeft haar trots, haar fierheid behouden.  Haar gezicht toont de milde sporen van jaren, maar haar vranke ogen spiegelen levenslust, en haar mimiek is jeugdig.  Jo lééft - ten volle.  Is ze nog steeds zo'n beetje Fieneke Verbustel?

'Mijn papa en mama waren heel lieve mensen.  Ik heb het altijd een beetje vreemd gevonden dat juist deze beredeneerde, stille getuigen van hun tijd zo'n brulkikker op de wereld hebben gezet.  Ik was een kind dat haar mond niet kon houden, dat zong en zich op elk moment in alle mogelijke situaties wilde onderscheiden (...)'

(uit biografie 'de weg terug')

Een brulkikker wil ik Jo Leemans niet noemen.  Maar - ze neemt in vier uur tijd géén blad voor de mond.  Ze is één en al spontaniteit.  Impulsief flapt ze er soms dingen uit waarvan we beiden aanvoelen dat we ze niet kunnen publiceren... Géén zware aantijgingen hoor - maar gewoon haar eigen kijk op dingen en mensen...

Haar levensverhaal gaat over hoogtes en laagstes.   Ze kreeg open doekjes, applaus en ze oogste successen.  Ze reeg de hits aan mekaar, werd geliefd en aanbeden.  Maar door het  stramien van het succesverhaal weeft zich ook een dunne draad die het geheel verstoort: een grillige lijn van tegenspoed en tragiek.

Haar gezondheid heeft haar vaak in de steek gelaten.  Polio, asthma, een trombose... Het bepaalde haar leven op en naast de bühne.   Maar telkens weer is Jo terug uit het dal gekropen, en heeft ze haar plaats met veel karaktersterkte opgeëist.  Men kreeg haar niet kapot.  Toen niet.  Nu niet.

'Het podium...Ik heb niets anders gekend en eigenlijk wilde ik ook niets anders.  Als tiener werd ik op een podim getild (...)  Nu voel ik nog steeds die drang op op dat podium te stappen.  Je moet weten dat Joske van den Ammoniac altijd hoge ambities heeft gehad.  Ook letterlijk.  Mijn betrachting was om hoog boven de anderen uit te torenen, op te stijgen, te vliegen...(...)'

(uit biografie 'de weg terug')

Jo Leemans hééft hoog getorend boven vele anderen.  Ze was géén eendagsvlieg, maar stond decennialang in de schijnwerpers.  Op de planken, op het kleine scherm, op de radio...  Misschien heeft het wel verslavend gewerkt...  Ze heeft  vaak gevlogen - letterlijk en figuurlijk - tot ze nu geland is op haar Mechels appartementje.  Maar ook daar aangekomen is en blijft ze een 'vrouw van de wereld' die er nog méér dan regelmatig een stapje in zet: van haar kapper in Knokke, tot een theatervoorstelling hier, en een musical daar...

Ze ziet er nog steeds heel patent uit.  'Ik zou nog mannen kunnen krijgen van twintig jaar jonger', verzekert ze ons met pretlichtjes in de ogen.  Maar het is genoeg geweest.

Denkt ze nu terug aan David, de joodse jongen uit haar jeugd, die drie jaar ouder was dan zij, en haar grote liefde was, tot hij met zijn familie die bang was voor wat met de joden zou kunnen gebeuren, emigreerde naar Israël?

Denkt ze terug aan Mark, haar man - de grote, gedistingeerde en intellectuele Mark, met wie ze jaren gehuwd was en waarmee ze haar dochter Betteke kreeg? 

Denkt ze terug aan de ontgoochelingen in de liefde?

(foto: Mark Gorremans) 

Jo Leemans bleef nooit bij de pakken zitten.  Bij geen enkele tegenslag of ontgoocheling.  Ze bleef de eeuwige optimist, tot op de dag van vandaag. 

Maar we zien haar ogen ook vochtig worden als ze vertelt over haar achterkleinkindje dat binnenkort een hartoperatie moet ondergaan.  Het zal wellicht allemaal wel goed komen.... Maar achter de façade van 'sterke madam' ontdekken we nu ook een héél gevoelige vrouw...

Ze heeft dan ook heel wat erge dingen meegemaakt.  Zoals Markec vorige keer al neerpende: de oorlog heeft haar getekend.  Absoluut.  Katholiek opgevoed is ze daarna - ook hierom - haar geloof verloren.  Maar het geloof in het Leven is ze nooit kwijtgespeeld.  Ze ademt het leven met volle teugen in - misschien omdat ze als asthma-patiënt er zo vaak, krampachtig en moeilijk naar heeft moeten  snakken...  Ze lééft en geniet, en klampt zich vast aan de mooie dingen van alledag. 

             (foto: M.Gorremans)

We stappen op.  Zij, wat moeizaam stappend achter haar rolstoel, en wij naast haar.  Ze verzekert de mensen van 'de vier emmers' dat ze zéker nog eens zal terugkomen met haar vriendin. 

Jo snakt naar de zon en het licht van Spanje.  Ze is de grijsheid van de winter beu.  Binnenkort misschien...  We stappen traag verder.  Maar Mècheles is ze, en Mècheles zal ze in haar hart steeds blijven.

Even later neemt ze toch plaats in de rolstoel.  Maar ondanks die beperkte mobiliteit ziet ze er helemaal niet oud en kwetsbaar uit.  Ze blijft een diva.  Ze blijft de ster.  Ze laveert tussen de volkse Josphine Verbustel die toegankelijk en spontaan is, en de vrouw die in de schijnwerpers velen wist te betoveren.  Ze wéét dat ze op de foto staat, en neemt de poses aan die haar flatteren.  Jo Leemans regisseert zélf de ontmoeting, en bepaalt zélf waar het gesprek naartoe gaat.

'Als ik opnieuw kon beginnen, zou ik niets veranderen.  Mijn leven was zoals het was.  Leven op een andere manier was me niet gelukt.  Ik laat het leven niet, ik pak het zelf.  Ik wacht niet op mijn lot, ik kijk vooruit en ik bepaal zelf wat er met me gebeurt.  Soit.  Mijn toekomst is van mij.  (...)  Of ik rechtop sta of zit, ik doe wat moet.  Het overleven zelf is belangrijker dan de vraag hoe te overleven. (...)'

(uit biografie 'De vlucht terug')

We staan aan de liftdeur van haar appartement.

'of we nog even binnenkomen?'

Enerzijds willen we wel - maar het is al laat geworden.  We geven mekaar een warme handdruk en een vriendschappelijke zoen.  Ze is vereerd met het boeket dat we haar geven.  Een boeket met witte bloemen...

Ze verdwijnt in de lift.

Wat heeft het leven voor haar nog in petto?  Niemand weet het.  'Wat zijn moet, dat zal zo zijn'.  Ik krijg die flarden uit haar bekendste lied niet meer kwijt die dag.   'De toekomst die blijft geheim...'   Voor mij - voor Mark, voor Jo.  Maar Jo zal op de dag dat de voetlichten doven (en ik hoop dat dit moment nog héél ver weg is...) nergens spijt van gehad hebben.  En weet je: ik geloof haar graag.

(foto: Jan Smets)