(foto's: Jan Smets)

Als Jo Haazen praat, luistert men ademloos...  De oud-stadsbeiaardier en oud-directeur van de Koninklijke Beiaardschool, zat vanavond op de klapstoel bij Vtbkultuur-Mechelen in het Cultuurcentrum, waar hij geïnterviewd werd door GvA-journalist Sven Van Haezendonck..

Als Jo praat, met zijn zachte maar karaktervolle stem, zwijgt men - geboeid aan zijn lippen hangend... 

Het tengere jongetje uit de Antwerpse Seefhoek, dat voorbestemd was om loodgieter te worden, of minstens toch electricien, koos een andere richting.  Als dertienjarig jongetje besteeg hij de toren van de OLV-kathedraal, en bezwoer dat hij het ooit beter zou doen.  Want hoe magisch de klanken ook klonken - het 'rammelde' nog te veel...  Als hij groot zou zijn: dan...

En hij dééd het.  En toen hij  een aantal jaren later  met zijn vuisten het klavier van de Koekenstad bespeelde, zeiden de toehoorders ver onder hem, beneden in de Antwerpse straten, dat de oude beiaardier beter speelde met de jaren...

Wisten zij veel...  Een nieuwe beiaardier was opgestaan!  een virtuoos die nog beiaardgeschiedenis zou schrijven...

De beiaardconcerten in de Scheldestad werden een ongezien succes - en massa's woonden de concerten met de muziek die uit de hemel leek te dwarrelen bij.  'Dat kan men nu niet meer voorstellen' mijmerde  Haazen luidop.  Als wriemelende mensenstromen wurmde de mensenmassa op de pleinen, rond de toren...  'een beetje zoals in Mekka'...

En toen kwam de vraag uit Mechelen...  Piet Van den Broek diende opgevolgd.  En men zat met de handen in het haar...  Nog steeds, even voor het starten van het nieuwe schooljaar, had men nog steeds géén directeur voor de beiaardschool (want directeur van deze school en stadsbeiaardier was een taak die voor één man was weggelegd...).  Burgemeester Jos Vanroy was dan ook een tevreden man, die opgelucht zag dat Haazen na aandringen zijn contract tekende.

En zo kwam Jo in de Maneblussersstad terecht.   Van de trotse Sinjorenstad met zijn flamboyante en enthousiaste bevolking naar de toch wat ingetogen Dijlestad.  Van de massa naar een ontvangstcomité van vier personen...

Hij had kunnen terugkeren die dag, aankomend in het Mechels station...

Hij deed het niet.  Hij bleef.  Haazen leerde van Mechelen houden - van deze 'speciale' stad die zo graag terugplooide in middelmatigheid.  Nochthans was Mechelen toch dé beiaardstad bij uitstek!  Talrijke klokkengieters waren hier in vroegere tijden bedrijvig, en Mechelse klokken werden geexporteerd naar de toenmalige wereld.  Mechelen had ook de grootste beiaard - En dat wil wat zeggen.  Mechelen had dan later ook een legendarisch figuur als Jef Denyn die het beiaardspel optilde naar hogere regionen: beiaardmuziek werd een volwaardige kunstvorm...

Hier kwam Jo Haazen terecht.  Hier werkte hij; hier bewoog hij hemel en aarde om dit beiaarspel uit te dragen.  Hier botste hij ook vaak met de politieke wereld...  Hier stootte hij dikwijls op onbegrip...  En dan ging Jo verder, omdat hij wist dat hij gelijk had.  Haazen die tot geen enkele partij of strekking wou behoren - want beiaardspel is universeel, vocht om zijn gelijk.  Niet omdat hij eigenzinnig was zonder meer, maar omdat hij nu eenmaal een autoriteit was in zijn vakgebied.

Hij ging er voor.  Ook voor 'zijn' school.  Want al mocht hij dan als stadsbeiaardier op de loonlijst van de stad staan: als directeur kon hij autonoom handelen.  Als men dan ooit de school in 't Schipken, op de hoek van Merodestraat en Sint-Jansstraat, in de schaduw van dat prachtige Hof van Busleyden, wou verhuizen, fulmineerde hij hiertegen.  De stadsvad'ren kregen witte knokels van ingehouden woede en ballende vuisten, als Jo alle mogelijke middelen inzette om de school op die historische plaats te behouden.  De school is er nog stééds gevestigd.

Jo brak ook een lans om de beiaardconcerten uit hun 'verdomhoekje' te halen: waarom was de plaats om te luisteren in zo'n verloren hoek te zoeken?  Waarom niet op de Grote Markt?  Waanzinnig idee?  Moet kunnen, dacht Jo - en hij zocht steun bij de Mechelse politiek.  Die aarzelde aanvankelijk, en sputterde tegen met een aantal drogredenen...  Maar dan kreeg hij het fiat!  Het kon plots.  Jo Haazen ging zélf een rode loper aankopen.  De toehoorders (de oude getrouwen en de nieuwe, nieuwsgierige luisteraars) waren enthousiast.  Maar het mocht niet zijn...  Mechelen plooide zich na twee uitvoeringen terug in zijn middelmatigheid.  Het kon niet meer...  Om die en die reden...

Zou het écht niet meer kunnen in de toekomst?  Het applaus voor dit idee was veelbetekenend...

Jo vertelde en vertelde, filosofeerde en kruidde zijn betoog met lyrische volzinnen en doordenkers...  We gingen op reis door de hele wereld...; we luisterden naar zijn enthousiaste verhaal over de nieuwe beiaard die in '81 naar boven werd gehesen, ter vervanging van de historische oude, wiens klanken niet meer zuiver waren...  Het was een goede keuze van Mechelen om dit te doen!  Het was broodnodig.

We hoorden Haazen pleiten voor een nieuwe mobiele beiaard.  Mechelen is dit als beiaardstad verplicht aan zichzelf.  Ik hoop ook hierop...

De kleine jongen uit de Seefhoek is een grote beiaardier geworden - een waar ambassadeur van deze typische Vlaamse muziekvorm.  Jo zit elke maand een veertiental dagen in Rusland waar beiaard 'Mechelse klokken' wordt genoemd.  Daar is de telg uit een Antwerpse middenstandsfamilie gedecoreerd door Poetin.  Daar, achter het vroegere IJzeren Gordijn is de beiaardkunst zich nog volop verder aan het ontwikkelen.

Mechelen doet veel voor zijn beiaardkunst.  Maar het kan beslist meer, volgens de oud-stadsbeiaardier.  Als men ziet hoeveel geld er soms aan sommige projecten wordt besteed, wordt de beiaard nog té vaak stiefmoederlijk behandeld.  En dat is jammer.  Want het is ons Mechels exportproduct bij uitstek! 

Jo Haazen die al zovele, ontelbare keren, de trappen van de hoogste torens beklom (en zich daarom best wel als 'doortrapper' wil bestempelen...) is de beste advocaat van de beiaardkunst, die hij de muzikale bekroning van onze belforten noemt.  De belforten - symbool voor onze vrijheden, zijn werelderfgoed.  De beiaarden zijn dat dus ook.  Ze spelen voor jan en alleman - voor iedereen... voor mensen van alle gezindheden...

Jo Haazen is nu op pensioen.  Maar hij blijft rusteloos bezig met de dingen waarin hij gelooft. 

Jo Haazen op de klapstoel: weinigen weten zo te boeien als deze filosoof van de Hoge Toren...