(foto's: Jan Smets - Huis Cadix en Zuster Virginie...)
Het is één van de fraaiste historische panden van onze binnenstad - en toch zo verborgen en weinig gekend voor veel Mechelaars: Huis Cadix in de Merodestraat. Maar het knappe 18de eeuwse gebouw was voor vele zorgbehoevenden een oase en een veilig nest... 'Was'? Ja, want de bewoners, de zusters van Overijse-Mechelen, verlaten hun huis na eeuwenlange aanwezigheid in onze stad...
Hun nakende vertrek kreeg al wel wat persbelangstelling, want Gazet van Antwerpen en Streekkrant brachten een artikel over hen.
Vijftien nonnen zijn de 'laatsten der Mohikanen'. Ooit waren ze met véél meer. In 1965 telde de congregatie nog 180 koppen. Maar de 'straffe madammen' die deze sociaalbewogen zusters zijn, worden stilaan oud van jaren. Zes van hen zijn de zeventig voorbij. De anderen zijn tussen de tachtig en 95 jaar oud. En dan beginnen de jaren te wegen. Huis Cadix is niet meer geschikt voor hun leeftijd... De nonnen gaan daarom verhuizen naar serviceflats in het woon-en zorgcentrum Sint-Augustinus in Berlaar.
En...het klooster werd verkocht. Niet zomaar aan één of andere projectontwikkelaar. Nee. Want de zusters kozen bewust voor een project dat mensen in nood helpt. Het moest als het ware in de lijn liggen van het werk waaraan de zusters van Overijse-Mechelen hun leven hadden gewijd.
Het CAW waaraan Cadix werd verkocht biedt onde randere hulp aan gescheiden vrouwen en beheert ook het vluchthuis. De aankoop van huis Cadix biedt hen nu kansen om al hun diensten op één lokatie onder te brengen.
De zusters van Overijse-Mechelen zijn ontstaan uit een fusie van drie gemeenschappen: de Zusters van Liefde, de Zwartzusters en de Congregatie van Onbevlekte Ontvangenis van Maria. Ze waren actief in de verpleegkunde, het onderwijs, gezinshulp, bejaardenzorg...
Tientallen jaren hebben ze mensen in nood opgevangen in hun gastvrije en open huis. Vluchtelingen, gescheiden vrouwen, studenten... Wie een probleem had kon bij hen terecht.
De zusters verdienen hiervoor een pluim! Bescheiden deden ze hun werk - maar hun inzet mag 'ingelijst' worden. Ik doe m'n hoed af voor deze 'Dames met Klasse', en wens hen het allerbeste in hun nieuwe thuishaven.
De inboedel van het klooster wordt nu verkocht. De opbrengst van de verkoop gaat naar Amnesty International. Kandidaat-kopers zijn welkom in de weekends van 24 en 25 april en 8 en 9 mei (van 10 tot 18 u)
Huis Cadix behoorde oorspronkelijk tot één familie - Later werd het gesplitst in een aantal kavels. Het eigendom werd in 1559 aangekocht door Rombout Huens, die ook eigenaar was van het hiernaast gelegen huis 'De trektang', waarin zijn brouwerij en mouterij gevestigd was. De familie Huens blijft eigenaar tot in 1761. De naam 'Cadix' duikt echter pas op in 1835.
De Huensen behoorden tot de rijkste burgers van de stad - ook al waren ze niet verbonden aan de Grote Raad. Hun fortuin stoelde op een eeuwenlange deelname aan de lokale magistratuur waarin ze onafgebroken de hoogste bestuursfuncties bekleedden. Na het overlijden van Bernard Alexander Huens besteedde zijn weduwe haar erfdeel aan de renovatie van de verouderde woning. De vormgeving van het vernieuwde pand houdt stilistisch het midden tussen régence en rococo. Van deze renovatie getuigen nog verscheidene schouwen en stucdecoraties. In 1761 werd het pand door Joanna Maria Huens verkocht aan kanunnik Karel van Spoelbergh de Grimaldi, medewerker van het aartsbisdom en deken van het Sint-Romboutskapittel.
Acht jaar later droeg zijn broer en erfgenaam het mooie huis over aan Henry Diu, procureur-generaal van de Grote Raad. In 1781 werd het huis weerom verbouwd. Als trouwe dienaar van de Oostenrijkse kroon trad Diu samen met advocaat de Stassart de Noirmont, in 1783 zeer doortastend op bij de uitdrijving van de door Jozef II afgeschafte kloosters. In 1789, toen de Brabantse Revolutie uitbarstte, was zijn woning dan ook een aangewezen doelwit voor de patriottn.
De Fransen die aan de macht kwamen, namen de gelegenheid te baat om hun 'idealen' te verspreiden - en Henry Diu besloot maar te emigreren, en maakte in 1794 zijn huis over aan zijn broer Joseph. Die kon ternauwernood het pand voor inbeslagname vrijwaren. De Grote Raad was ondertussen afgeschaft, en de vraag naar luxueuze herenhuizen was aldus gedaald. Daarom verhuurde hij het huis aan hoge ambtenaren. In 1804 echter, werd het uiteindelijk verkocht aan Jean-Baptiste Verhaghen, voorzitter van de Rechtbank van Eerste Aanleg te Mechelen. Die overleed kinderloos, en zijn broer Ferdinand kocht zijn schoonzuster uit. Napoleon was ondertussen overwonnen, en de politiek-religieuze context veranderde weerom. Het aarstbisschoppelijk seminarie, met zijn groeiend aantal studenten, vroeg aan de katholiekgezinde familie Verhaghen of ze de woning konden huren als 'uitbreiding'. Maar er werd niet verhuurd, maar wél verkocht aan de president van het seminarie, de heer Collier.
In 1836 werd het complex afgestaan aan de Zusters van Liefde.
Hoewel het Seminarie tot 1975 eigenaar bleef van Cadix, werden er enkel tussen 1824 en 1830 seminaristen gehuisvest. De kloosterorde van de Zusters van Liefde die er van 1836 woonden, werd gesticht als orde in 1806. De orde legde zich van bij de aanvang voornamelijk toe op volkonderwijs, en op huishoudelijkde diensten voor het seminarie en de Katholieke Normaalschool. Kort na hun intrek in Cadix besloten de zusters om achterin de grote tuin een eigen klassenvleugel op te richten.
School en klooster floreerden en het aantal nonnen nam stilaan toe. In de eerste helft van de vorige eeuw kende de orde haar grootste succes
De rest is geschiedenis...
Nu wordt Cadix dus verkocht. De zusters onder de huidige leiding van overste zuster Virginie Vanhaecke verlaten Mechelen. Maar deze stad zal de nonnen die in 2005 door Pax Christi de eretitel kregen van 'Ambassadeurs voor de Vrede' niet snel vergeten...
(bronnen: GvA, Streekkrant, brochure Open-Monumentendag 2009)
Foto Gimycko
Mooi artikel Jans.
Het vertrek van de zusters is, zelfs met hun respectabele leeftijd, een groot verlies voor Mechelen. De zusters waren jarenlang steun en toeverlaat voor heel veel mensen. Het is schitterend dat zij bewust gekozen hebben om hun gebouw exclusief te verkopen aan een organisatie die zich ook inzet voor mensen in nood. Toch laat het vertrek van de zusters een leegte na en dit op een moment dat aandacht voor de zwakkeren en armen in onze maatschappij meer dan ooit nodig is. De kloof tussen arm en rijk wordt alsmaar groter en steeds meer mensen hebben het moeilijk vandaag de dag.
(te-)Weinig mensen beseffen wat de zusters echt betekent hebben voor Mechelen en hoeveel mensen hen en hun inzet zullen missen. Hopelijk staan anderen nu op om een stukje van hun werk verder te zetten.
Vele vele malen dank aan alle zusters voor hun jarenlange belangeloze inzet!
Ik herinner me nog levendig de anekdotes die mijn moeder vertelde over haar schooltijd bij de Zusters van Liefde. Zij nam me ooit mee , toen ik nog kind was, naar de kapel van dit schitterend pand. Het was er toen stil en verlaten, maar heel vaag kon je de kermismuziek horen van de julifoor op de markt.
Schitterende lokatie:
(Foto Peter Meuris, OMD 2009)
Veel respect voor het ijvere werk dat hierbinnen afspeelde en zal afspelen.
Heel veel dank en respect voor al wat Zuster Virginie en haar medezusters gedaan hebben voor de hulpbehoevenden in onze stad!!! We zullen nog veel aan hen denken. En verder: zie Freddy, bij wie ik me graag volledig aansluit!
Wat gaan we de zusters missen....35 jaar onuitwisbaar in ons geheugen gegrift. Wij vinden geen woorden om al de zusters te bedanken voor de vele mooie momenten. Het was onze tweede thuis geworden. Hartelijk dank voor de ontelbare en onvergetelijke misvieringen, jubileumvieringen, bezinningsmomenten, gebedsmomenten, momenten van stilte, lachen en wenen, snel even binnenwippen.....Dag lieve zusters, tot ziens in Berlaar, Luc & Wike
Geen vaarwel, maar tot ziens in Berlaar. Het ga jullie goed !
Vandaag zoals zovele mensen nog eens langsgeweest. Het vertrek deed pijn. De locatie heeft een speciale betekenis in mijn persoonlijk leven maar het is toch vooral het vele en harde werk van de zusters, hun inzet voor onze gemeenschap vaak in alle stilte en haast onzichtbaar voor zij die niet betrokken waren, welke altijd zal bijblijven.
Hopelijk kunnen de zusters nog een hele tijd genieten van hun meer dan welverdiende rust. Maar Mechelen zal hun werk en inzet missen. Onze samenleving in het algemeen, maar ook en vooral de strijd tegen uitsluiting en armoede stonden hoog op de agenda van zuster Virginie en haar collega's.
HOOP
Alle grote jeugdbewegingen maken van armoede in 2012 een centraal thema in hun werking. Hopelijk kunnen hieruit nieuwe initiatieven groeien om deze problematiek ook hoog op de politieke agenda te krijgen want vandaag is dit nog steeds geen prioriteit ondanks de cijfers die toch tot nadenken stemmen. .
Bij de voorstelling van de derde versie van de armoedebarometer eerder deze week, bleek dat 1,5 miljoen Belgen kampen met armoede. En ook de subjectieve armoede neemt sterk toe. Het aantal mensen dat zegt moeilijk rond te komen steeg in twee jaar tijd van 11,7 naar 14,8 procent. En dan te weten dat de resultaten van de armoedebarometer, welke ontwikkeld werd door het platform "Decenniumdoelen 2017" en de Antwerpse universiteit, nog geen rekening houden met de gevolgen van de crisis die in 2009 begon.