Dat dialecten aan 'n revival bezig zijn, staat buiten kijf. Je kan geen radio aanzetten, geen krant lezen of een tijdschrift openslaan, of één van onze talrijke streektalen staat in de kijker. Na jarenlang in 't verdomhoekje geduwd te zijn, begint iedereen nu plots in te zien dat we dringend moeten proberen te redden wat er te redden valt.
En het mag gezegd worden dat Mechelen daarin zeker een voortrekkersrol speelt! Maar hierover laat ik graag stadsgids Rudi De Mets méér vertellen. Hij is trouwens één van de 'hoofdacteurs' van het gebeuren dat op stapel staat...
Rudi De Mets:
'Mechelen speelt een voortrekkersrol wat betreft het bewaren van dit 'erfgoed'. Enkele tientallen jaren geleden bond Hendrik Diddens de Mechelse kat de bel aan met zijn alom geprezen 'Woordenboek van het Mechels dialect' - één van de eerste dialectwoordenboeken in Vlaanderen. Wie kent ook niet zijn 'Fabels van de Voddemèt'? Diddens woordenboek werd een tijdje geleden heruitgegeven en aangevuld door de 'vzw Mechelen 2000'.
De diverse uitgaven van deze VZW rond o.a. Clement Rochette en Warre Coremans en hun ondertussen bekende dialectlessen met een heus diploma Mechels, zijn een begrip in de stad van de Maneblussers.
Maar vergeten we ook niet Marcel Kocken, eminent kenner van ons dialect, die op Radio 2 Antwerpen, jarenlang als minzame wandelaar de provincie vergastte op de finesses van het plat Mechels.
(foto: Jan Smets)
En wie slaat niet direct de Streekkrant open om de pittige commentaar van Opsinjoorke te lezen?
De 'plezante wandeling' komt er met een plat 'Mechels polleke' aan, en het 'Mechels volkstoneel' floreert als nooit tevoren. Op de audiogidsen die je leent bij een torenbezoek hoort ook wat vrolijke commentaar in het Mechels en 'Sinte-Mette' mag terug op zijn Mechels gezongen worden.
('foto's: Jan Smets. Ferre Uytterhoeven (van 'de Plezante Wandeling) - Sinte-Mettefeest in Scheppers)
En dan hebben we het nog niet over de legendarische TV-uitzending in het Mechels door Marc Uytterhoeven, tijdens 'de laatste show' en het ondertussen alom gekende 'as gau paust' van Gunther Neefs en de dialectliedjes van Nite Spirit en anderen...
(foto's: Jan Smets. Nite Spirit - Gunther Neefs)
Logisch dat ook de Gidsenbond zijn steentje wilde bijdragen, en startte met een 'Faculteit van het Mechels dialect'. Verleden jaar werden er enkele succesrijke proefballonnetjes opgelaten en in 2010 gaan de Mechelse gidsen verder om de aloude streektaal in eer te herstellen! De faculteit organiseert dit jaar diverse wandelingen op volgende data:
telkens om 14u30 u.
- 27 maart : Marcel Kocken: 'Marcel vertelt in het Mechels'.
- 24 april: Julien De Winter: 'Julien vertelt in het Mechels over 'ik kaum na Mechelen en ik koep in de winkel'
- 29 mei: Erik Vekemans. 'Erik vertelt in het Mechels over eten en drinken.
- 26 juni: Rudi De Mets: 'Rudi vertelt in het Mechels niet al te serieus'.
- 31 juli: Pierre Levens. 'Pierre vertelt in het Mechels over begijntjes en pastoors'.
- 28 augustus: Michel Leriche vertelt in het Mechels over soldaten en kaberdoeskes'.
- 25 september: Paul Delbaere. 'Paul vertelt in het Mechels 'van bloemkoel tot Pier Keek.'
- 30 oktober: Eddy Verhoeven. 'Eddy vertelt in het Mechels 'over beelekes, posturekes en andere dingskes.'
(foto's: Jan Smets. vlnr: Eddy Verhoeven, Erik Vekemans, Julien De Winter, Marcel Kocken, Michel Leriche en Rudi De Mets. PS: jammer genoeg vond ik in mijn toch wel omvangrijk archief géén foto van Paul Delbaere en Pierre Levens, maar vroeg of laat komt 'dat in orde'.. ;-))
Op zaterdag 27 maart gaat dus de eerste van deze dialectwandelingen in de Mechelse binnenstad van start en deze maand is het de beurt aan Marcel Kocken, die we zeker niet meer moeten voorstellen. Dat Marcel kan vertellen staat buiten kijf.
Afpraak aan de dienst Uit (toerisme) om 14u30. Gezien het succes van verleden jaar kan je best reserveren: ofwel persoonlijk aan de balie ofwel per telefoon: 070/222800. Kosteloos is het echter niet beste bloggers en lezers. Voor 3 euro mag je mee met Marcel of één van zijn collega's, de volgende maanden.
Onze stadsgidsen wachten jullie de volgende maanden op voor enkele verrassende vertellingen!'
(met dank aan Rudi voor de tekst)
Hehe, Rudi iet iniens Marcel :-)
Nu dat ge het zegt, niet eens opgemerkt :-)
Vroeg of laat komt dat in orde...
:-D
just Roger, de Marcel hei persies twie gezichte!
Jans zal ne kie beiter in zeun archief mutte zuuke!
@ Roger
Rudi De Mets? Ni allien hiet eum ná inniens Marcel ma oek noggis Kocken. A gáttá ni plezant vinne pauzek?
Wat mij opvalt bij de sprekers :
Allemaal (gezette) venten, van ne zekere leeftijd, met (voornamelijk) nen bril.
Waar zijn de Mechelse madammen ? Spreken die gien schoen Mechels of spreken die ABN ?
En de Mechelse Chickies ? Spreken die alleen maar SMS-taal met al die Mechelse Dudes ?
:-D
Ge moet Wiske van de Carrefour eens contacteren, want die zei onlangs tegen de klanten "dazze nog altaod meuge langskommen"
Met Wiske zou er inderdaad iets aan te vangen zijn. Die kan Mechels als de beste. Ze kan misschien eens komen luisteren, wedden dat we er nog wat kunnen van leren? Wiiiskee wa zitte???
@ Rudi : Gewoen effe de karfoer belle' in Mechele'-Noord !
;-)
Allen daar heen !
Jan, as ge geut goe attense doen hé joeng want daa es persies nog werk aan de winkel.
dees is toch a schoen initatiev, ik geun oek zeiker is passere
Ge moet nao toch toegeive daddet weiral lang gele'e is dat we hie, oep den blog, nog is ne kie 'emme zitte klappe' int schoen Mechels...
:-D
Ondertussen kun ge hier al oefenen...
:-)
Mechels woordenboek
Ik heb voor het Mechels geen woordenboek vandoen zenne :-)
oeps...
ik zie dat ik een foutje maakte! wat een opmerkingsgeest van Roger! ;-)
Ik maak van die 'tweede Marcel' dus terug 'ne Rudi'... Voilà!
Jans stond dôôd'lijk mè ne late shift !
:-D
Noenkel Jan, wa zegde noa, gienen diktionèr noedig ? Oem het goe te liere mutte en schik toebak achter oa kieze steke.
't ambetante mè-t-da Meichels dialect is da soemmege bevourbèld vé azijn azaon schraove (gelak as bvb Oepsinjorrreke in de Streekkrant) en daddet wourdenboek van Diddes die klank dan wei as azààn schreift. Ma in teigenstelling van bevourbeld het Meichels dialect is er wel een geschreive taal in 't Weuls. Oemda-det Meichels dialect ni zou vegeite weurre is het volgens mao noedig d'asser dan is eet uniform van make.
@G.L. is dat dank zij die "schik toebak achter zeun kieze" dat Michel Preud'homme zo goed "vloms" spreekt? ;-)
Als ik één opmerking mag maken: op de foto's zie ik eigenlijk geen jeugd, hoe zit het met hun interesse?
Jokke, noa zienek het ôôk, het mut 'n sjik zoan.
@ Alex :
't Joeng sôôt twittert in SMS - Die kenne gien Mechels !
:-D
Tja, daar legt Alex de vinger op de wonde. Jongeren spreken nog nauwelijks dialect. Ik heb enkele weken geleden een aantal dialectlessen gegeven in Scheppers aan de hoogste klassen. Bitter weinig kennis van het Mechels maar eigenlijk wel toch een verrassende interesse. Veel lol beleefd. Maar anderzijds, dit staaft mijn theorie dat taal steeds in beweging is en dat het zogenaamde "Vlaams-Nederlands" meer en meer de plaats inneemt van het AN. En zoals jullie weten heb ik een haat-liefde verhouding met dialect. We hebben absoluut nood aan een standaardtaal, al staat die ook onder druk van Vlaamse en Hollandse versies en accenten. Persé dialect willen blijven spreken zoals Westvlamingen en Antwerpenaren is mijns inziens niet direct een teken van grote intelligentie, het spijt me. Dus ik opteer voor mijn oplossing, ik spreek beide versies van het Vlaams, Mechels en AN.
@ Rudi :
Heb jij, als gids zijnde, af en toe geen goesting om, als je in één of andere school bent, de leerlingen wat Mechelse geschiedenis bij te brengen ?
Algemene geschiedenis is één van de opgelegde leergangen (van Romeinen over Franken tot Vikingen, Kruistochten, Alva, enz.) Maar dat die algemene geschiedenis ook zijn vertakkingen heeft in Mechelen weten ze misschien minder of helemaal niet.
En misschien is die geschiedenis dan ook nog eens direct visueel zichtbaar in één of andere woning of gebouw, waar ze, na school, elke dag al fluitend voorbij fietsen.
Tja, Gymicko, ik wil dat wel doen, maar dan moet dat wel vereenvoudigd worden, want in de middeleeuwen veranderde Mechelen wel bijna jaarlijks van gezaghebber. Maar een summier overzicht met links naar de algemene geschiedenis van onze streken is wel doenbaar. Je brengt me op ideeën... En uiteraard is dat visueel aantoonbaar. Ik heb trouwnes dit dezelfde idee toegepast in mijn boek : Mechelen, kunst van de middeleeuwen tot heden". Wie is wie en dit geïllustreerd met foto's van de werken van de meeste besproken kunstenaars
@ Rudi :
In de winter, als de sneeuw in Mechelen twee kontjes hoog ligt, zijn er natuurlijk geen plezante wandelingen.
Dus, waarom dan niet Plezante Mechelse Woensdagachternoenen in de Oude Stadsfeestzaal of de Stadsschouwburg ?
Niet verplicht, maar vrijblijvend voor jong en oud. En met een
Stand-up-ComedianStand-up-Stadgids op het podium kan zo nen achternoen echt niet stuk (want nog leerzaam ook)Allez, just an ID, zeunne...
;-)
Beste Gymicko, goed idee maar verleden jaar zijn er drie voorstellingen geweesr in de stadsschouwburg ter gelegenheid van de seniorendagen. Maar om dat nu altijd te herhalen? De afwezigen hadden trouwens ongelijk.
@ Rudi : Keep up the good work !
:-)
Hopelijk zien we U ook dit jaar terug op de Highland Games...
Foto Gimycko
Maar van de 'vreemdelingen' eisen we wel dat ze Nederlands kunnen. En liefst zonder vreemd accent (zie een artikel in de Knack van deze week) . Ik ben effe niet meer mee. :-)
.. Om maar eens een appel met een peer te vergelijken?
@ Gymicko: For something completely different : I'll be at te Highland Games 2010.
@ Rudi : Dan komen we zekers langs !
:-D
Uwe Mechelse uitdrukking op de Highlandgames van 2009 : "...Zietem daor nao hange', tis precies Christus aont krôôs..." mogen we toch wel inkaderen als Quote van dat jaar.
@ Christophe: Verduidelijk uzelf.