De naam 'Scheppers' kent élke Mechelaar - al was het alleen maar door de onderwijsinstelling op de Melaan die zijn naam draagt...  Maar wie was hij eigenlijk, deze Victor Jan Baptist Corneel Scheppers?  want buiten zijn naam is veel over wie hij was of deed, in de nevelen van de tijd verdwenen...

(foto's: Jan Smets -  door May Claerhout vervaardigde terracotta in de grafkapel))

De kleine Victor wordt in onze Dijlestad geboren op 25 april 1802.  En het gezin waar hij opgroeit is niet van de minste.  Nee, de familie Scheppers boert goed.  Méér dan goed.  Vader Scheppers is een welgesteld man - patriarch van een rijk en welvarend brouwersgeslacht.

Victor gaat niet de weg op van zijn voorouders, en het schuimende vocht zal niet hetgene zijn waar hij zijn leven wil aan weiden.  Hij kiest resoluut voor een andere richting.  Hij wil priester worden.  De familie zint dat wel.  Elke gerespecteerde familie uit die tijd telt zijn 'tante nonnekes' en 'nonkel pastoors'.  Mooi.  Maar onze Victor wil toch nog nét iets anders zijn priesterroeping inkleuren.  Hij vult het graag nog nét met iets meer engagement  in...

Op 13 april 1832 wordt de brouwerszoon tot priester gewijd in onze stad.  En dan gaat hij zijn eigen weg.  Hij wil zich inzetten voor de morele opvoeding van de verwaarloosde arbeidersjeugd.  Want door de groeiende industrialisatie leeft er een flink stuk verpauperde klasse onder de schaduw van Sint-Rombouts.  'Daens' staat momenteel weer brandend actueel in de spotlights - Onze 'Mechelse Daens' schopt misschien mindersspectaculair tegen gevestigde orde en Heilige Huisjes, maar hij steekt wel zijn nek uit om iets te doen voor betere levensomstandigheden voor deze Mechelaars.

Alhoewel...  Hij doet toch wel iets lichtelijks tegendraads...  Het buitengoed Tivoli, dat in het bezit is van de familie Scheppers, wordt door onze Victor stiekem gebruikt als ontmoetingsplaats.  En ook de stadsresidentie van de familie bezigt hij voor die doeleinden.  Natuurlijk komt vader Scheppers dit te weten, en als alternatief laat hij zijn zoon een woning in de Begijnenstraat tot trefcentrum uitbouwen...

We schrijven 2 februari 1835.  De noen-en zondagschool is een feit.  Hier kan Victor Scheppers aan de slag.  Deze school voor adolescenten kent een écht succes.  Naast onderwijs, wordt ook voor ontspanning gezorgd én voedsel...  Het succes prikkelt een groep van geëngageerde medewerkers om op de ingeslagen weg voort te gaan.  Op 25 januari 1839 wordt de 'Congregatie van de Broeders van OLV-van Barmhartigheid voor gevangenenzorg, onderwijs en ander liefdadig werk' gesticht.  Ja, 't is een mondvol. De Broeders gaan inwonen in de gevangenissen van Vilvoorde, Aalst, Gent en in het eerste tehuis voor minderjarige veroordeelden te Sint-Hubert, en later ook te Mechelen.

Het enthousiasme is niet te stuiten.  Er komt een kostschool in Mechelen, en een andere in Alsemberg.  Scheppers richt ook de Sint-Libertusschool op.  Het komt ook de Paus te horen, en Pius IX roept de Mechelse priester naar Rome om daar ook een eerste tehuis voor jeugdige veroordeelden, en nadien nog zes andere liefdadige instellingen op te richten.  Ook over de plas begint men er aan.  Vanaf 1855 gaan de Broeders van Scheppers aan de slag in Engeland.

Een vrouwelijke tak wordt opericht in 1854.  De Zusters zorgen voor vrouwelijke bejaarden, en geven onderricht in kleuter- en lagere scholen in de Dijlestad.  Ook zijn ze actief in de kantscholen.  Maar net als hun mannelijke evenknieën, steken ze de Mechelse grenzen over.  In Halle en Walem geven ze kosteloos onderricht aan arme kinderen en wezen.

Aan het hoofd van dit indrukwekkende netwerk staat als grote bezieler VictorScheppers, die het hele zaakje bijzonder goed opvolgt, door talrijke bezoeken, briefwisseling...

In Mechelen sticht Scheppers ook nog het Vicentiusgenootschap (in 1851), en de ziekenkas voor werklieden (1846).  Voor dit alles wordt hij sterk gewaardeerd, niet alleen door de mensen die hij daadwerkelijk helpt, maar ook door de kerkelijke overheid (en dat was bij Daens toch net wat anders...).  Victor wordt benoemd tot erekanunnik en later kanunnik titularis.  En de Paus doet er nog een schepje bovenop, en benoemt hem tot zijn 'Geheim Kamerheer' (what's in a name...).  De aartsbisschop van Westminster is ook een grote fan van de Mechelaar, en hup... na bemiddeling in Rome, wordt Victor ook nog eens 'Huisprelaat van Zijne Heiligheid'...

Maar dit zijn titels, en al dat 'bladgoud' is niet echt nodig om zijn geengageerd bezig-zijn in ons Mechelen naar waarde te schatten...

Als een ouwe tante sterft, kan hij het nagelaten fortuintje samenvoegen met de erfenis van zijn vader, en hiermee een geschikt 'stulpje' aanschaffen.  In 1842 koopt hij het voormalige klooster van Thabor aan de Melaan, en laat hij het omvormen tot een moderne behuizing met centrale binnenplaats, een kapel en een uitgestrekte tuin.

Zeven jaar later vraagt Kardinaal Sterckx, Scheppers, om het  Olivetengasthuis over te nemen.  Victor gaat akkoord, ook al omdat aan deze verzorgingsinstelling voor ongeneeslijke zieken een dagschool voor behoeftige jongens is verbonden.  Stilaan begint hij ook te beseffen dat hij niet alleen de volksjongen moet opleiden, maar ook de burgerzoon.  Want, zo denkt hij: hoe kan hij de arbeidersjeugd een menswaardig bestaan voorspiegelen zonder een greintje respect van de leidinggevende klasse.  Hij richt er dus een middelbare school voor jongens op.  Maar omdat de broeders niet willen concurreren met het stadscollege, onderwijzen ze géén klassieke talen, en laten ze alleen kostgangers toe.

Maar dan barst in Mechelen een lokale schoolstrijd los, die het oprichten van het Sint-Romboutscollege tot gevolg heeft....  Moeilijke tijden op onderwijsniveau...  Pas een eeuw later worden de deuren van Scheppers ook opengesteld voor externen...  Maar da's dan al lang na de dood van Victor Scheppers natuurlijk.  Het leerlingenaantal heeft na zijn overlijden, dat volgde na een tien jaar durende ziekte, op 7 maart 1877, een immense vlucht genomen.  Daarom zou rond 1900 een prachtig nieuw schoolgebouw worden ontworpen door architect Rooms (met de gekende art-nouveau-elementen... (in deze periode wordt ook de vliet 'Melaan' gedempt...))  Maar goed, dit is allemaal randinformatie.  Hier wou ik het enkel hebben over de 'figuur' Scheppers, wiens belang in de sociale geschiedenis van de stad niet kan onderschat worden...

(info ontleend aan: 'Gids voor Oud-Mechelen', Marcel Kocken, brochure 'Open-Monumentedag 2008, Patrick de Greef, publicatie Scheppersinstituut, en 'Waar is de tijd- Mechelen'...)