Voor Margriet... géén vis!

 



De Vismarkt is één van de gezelligste pleintjes van Mechelen,
en het zal er nog bruisender en levendiger aan toegaan als het BEETHOVEN-bruggetje de verbinding zal maken tussen beide Dijle-oevers.
Daar zijn we van overtuigd!

Veel vishandel-activiteit is er op het plein echter niet meer te bespeuren.
De meeste vishandelaars zijn gestopt met hun zaak, of hebben ze naar elders overgebracht.
Restaurants, drankgelegenheden, (én ... binnenkort een hotel), hebben hun plaats ingenomen.

In 1531 werd de Vismarkt voor het eerst gebruikt als verhandelingsplaats voor vis.
De handelaars brachten hun waar aan de man aan overdekte 'banken', die werden opgericht in 1612 (en die gesloopt werden in 1953, om plaats te ruimen voor een parkeerplaats...).
Vissersboten brachten tot in de twintigste eeuw vis en mosselen aan, via Schelde en Dijle...
Voor die tijd verhandelde men op de Ijzerenleen vis.
Toen was de vliet die daar liep, nog niet overdekt.
Schepen kwamen tot in het hart van de stad om vis te lossen en te verkopen.
Een deel van de vliet was toen overdekt met een houten vloer (en in 1380 overwelfd).
Dit was de zogenaamde 'visbrug'.
De vliet was afgezet met ijzeren leuningen, die er geplaatst werden nadat de activiteiten werden verplaatst naar de huidige Vismarkt.
Uiteindelijk werd het water in 1674 volledig overwelfd.

Een leuke anekdote is toch wel deze, waarin Margareta Van Oostenrijk een dispuut heeft met de burgervaders omtrent deze Vismarkt.
De illustere Habsburgse, gelieerd aan het Spaanse, Franse en Bourgondische Hof; doorluchtige tante van de nog doorluchtigere neef in wiens Rijk de zon nooit onder ging; die de Damesvrede bedong; die de beroemdste edelen, kunstenaars en humanisten ontving in haar Paleis in de Keizerstraat,
moest... jawel, de duimen leggen in deze kwestie...
Het durfde veel, het stadsbestuur van toen.

Op 21 december 1509 schreef de landvoogdes het volgende aan het Mechels stadsbestuur:

'très-chiers et bien aimez, combien que par autres noz lettres, et pour les causes y contenues, vous ayons nagaires escript et requis vouloir ordonner et
transférer le marchié du poisson, que l'on est acoustumé tenir en la ville de Malines entre le grant pont et la blucherie d'icelle ville...'


waarin ze beleefd, maar dringend verzoekt om de vismarkt, die voor haar geurhinder meebracht, te verhuizen naar andere stadsdelen...
Maar Margrietje ving bot, want op 29 december deelde het stadsbestuur mee dat de vismarkt blééf waar ze was!!
Voilà.
En Margareta: ze legde de duimen.
...

Jan, fijn dat je weer in het land bent!

Ik heb vorige week de gezelligheid van de Vismarkt mogen ervaren... Ik kwam er voordien eigenlijk zelden....(shame on me!).
Leuk om de historische achtergrond te lezen, bedankt!

Wellicht hebben de 'vissen' op de Ijzerenleen hier ook een betekenis voor?
Deze sculpturen verwijzen inderdaad naar de vroegere functie van de Ijzerenleen...
Spijtig dat er niet veel ijzeren leenen meer staan. Die stonden daar niet slecht
Jans , ik denk dat je veel docu bezit over Mechelen...dus.
Eens las ik ergens dat er een tweede vismarkt bestond. Eerst in de Lange schipstraat waar nu dat kleine parkingske is nabij de Leen, vervolgens op de Zoutwerf. Het betrof wel vis van tweede keus, zowat het overblijfsel van de ECHTE VISMARKT! Vind jij daar iets
over in je docu? Het had een naam maar die ben ik vergeten, ben zelfs te lui om in die stapel pampieren te gaan zoeken.
Het laat het werk over aan de jongeren!
Sterkte en energie gewenst door Jos enz...
Jos enz...:Er schiet mij zoiets te binnen als de Sint Annakapel... Op de Dijle-oever tegenover het huis De Zalm.
Daar werd idd. vis van mindere kwaliteit verkocht. Ik geloof zelfs dat dit stukje Zoutwerf Sint Annamarkt werd genoemd. Maar ik zou om echt zeker te zijn ook één en ander moeten opzoeken.
Jos enz,
De andere vismarkt bevond zich reeds in het begin van de 14e eeuw aan de Visbrug op de IJzerenleen tussen de huidige Borzestraat en de Schaalstraat. De vismarkt werd daar tot 1530 gehouden en in afwachting dat de nieuwe vismarkt aan de Nauwstraat werd gebouwd, werd ze tijdelijk naar de Zoutwerf overgeplaatst.
Wel staat in 16e eeuwse schepenakten, dat de bijna de ganse Lange Shipstraat door vissers werd bewoond.
Jos enz...:Op Beeldbank Mechelen een aquarel gevonden van J.B. De Noter.
Als zoekterm 'Zoutwerf' opgeven. Afbeelding 44. De Sint Annakapel op de Zoutwerf. Naast de kapel een kraam, met het nodige inzoomen zie je de vissen op de grond liggen...
De tweede is de goeie Peter.
Onderaan links Jos...
JaTo, stond de St. Annakapel niet op de Haverwerf?
Als ik de fotokes zo bekijk was er een grote en een kleine sint-annakapel. Een op de zoutwerf en een op de haverwerf ... Wie weet er meer van ?
Ook. Maar op de Zoutwerf de 'kleine' en daar werd vis verkocht. Kijk eens op de beeldbank Roger.
Inmiddels ook iets gevonden in 'Gids voor oud Mechelen' van M.Kocken...
Ik vat even samen wat M.Kocken schrijft: Op de Zoutwerf werd gedurende een paar eeuwen vis verkocht.
Vis van mindere kwaliteit. Tegenover De Zalm stond een klein kapelletje van H. Anna. Dit marktpleintje kreeg in de volksmond de naam 'Sinte-Anna-merckt.
Vervolg van M.Kocken: Het verhaal deed de ronde, dat de benaming eigenlijk terugsloeg op het feit dat de H.Anna altijd als een oude dame werd (en wordt) afgebeeld, en dat de aldaar te koop aangeboden vis ook al een zekere 'ouderdom' had...
Moet ik nog iets toevoegen Jos?
De andere bloggers hebben nuttige info bijeengesprokkeld...
Leuk!
En ondertussen heb ik een pentekening van m'n hand toegevoegd bij Flickr.
Ik maakte ze enkele jaren geleden. Ze stelt de Sint-Annakapel op de Haverwerf voor. De kapel verdween uit het straatbeeld na wereldoorlog II...
Ook nog even gaan kijken wat Kan. van Caster schreef: De visverkopers kochten in 1519 het huis dat toen al 'Zalm' heette./.../ Voor het visverkopershuis stond eertijds een klein kapelleken met een beeld van de H.Anna. Eene ordonnancie van 1682 gebood dat de visch van tweede soort daar omtrent zou verkocht worden, en sinds dan is die plaats Sint Annamerkt blijven heeten.
Tot 1532 lag de Mechelse vismarkt tegenover het vleeshuis. De rivier vloeide nog tot op de Leen en de vis werd rechtstreeks vanuit de schuitjes op de kraampjes geladen.

Mechelen zoals J.B. De Noter het zag. Blz 138/139

De Vischmerkt te Mechelen was alsdan legen het vleeschhuis of op de tegenwoordige Yzeren Leen. Op ’t stadsarchief is eene oorkonde van 1279 waerdoor Wouter Berthout en zynen zoon verklaren aen de stad Mechelen de opbrengst der Vischmerkt te laten tot beloop der somme, dat de brug zou kosten die men over de vliet ging leggen. Men weet dat de rivier aldaer openlag tot 1532, toen zy gewelfd werd. Wouter Berthout verklaarde ook nog hetzelfde jaer zich te verbinden de rivier tusschen het Vleeschhuis en de hoogbrug niet te verhuren, en niet te zullen toelaten dat er gebouwd werde, op voorwaerde dat men het Vleeschhuis tot aan de nieuwe Vischbrug zou vooruit brengen. Die brug begon daer nu nog de Yzeren leenen naer de kant van ’t Vleeschhuis ophouden, en kwam tot omtrent over de Blauwhondstraet; later werd het Vleeschhuis verlengd en de bouw er tegen gezet van de Handbooggilde gelyk er nog te zien is. Men kan daeruit verstaen hoe de vischmerkt, die te voren naest de vliet was en den doorgang stremde, daerna gezegd wordt op de Vischbrug gehouden te zyn. Een oorkonde van ’t stadsarchief meldt zoo hoe in 1308, op den dag der Besnijdenis Onzes Heeren, Gilles Berthout bekent dat de vliet van de Grootbrug tot aen het Vleeschhuis toehoort aen de stad van Mechelen, die op hare eigene kosten doen maken heeft de muer of te kaei van beiden kante, alsook de brug daer men de Vischmerkt ophoudt. De histrie van het vischverkoopers-ambacht staet in verband met het vermaerd geschiedenispunt dan Antwerpen en Mechelen nopens de dry werven, waer de Vischwerf er eene van was.
Hertog Jan gag in 1301 den 13 december met de Haver- en Zoutwerf ook den stapel van visch, waermede hy toestond dat de visch die op het mechelsch grondgebied werd aengevoerd, niet mocht voorbytrekken, maer in de stad zelf moest verkocht worden. Zie kanonik David geschiedenis, bladz. 79.

Verder een ordonnantie van 26 july 1454 :

Art. 6. Verbiedt zeevisch of riviervisch binnen de stad in ’t klein te verkoopen; men ziet daerin dat toen de Vischmerkt nog bij het Vleeschhuis was, een deel derzelve in de Schipstraat gehouden werd; alwaer de schepen met visch aenkwamen; ziehier de eigene woorden van de ordonnantie : “ende om daerinne te verclaren, is bij den voors. Rade overdraghen dat alle deghene die van nu voortaen verschen vis of riviervisch binnen Mechelen te coope bringhen zullen, staen zelen in de Scipstrate tusschen de twee stegers aldaer gelyck sy nu gewoonlic hebben geweest te doene.
Steger beteekent trap; aen de opene plaets, als men van de Yzeren Leen de Schipstraet ingaet, is nog eenen trap; de andere is te niet gedaen toen de visschepen daer nimmer aenkwamen
Nadat de tegenwoordige Vischmerkt gemaekt was. Men ziet daer ook hoe die straat eerder als andere die tegen de rivier komen, den naam van Schipstraet gekregen heeft.

Uit “Historische Aanteekeningen rakende de Kerken, de Kloosters, de Ambachten en andere Stichten der Stad Mechelen” door den Z.E.H. Kanunnik SCHŒFFER.

De Vischmarkt in 1500. Deze werd alsdan gehouden op de Ijzeren Leen. Ter zijde, van op de Hoogbrug, ziet men onder een welfsel de uitmonding eener vliet, welke eertijds midden-in de huidige Ijzeren Leen doorliep tot onder het Schepenhuis toe. Reeds in 1279 bouwde men daar een planken vloer waar de vischverkoopers hun tafels opsloegen. Later werd de markt ter zijde van de vliet gehouden.

Uit “Oud Mechelen” Penteekeningen door Leopold Godenne naar David De Noter en anderen.

Sainte-Anne (ancienne chapelle), Quai-au-Sel, vis-à-vis de la maison Le Saumon, où jadis se tenait le marché Ste-Anne, où l’on vendait le poisson de qualité inférieure.

Devant la Maison des Poissonniers se trouvait jadis une petite chapelle ou grande niche, abritant une statue de sainte Anne. Une ordonnance de 1682 prescrivait que la vente du poisson de seconde qualité eût lieu près de cette chapelle, et l’endroit a conservé depuis lors le nom de Marché Sainte-Anne. Depuis quelques années pourtant, la vente du poisson de qualité inférieure est autorisée au Marché au Poisson, mais à une place délimitée à cet effect.

Uit « Malines Jadis & Aujourd’hui » door Leopold Godenne.
Dank u talrijke broeders om zo spontaan mijn 'visgeheugen' op te frissen.
Aan de beeldbank, waaraan ik wat medewerking verleen, had ik nondekromme niet gedacht! En die boeken met tekeningen van De noter. Jos jongen je moet meer Ginko gaan eten! Zie, ik begin al tegen mezelf te praten, dat wordt erg
Ah ja! :-) ... enz
;-)
Na deze schitterende uitleg over de Vismarkt, waar ik als stadsgids alleen maar stil van kan worden, zou ik met een vraag willen komen. Ik zou minstens 10-15 fietsters voor een opname - de uitleg volgt hieronder:
je mag me eventueel bellen op 0477/618788

Beste vrienden:
op maandag 22 mei doet onderstaande persoon opnames in Mechelen en dit voor een 5 minuten durende introductiefilm bij Vlaanderen Vakantieland. Dit filmpje is eigenlijk een soort sollicitatiefilmpje van de man, die trouwens al zijn sporen verdiend heeft in die branche. Ik help hem met de toeristische info en de verfilming ben hij zoekt nu 10-15 fietsers.
Willen jullie en of vrienden ons helpen op maandag 22/ 5 - 17.30 aan Lamot? Het is pro deo, het is ook niet te zien op de TV, maar ? Graag jullie medewerking en dank bij voorbaat voor een bericht.
Frederik Imbo
Acteur – Presentator - Coach
Ik noteer het in m'n agenda Rudi.
Dit lukt me misschien wel - ik doe alleszins m'n best...
De Karimata-boot vaart naar het Keerdok..., de Vismarkt verlatend...
Het Griekse-bootrestaurant zoekt een nieuwe stek in het Keerdok.
Er kan begonnen worden met het BEETHOVEN-bruggetje...
(want zeg nu zelf: VIVALDI-bruggetje? deze naam hoort toch niet in ons Mechelen?
Die eer komt ONZE Ludwig toe!)
De Ludwig brug ? Of is dat te politiek geladen ? ;-)
...dan maken we er 'Lowieke' van...
;-)
Ik heb trouwens gezien dat er sprake is van een nieuwe brug in Mechelen. De Thaborbrug. Pas in versen beton gegoten over de toekomstige Melaan. Recht tegenover de Thaborstraat, naast het Conservatorium.
Ha ja?
'k Zal eens een kijkje gaan nemen - want het is effe geleden.
Hoe staan de 'Melaan-werken' er verder voor Peter?
[offtopic] Wel, naar wat ik vandaag gezien heb zijn ze de kademuur die net naast het Conservatorium ligt aan het blootleggen.
De riolering ligt bijna volledig in de Persoonshoek en de Melaan en de Vlietwerken kunnen nu verder aanvang nemen.

Eerst leggen ze nog wat bruggen zodat de muzikanten in hun conservatorium geraken, en dan denk ik dat de Melaan (de straat) weer terug de Melaan (de vliet) zal worden ...
Ge moet eens gaan kijken naar de zijgevel van het cultureel centrum aan de Melaan, 20 m richting Vismarkt vanaf de ingangsdeur.
Op een diepte van 2 m is de boog en de betonnen buis te zien van een zeer oude vliet " de Greppe" die van onder de beeldentuin van academie en van de binnenkoer van de CM komt en die uitmondt in de vliet Nieuwe Melaan.
Het is gedurende enkele dagen een unieke kans om deze uitmonding te zien want ze wordt binnen enkele dagen terug in de grond gestopt.
van PaulT.
Ik heb die zaterdag gezien Paul en me direct je prachtige lezing over de Mechelse vlieten in Lamot herinnerd. Een schitterende illustratie van je lezing. Hou ons maar op de hoogte van "nieuwe" vlietjes.
Beste Paul, ik heb er een foto over gepost, kijk maar op:
http://www.flickr.com/photo...

En ja, ik was ook op die prachtige Mechelse Vlietjes lezing ! Keep up the good work !