Mechelen Blogt

Met de jaarlijkse kampioenenhulde lauwert stad Mechelen sportkampioenen die in 2018 een titel behaalden. Schepenen Alexander Vandersmissen en Labsir Abdrahman mochten meer dan 100 bekers uitreiken aan de aanwezige sportkampioenen.

 

   

(foto's: Jan Smets)

Vandaag ging er een boeiende studiedag door in de Sint-Jozef Colomakerk die de deuren gastvrij opende voor dit door het CRKC (Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur vzw) georganiseerde evenement.  Thema was: 'Zorgen voor morgen. Religieus erfgoedbeheer in de praktijk'.  Centraal stond de vraag hoe we ons religieus erfgoed op een verantwoorde en efficiënte manier kunnen herbergen.  En da's best een actuele en grote uitdaging voor kerk-en gemeentebesturen.  En de Colomakerk is natuurlijk een gedroomde plek om hierrond van gedachten te wisselen.  Deze neogotische kerk in de Hanswijkenhoek stond sinds 2000 leeg wegens ernstige bouwproblemen die dringend dienden aangepakt.  Het hele dossier sleepte erg lang aan.  Soms leek het wel op een Processie van Echternach.  Tot alles in een stroomversnelling kwam dankzij constructief overleg tussen kerkfabriek, overheid, stad Mechelen, Agentschap Onroerend Erfgoed, architecten en parochieploeg.  Sinds vorig jaar werd  de grotendeels gerestaureerde kerk opnieuw  in gebruik genomen ...én werd ze 'bij de tijd gebracht'.  Naast de functie van gebedshuis wordt ze ook multifunctioneel ingezet.  Het knap verbouwde kerkgebouw verwelkomde vandaag een talrijk en heel gedifferencieerd publiek....

 

  (foto's: Jan Smets)

Geen Pasen zonder Posse.  Zo luidt het credo.  Het Allelujah moet beleefd worden in Leest, 't Mechels paradijsje aan de Zenneboorden.  Het was er op de koppen lopen.  Niet zo verwonderlijk op een lentedag die zich zomerse allures probeerde aan te meten.  Dalida lag met haar wellustige ronde vormen loom in de wei - misschien dromend van een Gigi L'Amoroso?  Ik weet het niet.  Ze legde in ieder geval haar volledige gewicht in de schaal.  Verder diende ze het te stellen met een bonte mix van landelijke inboorlingen op z'n paasbest of met de broek opgehouden door bretellen, met al even wellustige deernes met te kort afgeknipte jeansschortjes, met familiaal voortgeduwde kinderwagens met kwelende of lachende ukkepuks...: kortom de gezonde Vlaamsche mix.  Het kan sneeuwen op Posse, en het kan zomers zijn.  Zoals vandaag.  Plaatselijke poltici probeerden hun populariteit op te krikken door met gebeitelde glimlach in groep door de menigte te wurmen; het schuimend bier vloeide rijkelijk en de gebakken lucht van pensen en andere vettigheden kringelde door het blauwe hemelzwerk.  Posse dus.  We hebben onze Pasen gehouden.  We zijn als verrezen mensen teruggekeerd, met chocoladen eitjes gesmolten in de broekzakken.  Met kleinzoon Juul stond ik naar de mekkerende schapen te turen, en ik genoot.  En ook God zag dat het goed was.  Zo zijn we al fietsend - gelukzalig naar Mechelen weergekeerd, om in de Mercado al aperitievend te mijmeren over al wat mooi is in dit leven.  't Smaakte naar meer daar onder het gietijzeren gebinte van de nieuwe Mechelse place to be...

 

  (foto's: Jan Smets)

Zijn tekeningen kun je lezen...  Ze zijn erg verhalend en je ontdekt er vele details in... zoals spelende kindjes, een plassend jongetje...  Er zit diepte in zijn werk en hij hanteert een schoon kleurenpallet.  In zijn tekeningen laat hij het pittoreske Mechelen van rond de eeuwwisseling zien - zo'n beetje 'Bokrijk'.  Schilderachtig.  Anecdotisch. Zeer toegankelijk en weinig celebraal. Voor de maatschappelijke wantoestanden had hij weinig oog.  Hij verbloemde de schrijnende toestanden van de 'fortjes' die in feite luizenbuurten waren.  Mijn familie woonde ooit in zulke fortjes en ik kan je verzekeren dat het leven er zwaar was.  Pas later als hij zelf miserie kent door te moeten vluchten in de oorlog, maakt hij prentkaarten die veel grotere sociale bewogenheid uitstralen.  Maar dan is hij reeds meerdere jaren weg uit Mechelen...

Over Alfred Ost praat ik ten huize van Marcel Kocken- het levende geheugen én archief van onze stad.  Historicus en oudste stadsgids - auteur van héél wat boeken over Mechelen (hij is de tel zelfs kwijtgeraakt...).  Je wéét wanneer je afspreekt met Marcel, maar nooit wanneer je buitengaat.  Hij is dan ook een onwaarschijnlijk boeiend verteller die zijn stad door en door kent en zijn vertellingen in sappig Mechels weet te stofferen met anecdotes en eigen ervaringen.  Wie beter dan Marcel Kocken kon uitgeverij ElenA beter vragen om een gloednieuw prachtboek over de populaire kunstenaar Ost in te leiden en de man te kaderen in zijn tijd.   In het boek. 'Alfred Ost - Mechelen in prentkaarten' staan ruim 125 prentkaarten afgedrukt van de Dijle, de Vlietjes, de Ommegang, de Hanswijkkerk en de Hanswijkjubelfeesten van 1913 en 1938.  Het is hiermee het meest volledige werk dat ooit verscheen over de Mechelse periode van Ost.  In 1980 verschenen een paar boeken bij de voormalige uitgeverij Stevens die hetzelfde thema behandelden.  Maar hier waren wel wat hiaten in te vinden.  Ze zijn overigens niet meer verkrijgbaar.  Voor dit boek dat vanaf dinsdag in de boekhandel ligt, werd dankbaar gebruikt gemaakt van de collectie kaarten van Marlies Fisher, echtgenote van Marcel, die in jaren een omvangrijke en veelzijdige verzameling wist aan te leggen.

 

 

 

(foto's: Jan Smets)

De kop is er af! De langverwachte Mercado is een feit.  In dit stralende Paasweekend krijgt de Maneblusser haar Vleeshal terug.  Vijf jaar geleden werd een wild idee gelanceerd op Mechelenblogt...

www.mechelenblogt.be/2015/01/euh-markthal-misschien

Na twee geslaagde pop-up-mercado's op poten gezet door Curieus/sp.a heeft het energieke ondernemersechtpaar Veronique Smolders en Kevin Goos de sprong gewaagd.  Ik bewonder hun durf.  Met bloed, zweet en tranen is deze smaakmarkt nu een voltreffer van formaat geworden.  Dit is een markthal die men ons tot ver buiten de stadsgrenzen zal benijden.  Deze grootste Mercado van ons land zet Mechelen weerom stevig op de kaart. 

 

 

(foto's: Jan Smets)

Hou beslist op zaterdagen 18 mei en 8 juni een plaatsje vrij in je agenda!  Want dan gaat telkens van 19 uur tot zowat 20u30 een uiterst boeiende voordracht door in het unieke kader van de Schermerszaal van Huis Den Inghel in de Guldenstraat.  Voor de derde keer serveert LUNA MYSTICA ons een menu om 'u' tegen te zeggen.  Deze keer zet organisator Gustave Min de schijnwerpers op één van de boeiendste vrouwen uit de Mechelse geschiedenis: Mayken Verhulst, kunstenares én schoonmoeder Pieter Bruegel.  Nog maar pas had ik het in een eerder artikel over deze vrouw die heel wat invloed had op de Brabantse kunstenaar die dit jaar wordt herdacht wegens de 450ste verjaardag van zijn overlijden.  Om meer te weten te komen over deze artistieke dame in die woelige 16de eeuw moet je nog geduld oefenen tot juni.  De eerste avond is het de beurt aan Ivo Pauwels.  Deze geweldige verteller - auteur, jounalist, rozenkenner én vaste gast in tuinprogramma's op televisie en 'Groene Vingers' op Radio 2 bijt de spits af met zijn lezing over de kracht van kruiden tussen Middeleeuwen en Renaissance.  Daarstraks kreeg ik al een tip van de sluier opgelicht  Met zijn grondige kennis van zaken en heel verhalend wist Ivo me ontzettend te boeien.  Uren zou ik naar hem kunnen luisteren... Met hem doorkruiste ik de geschiedenis.  Duizenden jaren geleden waren mensen al bezig met het zoeken naar de geneeskracht van kruiden.  Dit gebeurde eerst proefondervindelijk.  Men ontdekte dat kruiden niet alleen konden doden maar ook genezen.  Het was zo ondermeer  zoeken naar de juiste doseringen van het toegediende gif.  De Oude Grieken maakten er een wetenschap van en bouwden er een theorie rond: de 'Humores'.  Ze dachten dat ziekenten een gevolg waren van een onevenwicht tussen de lichaamsappen.  De Romeinen pikten deze kennis op, en zéker  in de Islamitische wereld ging men hier verder op borduren.  In onze gewesten geraakt alles wat ondergesneeuwd in die duistere middeleeuwen die geteisterd werden door oorlogen, epidemieën, hongersnoden, enzovoort...  Toch sijpelt later alles met mondjesmaat weer door via Italië en Spanje.  Joodse geleerden doen hierbij ook hun duit in het zakje.Eerder al wist de machtige vorst Karel De Grote zich teomringen met schrandere geleerden, en zo ziet de 'Capitulare de Villis' het licht - een lijst met 83 planten, groenten en geneeskundige kruiden.  Kruiden uit het middelandse zeegebied en het Oosten zoals gember, kamfer, saffraan en kaneel begint men te gebruiken.  Het zijn de groeiende kloostergemeenschappen die alles vakkundig uitbouwen...

 

  (foto's: Jan Smets)

Helemaal stil werd ik er van.  Ik zag de vlammen.  Ik voelde de onmacht.  Ik zag hoe de vieringtoren als een brandende toorts brak en in brokken viel.  Zwijgend en vol ongeloof - met verbijstering staarde ik naar iets wat onwerkelijk leek, maar helaas bittere ernst was.  Ik zag de tranen van de Parisiens aan de boorden van de Seine. En ik begreep.

In 1972 had dit tragische lot ook 'onze' toren kunnen treffen.  Gelukkig bleef de schade relatief beperkt.  Het had véél, véél erger kunnen zijn.  Je mag er niet aan denken.  Maar gisterenavond kwam het terug in mijn herinnering.  Ooit waren we Maneblussers en gingen we een waanbeeld te lijf.  Beschaamd dropen we af toen we de waarheid ontdekten.  Maar beter dit dan de nachtmerrie écht te moeten ondergaan...  En ook aan die nacht, toen we aan onze spotnaam kwamen die we nu trots als geuzennaam dragen, dacht ik gisterenavond toen de Notre-Dame, zinnebeeld van de Lichtstad, van héél Frankrijk - maar ook werelderfgoed - en dus van ons allemaal - ten onder dreeg te gaan in een niets ontziende brand.

Ik dacht aan 27 januari 1687 onzes Heren...

 

  (foto: Jan Smets)

De naam Empain is onlosmakelijk verbonden met Battel.  Vanaf het moment dat de tot adelstand verheven succesvolle Waalse industrieel Edouard Empain besloot om in dit Mechelse gehucht een passende woning te betrekken (1884), tot in het jaar 1971 waarin zijn jongste zus Louise in haar honderdste levensjaar overleed drukte deze familie hier haar stempel. 

Baron Empain stond slechts 2 jaar ingeschreven in de Mechelse bevolkingsregisters.  Wonen deed hij niet in het landhuis dat hij hier kocht en later liet verbouwen tot imposant kasteel (dat ondertussen ook reeds afgebroken werd in de jaren vijftig).  Wel kwam hij er regelmatig op bezoek bij zijn moeder Catherine die weduwe was en de hierbij inwonende ongetrouwde zus Florence.  Louise Empain was het kakenestje van het gezin Empain, van wie vader François Julien ooit nog onderwijzer was in Beloeil. Zij werd geboren in 1871 in Blicquy.  Na de dood van haar echtgenoot, generaal Hendrik Julius Lodewijk Denis kwam zij in een landhuis in de Battelse Vijverstraat wonen.  En dit tot aan haar dood op 3 augustus in Schaarbeek.

In Battel was zij steevast gekend als 'Madame Denis', alhoewel ze zich liever als 'Madame Empain' liet aanspreken.  Die naam had voor haar nog meer allure en dat straalde alvast op haar af.  Die grandeur van weleer probeerde ze verder te zetten, ook al had ze lang niet meer de financiële mogelijkheden die haar broer en zijn nazaten bezaten.  De familie hing na de dood van baron Empain met haken en ogen aan mekaar, bewoog zich in de kringen van het Groot Kapitaal en de jetset en Battel was slechts een voetnoot geworden in de familiegeschiedenis.  Maar in datzelfde Battel  voelde Louise zich toch nog verheven boven de rest van de bevolking.  Wispelturig, tikkeltje impulsief en neerbuigend. 

Gek genoeg kan ik nergens een foto vinden van 'Madame Denis-Empain'.  En dat is verbazend.  Héél zéker zijn er portretten van haar in omloop, maar de zoektocht leverde tot hiertoe niks op.  Misschien kan iemand mij hiermee verder helpen? (deze foto hierboven is immers een 'fantasietje' hoor...)

 

  (fotos: Jan Smets)

Dat het 450 jaar geleden is dat onze grootste schilder uit de 16de eeuw, Pieter Bruegel overleed, zullen we geweten hebben.  Bruegel wordt dit jaar uitgebreid in de schijnwerpers gezet.  In het Kunsthistorisch Museum van Wenen valt de grootste collectie van zijn werk te bewonderen, en hier werd een grootste expo rond gebouwd.  Maar zo ver hoef je echt niet te reizen om wat mee te pikken over deze grote kunstenaar.  In zijn heimatstad Brussel wordt er heel wat op het getouw gezet in 2019.  En ook het openluchtmuseum Bokrijk doet een duit in het zakje.  Maandag was ik er op de startdag van het bijzonder boeiende parcours doorheen het domein:  'De wereld van Bruegel'.  Probeer het alvast mee te pikken.  Een aanrader voor jong en oud.  Heel interactief, heel verhelderend...  Ik kocht er alvast de biografie van de schilder, een drietal jaar geleden geschreven door Leen Huet.  En die is bijzonder uitgebreid en leest erg vlot.  Het is een biografie om 'U' tegen te zeggen.  Bovendien is dit zowat 'hét' standaardwerk over het leven van Bruegel.  Want verrassend bestonden er voordien weinig allesomvattende boeken over diens leven en kunst.

Maar wat heeft dit nu in godsnaam te maken met Mechelen?  Wel: in het boek treedt ook Pieters schoonmoeder vanachter de coulissen: de Mechelse Mayken Verhulst.  Ze is niet van miniem belang geweest voor de carrière van haar schoonzoon.  De ondernemende dame die bovendien zélf kunstenares was wordt in dit boek ten tonele gevoerd.  Terecht!  Terecht ook kreeg ze nog niet zo lang geleden in onze stad een straat naar haar genoemd in de buurt van de Brusselsesteenweg...

 

 

(foto's: Jan Smets)

Haast letterlijk groeide Maneblusser Marc Roos - bouwjaar 1961 - op in de bierlucht van  Het Anker.  Kan ook moeilijk anders als je je kinderjaren doorbrengt in de Krankestraat op het Groot-Begijnhof - vlakbij de overbekende brouwerij.  En het moet zijn dat het aroma van gerstenat en mout zorgde voor de perfecte mix om méér dan geboeid te geraken in bier en al wat hierbij komt kijken.  Nu mag Marc zich met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de grootste verzamelaar noemen van al wat te maken heeft met het schuimend Mechels vocht.  Op dat gebied had onze Dijlestad een flinke reputatie.  Ontelbaar waren hier de brouwerijen.  Da's allemaal geschiedenis.  Eén voor één verdwenen ze.  Alleen het Anker wist zich door de gedreven inzet en ondernemingszin van Charles Leclef van een zieltogend bedrijf te handhaven.  Méér zelfs: nu is deze brouwerij toonaangevend en overstijgt het succes de Mechelse stadsmuren.  Marc kan er uren over vertellen.  Zijn kennis over ons bier en haar geschiedenis is groot!  En nog groter is de indrukwekkende collectie die hij bij mekaar wist te sprokkelen. 

Marc woont al een hele poos in het  wellicht merkwaardigste  huis van de Bergstraat.  Eigenlijk zijn het drie 19de eeuwse huisjes die nu samen één geheel vormen.   De kern van deze panden is waarschijnlijk veel ouder.  De vader van Marc kocht en renoveerde ze.  In dit charmante huis valt mijn mond open bij het zien van de prachtig uitgestelde privé-tentoonstelling... Indrukwekkend!

 

>De heraanleg van de Augustijnenstraat en Sint-Pietersberg en kruispunten ‘t Vlietje en Leegheid loopt op zijn einde. De stad Mechelen heeft voor de officiële inhuldiging buurtbewoners uitgenodigd op een receptie ter plaatse.

Ik vraag me deze dagen wel eens af welke bedenkingen mijn overgrootvader Jaak Lauwers (°1870) zou hebben als hij de grootscheepse werken aan de stationsomgeving zou aanschouwen... Wellicht zou hij de wenkbrauwen fronsen.  Ooit bemande hij 'het kabien',gelegen vlakbij de spoorwegbrug die de de Leuvense vaart overspande (van de Vierendeelbruggen was nog lang geen sprake...).  Het leek wel een 'grenspost'.  De bareel scheide meermaals daags de Hanswijkenhoek fysisch af van het stadscentrum.  Maar zijn spoorwegpet droeg hij met trots en zijn job voerde hij plichtbewust uit.  In de Hanswijkenhoek woonde hij zelf ook met zijn kroostrijk gezin.  En net zoals hij werkten vele buren aan den IJzeren Weg of 't Arsenaal.  Zijn jongste kind - en enige zoontje - mijn grootvader Clément  (°1911) - ging hem 's middags vaak, in opdracht van moeder Belleke, zijn boterhammen brengen op het kabien.  En de jonge snaak deed dit met plezier.  Dat vertelde hij me.  Soms ging hij met zijn vader naar wie hij opkeek op daguitstap met de trein.  Naar Terneuzen. Krabben vangen. Met gratis coupons.  Verder reikte de wereld toen niet.  Een zeldzaam uitje in een leven dat weinig andere fantasietjes toeliet.  Maar de mensen in 'den Hoek' waren gelukkig met simpele dingen en deelden heel nauw tesamen hun vreugde en verdriet.  Maar alles gaat voorbij.  De mensen en de dingen.  En ook de trein neemt ons mee in de vaart der tijd.  't Kabien is er lang niet meer, en ook het station met indrukwekkende koepel is reeds eeuwen afgebroken.  Binnenkort staat ook het Expo '58-station hetzelfde lot te wachten...

 

(foto's: Jan Smets)

Weinig Mechelse wijken worden dagelijks zo geconfronteerd met de realiteit van de 'werf van de eeuw' als deze van de Tervuursesteenweg in Mechelen Zuid, of - de Hanswijkenhoek - zo je wil.  Ook hier kijkt men uiteraard vol verwachting uit naar het nieuwe station en heel de infrastructuur die grondig gewijzigd zal worden.  Maar ondertussen kampt ze wel met de gevolgen van deze immense werken op de verkeersleefbaarheid.  Vooral de verbindingsstraten tussen de Tervuursesteenweg en Jubellaan krijgen flink wat meer verkeer te slikken.  Verontruste buren zien deze toegenomen mobiliteit met lede ogen aan en leggen de vinger op de zere wonden.  Straten als Wilgenstraat, Dennenstraat en Stenenmolenstraat waren ooit véél rustiger.  Maar de infrastructuurwerken in en rond de wijk hebben het sluipend verkeer enorm opgedreven.  Met argusogen bekijkt men de situatie en wil men in een constructieve geest en in samenspraak met het stadsbestuur de situatie grondig opvolgen en oplossingen onderzoeken.  De buurtbewoners rekenen hiervoor erg op schepen Alexander Vandersmissen die zelf in de wijk woont.  Steeds heeft hij zich stevig ingezet voor de wijk en men hoopt dat hij dit ook in de toekomst zal blijven doen wat het deze materie betreft. 

Over dit alles had in vanavond een babbel met een groepje buren van de Wilgenstraat.  Woordvoerder van de bezorgde bewoners is Marc Suykens die de problematiek probeert te schetsen...

 

(foto: Jan Smets)

Ik voelde me niet hélemaal op mijn gemak.  Ze had haar blik dan wel enigszins discreet afgewend (daar stond haar onberispelijke opvoeding, gewaardeerde staat van dienst en deftige reputatie garant voor...).  Maar toch: ik hoorde ook al verhalen over haar mogelijk vurig en warmbloedig temperament wat mannen betreft.  Al kan dat laatste natuurlijk een gemene roddel zijn.)  Feit is dat ik er niet 100% gerust in was toen ik mijn noodzakelijke behoefte deed daar in de sanitaire voorzieningen van de Zaventemse luchthaven.

Haar Venetiaans blonde haren waren streng weggestopt onder de weduwenkap en in haar sober zwarte outfit had ze eerder iets van een non.  Sinds haar diep betreurde Filibert het hoekje was omgegaan, zou ze voortaan in deze kledij haar opwachting maken.  Geluk in de liefde had ze niet gehad. Nee.  Helemaal niet.  Opzijgeschoven aan het Franse Hof dat een streep trok onder haar huwelijk met de dauphin voordat het goed en wel begonnen was... Een wervelende maar uiterst korte verbintenis met de Spaanse kroonprins eindigde met de dood van deze laatste..., en als ze dan eindelijk haar ware Jacob vond in die schone prins van Savoye, kwam hier ook een noodlottig einde aan...Ze diende tegen te worden gehouden om niet uit het venster te springen, knipte haar mooie  lokken, tooide zich in het zwart en bezorgde haar betreurde geliefde en haarzelf een praalgraf om 'U' tegen te zeggen in Bourg-en-Bresse.

En zo portretteerde Barend of Bernard Van Orley haar.  En zo kennen we haar: Margareta van Oostenrijk.  Als we als Mechelaar spontaan aan haar denken, zien we voor onze ogen het majestueuze standbeeld van Tuerlinckx op de Schoenmarkt, én...dit staatsieportret van haar Hofschilder.  En het is nu nét omdat van deze Van Orley een nooit eerder prestigieus opgezette expo te zien is in BOZAR, dat dit beroemde schilderij van 'ons Margriet' overal opduikt om ons hiervoor warm te maken.  Tot...in de toiletten toe...

 

  (foto's: Jan Smets)

Eind jaren zeventig, begin jaren tachtig, doorliep ik er nog een aantal stages in mijn opleiding tot verpleegkundige.  Het toenmalige OLV-ziekenhuis aan de Zwartzustersvest was toen relatief nieuw.  Van OLV-ziekenhuis tot Dodoensziekenhuis en nog later Sint-Maartenziekenhuis: in al die jaren veranderde er veel.  Nu staat het gebouw leeg.  Het ziekenhuis is zoals je weet verhuisd naar een nieuwe locatie.  Op één grote campus verenigt het grote Sint-Maartenziekenhuis nu de afdelingen van de Leopoldstraat, de Zwartzustersvest en Sint-Norbertus Duffel.  Het leegstaande ziekenhuis wordt binnen afzienbare tijd omgeturnd tot woon-en zorgcentrum.  Het Hof van Egmont zal hier een nieuwe adem krijgen.  Maar in de tussentijd nam onze stad het initiatief om hier tijdelijk noodopvang te voorzien voor asielzoekers.  Morgen, donderdag, worden de eerste 18 mensen verwelkomd.  Dit getal wordt gaandeweg opgetrokken tot 180 personen.  "Op die manier zijn wij trouw aan de waarden en de geschiedenis van Mechelen, een stad van rechtvaardigheid en menselijkheid", dixit burgemeester Bart Somers.