Mechelen Blogt

Het is lang geleden, maar dit pareltje wou ik jullie zeker niet onthouden.

In welke Mechelse straat werd onderstaande foto genomen?  Veel zoekplezier!

Deze week wordt de spreekwoordelijke laatste steen ingemetseld in de kooromgang van de Sint-Romboutskathedraal. Daarmee komt er einde aan een restauratiecampagne die - samen met deze van de toren - in 1963 begonnen werd.

Nog een paar maand te gaan en het station gaat tegen de vlakte. Voor de ene was het tijd voor iets nieuws, voor de andere een monument dat verdwijnt. Voor Mechelen zal dit met de nieuwbouw het vijfde stationsgebouw worden.

Eerst was er een tijdelijke houten barak, die moest doorgaan als officiële eindehalte van de eerste spoorlijn komende van Brussel. Na een paar jaar kwam er een neoclassicisitsch gebouw dat echter al snel niet meer voldeed aan het toenemende spoorverkeer. Daarom werden ruim dertig jaar laten, in 1871 al, gekozen voor een heel andere aanpak.

(foto's: Jan Smets)

Euh?  de klant kiest zélf hoeveel hij betaalt?  Het leek me fake-news, maar niks is minder waar.  Het idee is best origineel, verrassend en baanbrekend.  Maar brouwerij Het Anker heeft de Mechelaar in het verleden al meerdere keren weten te verbazen.  Nu dus wéér!  Deze keer wil de brouwerij de op de Wollemarkt gelegen brasserie 'Thien Geboden' nieuw leven inblazen.  En dat wil men doen op een originele manier.  Tegen de tweede helft van dit jaar moet de zaak terug de deuren kunnen open met een uniek concept.  Op zoek is men nu naar een uitbater met veel ondernemerszin om hier mee de schouders onder te zetten.  Hierover laat ik Charles Leclef van de succesvolle Mechelse brouwerij aan het woord.  Het Anker is immers eigenaar van het pand.

(foto's: Jan Smets.  Godelieve Rosseel met portret van Madame Denis met haar zoontje Edouard)

Al lang was ik naarstig op zoek naar foto's van Madame Louise Empain-Denis, de jongste zus van de overbekende baron Edouard Empain die eind van de 19de eeuw een Battels landhuis verbouwde tot een imposant kasteel (dat ondertussen ook al decennia geleden werd afgebroken).  Louise Empain die met de Mechelse generaal Denis huwde heeft tot net voor haar honderdste levensjaar in Battel gewoond - in een villa in de Vijverstraat (+1971).  De geschiedenis van het dorpse Battel is nauw verweven met het verhaal van de Empains.  Toch was het merkwaardig dat ik nergens een foto van Louise Empain kon terugvinden.  Ik schreef over deze zoektocht nog een artikel op Mechelenblogt:  

www.mechelenblogt.be/2019/04/madame-denis

Niet gek veel later had ik een interview met dokter Willem Loosen, indertijd verbonden aan het Mechels OLV-ziekenhuis, die regelmatig over de vloer kwam bij de adelijke weduwe.  En bij hem kreeg ik de eerste foto's van Louise te zien.  Even nadien contacteerde Geert Laarmans me.  Geert, gedreven medewerker aan 'Battel in Beeld', suggereerde me om eens een bezoekje te brengen aan Godelieve Rosseel.  Zij had de zus van de baron goed gekend, daar haar moeder bij haar op regelmatige basis werkte.  Als jong meisje was Godelieve (°1958) er zowat kind aan huis.  Ook al zijn er nog heel wat oudere Battelaars die Madame Denis hebben gekend: veel nieuws konden of kunnen ze niet vertellen over haar.  Hoewel Louise Denis onlosmakelijk deel uitmaakte van het Battel-van-toen: door haar positie en achtergrond gaapte er een grote kloof tussen de zus van de baron en de Battelse Jan-met-de-pet.

Vandaag had ik een afspraak met Godelieve in haar woonst in de Spiegelstraat.  Hier woont ze met haar echtgenoot  Jozef Planckaert al zowat zeven jaar (al verklapt ze me dat ze nog altijd heimwee heeft naar 'haar' Battel.  Midden in de stad is het leven toch anoniemer vertelt ze me.  In hart en nieren blijft ze een 'Battelès')

Loop je nu in een gemiddelde Vlaamse stad rond, is deze vaak grauw van kleur. Dit was vroeger anders. Kleuronderzoek op openbare en burgerlijke gebouwen wijst meer en meer uit dat deze vaak van een pleisterlaag en/of een kleur voorzien waren. 

Het schilderen van gevels had vroeger niet alleen een esthetische, maar vooral een beschermende functie. Een sprekend voorbeeld was de herschildering bij de restauratie van drie gevels aan de Haverwerf in Mechelen, waarbij teruggegrepen werd naar de oorspronkelijke kleurenstelling. Zo zagen onze steden er in de middeleeuwen uit, kleurrijk. Nu worden gevels vaak gepleisterd omwille van verbouwingen, door storende invullingen of aanpassingen, of voor isolatie.

  (foto: Jan Smets)

Zo fotografeerde ik in 2013 Francis Verdoodt.  Iets meer dan een jaar geleden - een paar dagen voor Kerstmis, overleed hij in Woonzorgcentrum Den Olm in Bonheiden. Mechelaar  Francis Verdoodt, die één van de mooiste vertelstemmen van ons landje had, woonde al geruime tijd in die gemeente.  De laatste jaren worstelde hij jammer genoeg met een wankele gezondheid.  Zijn 77ste verjaardag, op 31 december 2018 maakte hij nét niet meer mee.  De woorden verstomden voorgoed, maar zijn stem blijft in onze oren klinken.  De minzame Francis was echter meer dan zijn stem.  Hij was eveneens een begenadigd dichter, cultuurmens, presentator, TV-verteller, lesgever, en volgens zijn vele vrienden ook een 'dromer en non-stop-planner'.  En het is ook een groepje vrienden en collega's die nu maar wat graag een poëtische hommage brengen aan deze onvergetelijke taalvirtuoos.  Ze organiseren daarom op 29 februari (20u15) in onze Stadsschouwburg en op 1 maart (15u) in 't Bonheidense Blikveld een warm herdenkingsprogramma.

Op 22 augustus vond in Mechelen, aan de aftakking van de spoorweg richting Antwerpen en Leuven een zwaar treinongeval plaats. Er waren drie doden en vijf gewonden te betreuren. 

(Foto's: Felixarchief Antwerpen, Artikel: Gazet van Mechelen)

Eind oktober vorig jaar kwam er op Facebook de vraag naar de locatie van de tekening die op een veilingwebsite te koop werd aangeboden. Deze prent had als beschrijving meegekregen 'Vue des environs d'Utrecht, 1827, getekend De Noter'. Meteen kwam echter de vraag, Jean-Baptist De Noter, dat is toch een Mechelaar. Zou die prent niet eerder in het Mechelse te situeren zijn?

Ik ging op onderzoek uit en kwam tot een interessante bevinding...

(foto's: Jan Smets)

Van alle onze monumenten in onze stad is het Hof van Nassau misschien wel het meest verborgene.  En dit heeft alles te maken met het feit dat deze restanten van het voormalige Bourgondische stadspaleis ingekapseld zijn binnen de muren van de freinetschool Villa Zonnebloem aan het Berthoudersplein. Heel onlangs werd de eerste fase van de restauratie van dit verwaarloosde pand opgeleverd.  En het moet gezegd: het resultaat van de buitenrestauratie oogt bijzonder mooi.  Nu kan later de binnenrestauratie een aanvang nemen.  Vergelijk het zelf maar: op de bovenste foto zie je het gebouw zoals het er voorstond in het najaar van 2017 (directrice Rilke Dekeuckelaere en kleuterleidster Trien Bogaerts poseren voor de gevel), en op de onderste foto zie je wat de opknapbeurt heeft opgeleverd... Het is beslist een pareltje geworden!

(foto's: J.Smets)

Wie vaker in Antwerpen komt heeft het misschien al opgemerkt, of zal dit wellicht binnenkort wel doen.  Je kan er immers niet naast kijken.  In het knappe gloednieuwe metrostation Opera keerde dit prachtige en indrukwekkende kunstwerk 'metro in de stad' van May Claerhout terug nadat het in 2016 werd ontmanteld voor de innovatie van dit station.  (foto boven).  Misschien zeg de naam van beeldhouwster May Claerhout je weinig?  Zou kunnen.  Nochtans is de uit het West-Vlaamse Pittem afkomstige kunstenares heel actief geweest en liet ze tal van werken her en der in ons land achter.  In november 2016 overleed May aan de gevolgen van een hersentumor op 77-jarige leeftijd. Jammer genoeg maakte ze het dus niet meer mee dat haar mooie terracottawerk werd herplaatst op deze strategische plaats. 

De stijl van Claerhout wordt nogal gemakkelijk omschreven als eenvoudig, misschien wat naïef...  Maar haar ongekunstelde werken spreken een groot publiek aan.  Waarschijnlijk omdat het zo verweven is met volkskunst.  Haar taferelen zijn soms karikaturaal, licht humoristisch, maar ook wel ernstig.  Ze werkte vooral in terracotta en brons.  Enne: weet je - ook onze stad heeft wel enkele zeer mooie kunstwerken van May Claerhout.  Spijtig genoeg zijn ze te bewonderen in gebouwen die niet zo frequent de deuren open zetten voor het grote publiek.  Zoals hierboven: een detail van het grote terracotta-tableau in de Mgr.Scheppers-grafkapel van het Scheppersinstituut aan de Melaan.  Herken je Victor Scheppers in dit tafereel?  Zéker 'onze' Sint-Romboutstoren valt hier op!

Een tijdje geleden was ik op citytrip naar Rotterdam, een stad die zwaar te lijden had met de bombardementen bij het begin de Tweede Wereldoorlog, maar die als een feniks uit haar as herrees. Rotterdam is ook een stad vol musea, waaronder het Museum Boijmans Van Beuningen. Dit museum bestaat bijna 170 jaar en heeft een collectie die opgebouwd is met kunstwerken uit ruim 1700 verzamelingen.

Het museumgebouw ondergaat momenteel een grondige renovatie en is daardoor gesloten. Maar om een deel van de collectie toch zichtbaar te laten, werd onder de noemer 'Boijmans bij de buren' een samenwerking aangegaan met verschillende musea. Zo is er 'Meesterlijk!' in de Kunsthal en is er in het Belasting & Douane Museum - beiden in Rotterdam - een selectie te zien van de zilvercollectie. 

En in beide musea zijn ook Mechelse stukken te zien. 

(foto's: Jan Smets)

Het gezellige, wat 'rommelige' Zennegat is wellicht één van de meest merkwaardige en pittoreske plekjes van onze stad - geliefd bij wandelaars en fietstoeristen die er graag pauzeren in dat heerlijk bruine cafeetje waar de tijd bleef stil staan.  Deze uithoek van Mechelen ademt pure poëzie.  Eeuwenoud is deze negorij gelegen aan de oevers van Dijle en Zenne.  Toen de Leuvense vaart in 1753 werd ingehuldigd won dit knooppunt aan belang.  Nochtans had het graven van dit kanaal verregaande gevolgen voor het toen nog erg landelijke Battel.  Het werd hiermee in twee delen gescheiden.  Maar of de Battelaars, en bij uitbreiding alle Mechelaars, veel in de pap zouden te brokken gehad hebben, is maar zeer de vraag.  Inspraak kregen de Mechelaars niet.  Opdrachtgever was immers Leuven...

(foto's: J.Smets)

'De Tent' in de Befferstraat - de afspanning waarover ik nog uitgebreid folkorist Frans Perckmans aan het woord liet in het vorige blogartikel - mag dan al jaar en dag verdwenen zijn - net zoals zovele andere volkscafé's trouwens: hier en daar kan je nog van die ouderwetse drankgelegenheden aantreffen.  Ze zijn schaars geworden in onze stad en elders: cafeetjes waar de tijd is blijven stilstaan.  Maar er zijn er nog.  Hoe lang nog?  Zo'n legendarisch adresje is 'den Tilt' in de Vrijgeweidestraat, tussen Stuivenbergvaart  en Vrijbroekpark.  Al even legendarisch is Rozeke die er morgen niet minder dan 40 jaar achter de tapkraan staat.  En wat haar betreft mag dit nog jaren zo zijn, want ze zou maar al te graag tot haar honderste levensjaar verder doen.  Ik geloof het graag.  Rozeke Raymaekers is vergroeid met haar café.  En de vele klanten dragen haar op handen.  Ze zouden haar nog lang niet kunnen missen achter de toog van hun geliefde kroeg!  Morgen wordt haar  robijnen jubileum gevierd met haar familie, vrienden en trouwe stamgasten!

(foto's: Jan Smets)

Willen we deze dagen nog even in de nostalgische sfeer blijven hangen?  In mijn vorige artikeltje had ik het over 'folklorist' Frans Perckmans en hoe deze zelfdidact minitieus en met veel heimwee schreef over het Mechelen van zijn jeugdjaren.  Frans woonde in die tijd met zijn ouders in de Befferstraat 21, waar de familie een afspanning bestierde.  In een huis dat dateerde van 1471 was hun herberg 'In de Tent' gevestigd.  Zoek er niet langer naar.  Dat oorspronkelijke gebouw staat er al lang niet meer.  Nu huist hier begrafenisondernemer De Meerleire.  In één van zijn boekwerkjes heeft Frans het over volksherbergen, 'spijshuizen' en danszalen.  Allemaal verdwenen.  Dat hij ook zijn vele herinneringen bovenhaalt aan het leven in 'De Tent' hoeft ons niet te verwonderen.  Op die plek werd zijn grote interesse in volkskunde gewekt.  Bijzonder leuk om lezen is zijn ooggetuigenverslag dat hij kort na Tweede Wereldoorlog neerschreef.  Ook dit wil ik jullie niet onthouden.  Het boekje waar dit verhaal werd opgetekend is uiteraard niet meer verkrijgbaar.  Misschien is het nog wel te vinden op één of andere zolder of op de kop te tikken op een rommelmarkt.  Sowieso schotel ik jullie deze passage met veel plezier voor op Mechelenblogt: