Mechelen Blogt

  (foto: Jan Smets)

Vanochtend overleed op 74-jarige leeftijd Kris Deckers in zijn woning in de Electriciteitstraat.  Het nieuws kwam niet geheel onverwacht.  Kris was al langer ziek ten gevolge van een hersentumor.  Toch heeft hij sereen en berustend dit lot aanvaard.  Kris is thuis mogen sterven, en dat kon alleen door de toegewijde zorgen van zijn partner Annie Vandersypt die alles heeft gedaan wat mogelijk was om deze wens van hem te kunnen waarmaken.

Kris Deckers was stadsgids sinds hij op pensioen was.  En de in Moissac (Frankrijk) geboren Antwerpenaar deed dit met passie in onze stad waar hij thuisgekomen was.  Hij schreef een aantal mooie artikels voor Mechelenblogt en maandelijks stelde hij een digitale nieuwsbrief samen met Mechelse onderwerpen onder de titel 'mijmeringen': boeiende wetenswaardigheden door hem verzameld, die hij gratis verstuurde naar de hierin belangstellende Maneblussers.

Maar de sociaalbewogen Kris was ook erg begaan met de vluchtelingenproblematiek.  Zo was hij een gedreven kracht binnen Welcome in Mechelen.  Een tijdlang verzorgde hij de nieuwsbrieven.  De manier waarop Annie en Kris een gevlucht Syrisch gezin onder de vleugels nam is zowel ontroerend als bewonderingswaardig te noemen.  Ik heb Kris de laatste jaren beter en beter leren kennen en kon eerlijke gesprekken met hem voeren over zijn ziekte... Vandaag verlies ik een dierbare vriend.  Mechelen verliest met hem een warme, aimabele persoonlijkheid...  Wellicht kent het 'grote publiek' hem niet.  Geloof ik graag.  Maar vandaag zet ik hem bij deze voor het voetlicht.  Hij verdient dit...

(foto: J.Smets. Luc Van Balberghe voor  'Het Vliegend Peerd' in de Katelijnestraat)

Dat dit jaar de legendarische kunstschilder Pieter Bruegel volop in de kijker staat zal weinigen ontgaan zijn.  En net nu dat jaar naar zijn einde loopt, komt (toneel)auteur Luc Van Balberghe met een nieuw avondvullend stuk op de proppen.  Hoewel we in 2019 het overlijden van de grote kunstenaar herdenken is Bruegel verre van dood.  Méér zelfs: hij is levendiger dan ooit.  Zoals Luc beweert: "Hij is een kunstenaar van alle tijden!".  In het toneelstuk 'De verkeerde weerelt' borstelt hij wel een erg eigenzinnig portret van Pieter Bruegel de Oude.  Luc zet de kunstenaar neer in elf taferelen.  De geschilderde achtergrond is de waanzinnig boeiende en verwarrende zestiende eeuw.  Nee: Bruegel is beslist meer dan de 'Boerenbruegel'.  In dat keurslijf plaatste men hem lang.  Maar dit korset is té eng.  Hij was véél meer dan dat.  Na een half jaar research begreep Luc dit steeds meer en meer. 

Ik ging verder zoeken dan de gekende lectuur en verliet voor de hand liggende paden.  De schilderijen van Bruegel bevatten zelfs een hele reeks codes en scherpe maatschappijkritiek.  Het is niet uitgesloten dat hij als spion voor de Habsburgers werkte en in zijn prenten geheime boodschappen verwerkte...

Mijn nieuwsgierigheid wordt aangewakkerd.  Ik luister met groeiende belangstelling naar het verhaal van Luc, die bevestigt dat alles wat controleerbaar is in het toneelstuk klopt, en... al wat niet controleerbaar is, best zou kunnen...

Natuurlijk is Mechelen ook aanwezig in het levensverhaal van Pieter Bruegel.  Hij werkte en woonde enige tijd in onze stad, in de Katelijnestraat 22.  Het was ooit het woonhuis van zijn schoonmoeder Mayken Verhulst.  Vroeger droeg het de naam 'In de (grooten)roosenboom'.  Nu heet het 'Het Vliegend Peerd' en is 'Het Zotte Kunstenkabinet' er gevestigd, dat werk exposeert van tijdgenoten van de schilder.

Donderdag ging in Mechelen Fi!ERce in première. Een toneelvoorstelling die gebaseerd is op feiten die 50 jaar geleden gebeurden en gekend zijn als de Stonewall Riots, een voorstelling waarin de holebi-rechten worden aangekaart.

(foto's: J.Smets - Marleen D'Joos en kunstwerk Micky Pijnenborg)

Sjarabang hoeft in Mechelen niet langer worden voorgesteld?   Deze creatieve thuishaven voor kunstenaars met en zonder beperking die haar stek de laatste jaren vond in ons Groot-Begijnhof is zoals men zeg 'goe bezig'.  Ze geeft letterlijk (en soms figuurlijk) aan mensen een podium.  Sjarabang vertrekt niet vanuit 'de beperking', maar wel vanuit  mogelijkheden.  Het is fijn om zien hoe men hier groeikansen krijgt.  Je krijgt er een instant goed gevoel bij om hen bezig te zien.  En het moet gezegd: in het atelier worden kwalitatief sterke werken gemaakt.  Daar sta je soms versteld van.  Dit weekend kan je je daar ook van vergewissen op een werkelijk heel knappe expo in het Moreelshuis.  Daar hoeft Marleen D'Joos, bezielster van Sjarabang me zelfs niet van te overtuigen:

In ons atelier en op onze creatieve reizen worden steeds originele en persoonlijke kunstwerken gemaakt.  We vinden het de hoogste tijd om het kruim van de nieuwste werken te tonen.  Kom dus zeker eens kijken en verwonder je over de creatieve uitingen van onze deelnemers.  Deze avond zal trouwens onze kersverse burgemeester Alexander Vandersmisssen de tentoonstelling openen...

Op de affiche prijkt een mixed media werk van één van de vele kunstenaars die ons zullen verbluffen.  Micky Pijnenburg maakte het tijdens de voorbije Provencereis van Sjarabang...

...

maar ik vond enkele Mechelse popjes...

In het Museum Mayer van den Bergh in Antwerpen loopt momenteel de tentoonstelling 'Madonna ontmoet Dulle Griet - Verzamelaars in topstukken gevat'. Of hoe in de 19de eeuw werd (neer)gekeken op kunstwerken die nu haast onbetaalbaar zijn. Fritz Mayer van den Bergh (1858-1901) en Florent van Ertborn (1784-1840) hadden gelukkig een ander oog voor kunst dan hun tijdgenoten; zij apprecieerden wat anderen lelijk vonden... 

"Roeme-tore!"  Zo klonk het in zijn nog beperkte woordenschat terwijl hij met zijn kleine vinger Sint-Romboutstoren aanwees.  Hij is dan ook met zijn twee jaar zowat 498 jaar jonger dan het aangeduide voorwerp van zijn interesse.  Dat dit Mechelse-waarmerk-bi-j uitstek zijn belangstelling kan wegdragen...: nu ja - ik pleit schuldig.  Volmondig.  Daar zit deze grootvader wel voor 'iets'  tussen.  Als Mechelomaan heb ik dit kereltje op volkomen onschuldige manier (denk ik toch) gebrainwashd.  Natuurlijk wijs ik ook pedagogisch verantwoord, in al die kleurrijke prentenboekjes het schaap aan dat mèèèèèmèèè doet, en de poes die miauwt en de hond die blaft.  En ik probeer hem als we samen voor een tekenblad zitten, waar ik een kabouter, giraf of auto tracht vorm te geven, de kleuren te leren kennen.  Dat doe ik.  En dat doe ik graag.  Het werkwoord grootvaderen vervoeg ik immers met plezier.  Maar daarnaast - ik geef het toe (je moet indoctrinatie vroeg starten wil ze een zekere vorm van succes oogsten...), heb ik mijn troonopvolger al met mondjesmaat wat Mechelse wetenswaardigheden bijgebracht.  Op kleuterniveau wel te verstaan.  Spreekt vanzelf.  Rommy is een knuffel die toevallig steeds op grijpbare afstand ligt en als we over de markt stappen wijs ik hem met trots 'onze' toren aan.  Hij kent hem - 'onze' toren - de 'toren van vake'...

Open Monumentendag ligt ondertussen al een paar weken achter ons. Van al de bezochte (Mechelse) monumenten was er eentje dat er voor mij stevig uitsprong. Een woning allicht door velen gepasseerd, maar nog nooit betreden. En ten onrechte allicht… Ik heb het hier over de woning Verelst of nu gekend als Galerie Transit op de Zandpoortvest. Een gevel die een beetje werd weggedrukt door de vele schoolgebouwen herbergt een gebouw dat zeker waard is even te bezoeken.

Dat de stad Mechelen zich al twaalf jaar als FairTradeGemeente verder profileert was zondag 6 oktober goed merkbaar tijdens de 5de editie M-Fair. Ondanks de regenachtige herfstdag kwamen bezoekers al vroeg in de morgen afgezakt naar Erfgoed- en Congrescentrum Lamot. De boodschap van deze M-Fair was de hashtag ‘#weareconnected’, waarmee bedoeld wordt dat consument en producent onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Zondag ging het Amazing Haydn Festival 2019 van start in de de kerk van Onze Lieve Vrouw van Leliëndaal in de Bruul. Organisator Servus en Haydn-Genootschap wil u dankzij deze nieuwe concertreeks, kennis laten maken met de muziekcultuur van Oostenrijk.
Sinds 1996 is Servus en Haydn-Genootschap organisator van ‘Amazing Haydn’. Zij zorgen als vereniging keer op keer voor een mooie selectie aan muzikanten die voor u de crème de la crème van Weense klassieke muziek brengen

De stad Mechelen zet al jaren in op water. Waar in het begin van de 20ste eeuw de vlieten in een sneltreinvaart werden dichtgegooid (wegens onhygiënische redenen), worden deze nu op verschillende plaatsen in de stad weer opgengelegd.

(foto's S.Van der Fraenen-J.Smets. O: Sven Van der Fraenen&Hilde Lauwers)

Door God en goegemeente vergeten ligt ze er bemost, beschadigd en eenzaam bij, haar welp in bescherming nemend - in een drassig en verwilderd groen perceel - gelegen tussen Zennegatvaart en Baron Empainlaan.  Terwijl heeft  haar identieke evenbeeld - haar 'tweelingzus' - zich neergevleid, blinkend aan de noordzijde van de vijver in het Leopoldpark in Oostende - schitterend goudglanzend.  In 2003 werd deze leeuwin gerestaureerd in de originele kleurstelling.  De Oostendse leeuwin is trouwens het oudste beeld van dit park, en werd er reeds in 1888 geplaatst...

1888... Het was in dat jaar dat baron Edouard Empain - steenrijk industrieel - zijn zes jaar eerder gekocht landhuis in Battel verbouwde tot een imposant kasteel.  Zelf zou deze illustere Belg maar twee jaar resideren in deze Mechelse uithoek, maar zijn moeder en zussen woonden jarenlang in dit kasteel dat onlosmakelijk verbonden is met de geschiedenis van Battel.  Da's allemaal voltooid verleden tijd.  Zus Florence verkocht het kasteel in de jaren vijftig van vorige eeuw, en het werd nadien met de grond gelijk gemaakt.  Het uitgebreide terrein werd nadien verkaveld.  De jongste zuster van de beroemde baron - madame Louise Denis-Empain, zou later - tot haar honderdste levensjaar wonen in een nabijgelegen villa in de Vijverstraat.

Het kasteel is verdwenen.  Voorgoed.  Toch resten nog wel wat herinneringen aan de familie Empain.  Oudere Battelaars kunnen je tal van verhalen en anecdotes vertellen.  En ook zijn er hier en daar nog wat schaarse materiële overblijfselen te vinden in deze Mechelse wijk tussen Leuvense vaart en Dijle.  Zoals dus: die leeuwin...

Het is Sven Van der Fraenen uit de Battelse Bergen die de kat (what's in a name?) de bel aanbond en de leeuwin terug voor het voetlicht bracht.  Die leeuwin zou best in ere worden hersteld dacht hij zo.  Daar zijn wel meerdere Battelaars voor te vinden.  Gisteren, op die doorregende herstige zondag, had ik een afspraak met Sven, en Hilde Lauwers uit de Wolverbosstraat vervoegde zich bij ons.  Ook zij wil dat de leeuwin terug in de aandacht wordt geplaatst.

(foto's: Jan Smets.  Boven auteur Bruno Gielis)

Het leest als een thriller - een bloedstollend scenario voor een oorlogsfilm.  Maar het is een waargebeurd verhaal.  In een tijdspanne van tien jaar sprokkelde Bruno Gielis de brokstukken van een vergeten episode bij mekaar.  Geduldig puzzelde hij de gebeurtenissen van een junidag in het jaar 1942 tot een geheel.  Namen kregen een gezicht en werden mensen van vlees en bloed.  Vijf jonge mannen treden uit de nevelen der tijd.  Vijf jonge mannen verbonden door het noodlot...

Op 2 juni van dat bewuste oorlogsjaar wordt een RAF-bommenwerper neergehaald, niet zo gek ver van Mechelen: in het Brabantse Perk.  In het toestel zitten drie Engelse en twee Canadese vliegeniers, die terugkeren na een luchtaanval op het Duitse Essen.  Nog even, en ze zijn weer thuis - bij hun vrienden en familie.... Een vijandelijke nachtjager trekt een streep door de rekening.  De crash volgt.  Twee Britten komen om.  Twee anderen worden opgepakt door de nazi's.  De vijfde - een Canadees kan ontsnappen via de vluchtlijn Comète.

De zoektocht naar de vergeten feiten brengt de auteur bij een nevenverhaal - een pijnlijke spin-off.  Bij het speurwerk naar deze vliegenier - de Canadees die wist te ontsnappen - worden feiten en namen verward.  Zo ontdekt Bruno het verhaal van een Britse militair van een andere bommenwerper die met zijn parachute z'n toestel kon verlaten en via Comète de weg naar de vrijheid zou vinden.  Hierbij werd hij geholpen door ...een Mechelaar - Jean Paul Huyghebaert - oudste zoon van de toenmalige directeur van het overbekende Mechelse bedrijf-met-die-naam.  Hij zal deze heldhaftige daad met de dood moeten bekopen.  Hij wordt gefussileerd.

Gisterenavond werd in de bibliotheek van Steenokkerzeel het boek 'Vergeten Vleugels' van Bruno Gielis voorgesteld, waarin hij dit alles spannend en vlot uit de doeken doet - rijkelijk aangevuld met tal van documenten en foto's uit verschillende archieven en andere bronnen.  Het boek  werd uitgegeven door de Mechelse uitgeverij ElenA.  In de volle zaal met toehoorders zaten ook twee Engelse dames - familieleden van één van de omgekomen vliegeniers.  Ook aanwezig was Paulette Huyghebaert - nicht van de terechtgestelde Jean-Paul.  Met haar en haar echtgenoot heb ik een fijne babbel...

In de kapel van Zusters Norbertijnen in de Voochtstraat loopt momenteel een kleine – maar intieme – tentoonstelling van Pieter van Damme. Of hoe kunst de dialoog aangaat om haar omgeving.

(foto's: Jan Smets)

Terwijl gisterenavond in ons stadhuis oud-burgemeester Geert Bervoets zijn borstbeeld mocht onthullen, werd het duidelijk dat zijn opvolger, die in 2000 de sjerp van hem overnam - Bart Somers - minister zou worden in de nieuwe Vlaamse regering.  Voor niemand was dit eigenlijk een verrassing.  Met dit scenario werd al lang rekening gehouden.  Als minister van samenleven en binnenlands bestuur  zal hij trachten het Mechels model op gewestelijk vlak te realiseren.  De burgemeestersstoel is hiermee ook vaccant, maar ondertussen is bekend geworden dat Alexander Vandersmissen Bart Somers zal opvolgen als waarnemend burgemeester.  Somers blijft wel nog in de gemeenteraad zetelen.  De beschouwingen laat ik voor de gespecialiseerde pers.  Vandaag wil ik even door mijn foto-archief surfen om in vele, soms verrassende plaatjes, de Somerse jaren in beeld te brengen....

(foto's: Jan Smets)

Toen men hem voorstelde om zijn borstbeeld te laten maken om het in de raadzaal van ons stadhuis toe te voegen aan de reeks van zeven voorgangers, aarzelde aanvankelijk oud-burgemeester Geert Bervoets.  De eerder bescheiden Bervoets was dan ook niet de persoon die zichzelf te pas en te onpas in de schijnwerpers plaatste gedurende zijn mandaat als burgemeester dat de periode van 1995 tot 2000 bestreek.  Maar het  is nu eenmaal een gewoonte dat sinds Ridder Charles Dessain op deze manier eer wordt gedaan aan burgervaders in de zogenaamde 'agora van de lokale democratie' .

Ik heb het altijd wat moeilijk gehad met lofwoorden en persoonsverheerlijking.  Misschien is het moeilijk te geloven, maar ik ben daarin wat verlegen.  Politici zouden eigenlijk best wat bescheidener  en zelfkritisch zijn.  Maar uiteindelijk heb ik me toch laten verleiden.  Ik wou immers de traditie niet onderbreken.

Vanavond werd in de kolommenzaal van ons stadhuis het borstbeeld onthuld: een prachtwerk van de jonge beeldhouwster Winke Besard.  Geert Bervoets had haar speciaal hiervoor uitgekozen.  Het was schepen Koen Anciaux die de eer had om in zijn toespraak Geert hulde te brengen.  Burgemeester Bart Somers (hoe lang nog?) was om gekende redenen niet op het appèl. Hij liet zich verontschuldigingen  Wél aanwezig waren ouderdomsdeken oud-burgemeester Georges Joris - met zijn 98 jaar nog immer kwiek - en Jos Vanroy (die toch ook al 83 kaarsjes mocht uitblazen).  Verder waren buiten de familieleden van de socialistische oud-burgemeester nog tal van voormalige en huidige politici op de huldiging aanwezig.